جنگ‌های ناپلئونی

انقلاب فرانسه با سقوط زندان باستیل در سال ۱۷۸۹ آغاز شد. لویی شانزدهم، در سال ۱۷۹۳ اعدام شد. در سال ۱۷۹۲ اتریش برای مقابله با انقلابیون فرانسه به این کشور حمله کرد. تا سال ۱۷۹۵ فرانسه به تدریج وارد جنگ با همه همسایگان خود شده بود و سرزمین‌های ساوی، بلژیک، و ساحل غربی رود راین را تصرف و به خاک خود ملحق کرده بود.

از سال ۱۷۹۵ ارتش فرانسه به فرماندهی ناپلئون بناپارت به پیروزی‌های پی‌درپی دست یافت. در ۱۷۹۵ صلح بال میان فرانسه، هلند و پروس امضا گشت و در ۱۷۹۷ معاهده کامپوفورمیو میان فرانسه و اتریش منعقد گشت.

ناپلئون پس از بازگشت پیروزمندانه خود از ایتالیا و مصر در ۱۷۹۷ و ۱۷۹۸ از نوعی قدرت کاریزماتیک برخوردار بود و به همین پشتوانه در جریان کودتای ۱۸ برومر با کنار زدن دیرکتوار خود با عنوان کنسول اول فرانسه در راس هرم قدرت قرار گرفت.

ناپلئون پس از در دست گرفتن قدرت با قرارداد کونکرادا در ۱۸۰۱ به فتح ایتالیا جنبه قانونی داد و با صلح آمین در ۱۸۰۲ بریتانیا را از ادامه دشمنی بازداشت و بنیان یک دولت بورژوایی را با قوانین مدنی جدید، ایجاد مدارس، بانک‌ها و … در فرانسه استوار کرد.

ناپلئون از سال ۱۸۰۴ عنوان امپراتور را برای خود برگزید و با تمرکز قدرت در دست خود، جنگ‌های طولانی را علیه همه کشورهای اروپایی آغاز کرد، و جز در نبرد دریایی ترافالگار در ۱۸۰۵ که از بریتانیا شکست خورد همواره با پیروزی همراه بود.

دودمان هابسبورگ در اتریش به کمک امپراتوری روسیه و بریتانیا دست به ایجاد ائتلاف سوم علیه ناپلئون زدند. با این وجود، اتریش در نبرد استرلیتز شکست خورد و مجبور شد پیمان پرسبورگ را در سال ۱۸۰۵ میلادی با فرانسه امضاء کند. فرانسیس دوم، امپراتور امپراتوری مقدس روم پس از این شکست از تاج و تخت کناره‌گیری کرد، عنوان امپراتوری مقدس روم از بین رفت و به امپراتوری اتریش تغییر نام یافت.

امپراتوری روسیه، پادشاهی پروس، بریتانیا، پادشاهی ساکسونی و سوئد در ۱۸۰۶ میلادی، ائتلاف چهارم را علیه فرانسه تشکیل دادند. اما بازهم ناپلئون پیروز شد و پیمان تیلسیت را در ۱۸۰۷ با روسیه امضاء کرد و با خارج کردن این کشور از صف متحدین، سلطه خود را بر شهریارنشینان آلمانی تکمیل کرد و حکومت این سرزمین‌ها را به برادرش سپرد.

ائتلاف پنجم در ۱۸۰۹ تشکیل شد که اتریش طرف اصلی فرانسه بود و در نبرد واگرام شکست خورد و مجبور به امضای قرارداد وین شد.

سیاست‌های مذهبی نامطلوب ناپلئون از جمله توقیف پاپ پی هفتم، مالیات‌های سنگین و جنگ‌های بی‌پایان و خسته‌کننده بنیان قدرت او را متزلزل کرده بود. ناپلئون در ۱۸۱۲ به روسیه لشکرکشی کرد و پس از پیروزی در جنگ اسمولِنسک و جنگ بورودینو و فتح مسکو، با آتش زدن این شهر توسط ارتش روسیه (بر اساس استراتژی زمین سوخته) و کمبود آذوقه مجبور به عقب‌نشینی شد. لشکر فرانسه در این عقب‌نشینی نزدیک به نیم میلیون سرباز از دست داد و آوازه شکست‌ناپذیری ناپلئون خدشه‌دار شد.

پس از حمله سوئد به روسیه یک قرن پیش‌تر در طول جنگ بزرگ شمالی، لشکر کشی ناپلئون به روسیه دومین اشتباه تاریخی حمله به این کشور بود.

ششمین ائتلاف علیه فرانسه با همکاری امپراتوری روسیه، پادشاهی پروس، امپراتوری اتریش، بریتانیا، سوئد، پادشاهی اسپانیا و پادشاهی پرتغال تشکیل شد. این ائتلاف توانست، ارتش ناپلئون بناپارت را در ۱۴ مه ۱۸۱۴ میلادی شکست دهد. بلافاصله پس از شکست ارتش فرانسه، پیمان فونتن‌بلو به فراسوی‌ها تحمیل شد. بر اساس این پیمان مقرر شد:

1. ناپلئون از قدرت خلع شود و لوئی هجدهم از خاندان بوربن به سلطنت بازگردد.
2. ناپلئون به جزیره الب تبعید شود.

مدت کوتاهی پس از انعقاد پیمان فونتن‌بلو، پیمان پاریس (۱۸۱۴) به امضاء رسید.