اقدامات پنهانی آمریکا برای تغییر حکومت‌های خارجی

ایالات متحده آمریکا در براندازی دولت‌های خارجی (که اخیراً تغییر رژیم خوانده می‌شود) بدون استفادهٔ آشکار از نیروی نظامی خود درگیر بوده و بدان کمک کرده‌است. چنین عملیات‌هایی معمولاً به سازمان اطلاعات مرکزی (سیا) محول می‌شود.

تغییر رژیم از طریق درگیری مستقیم عملیاتی آمریکا، تأمین بودجه و تربیت گروه‌های شورشی در این کشورها، کارزارهای پروپاگاندای ضد حکومتی، کودتا و دیگر فعالیت‌هایی که معمولاً از طریق عملیات‌های سیا انجام می‌شوند، به وقوع پیوسته است. آمریکا توانسته از طریق نیروی نظامی هم حکومت‌ها را تغییر دهد، مانند اشغال پاناما توسط آمریکا در ۱۹۸۹ و اشغال عراق در ۲۰۰۳.

برخی استدلال می‌کنند سازمان‌های غیر شفاف دولت آمریکا که مخفیانه کار می‌کنند گاهی تصمیمات رهبران غیرنظامی منتخب را منحرف کرده یا به‌طور کامل اجرا نمی‌کنند و این از عوامل مهم بسیاری از این عملیات‌ها بوده‌است.[1] مداخله گری قابل قبول را ببینید. برخی معتقدند آمریکا بیشتر علیه دمکراسی‌هایی کودتا کرده که فکر می‌کرده کمونیستند یا در حال کمونیست شدنند یا حامی کمونیستند.[1]

آمریکا همچنین در کشورهای مختلف بدون این که الزاماً برای براندازی دولت تلاش کند از گروه‌های اپوزیسیون حمایت کرده‌است. مثلاً سیا احزاب سیاسی ضد کمونیست در ایتالیا و شیلی را تأمین بودجه می‌کرد؛ همچنین شورشیان کرد را علیه دولت بعثی در عراق در جنگ دوم عراق و کردها پیش از موافقتامه الجزایر مسلح کرد.

پیش از جنگ سرد

روسیه
ارتش آمریکا در ولادی وستوک ۱۹۱۸

دولت ویلسون با انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ خصمانه برخورد کرد. پس از لغو کمک به روسیه و مخالفت با یک برنامه بریتانیا و فرانسه برای داخل کردن بلشویک‌ها در متفقین ضد آلمان در ۱۹۱۸، آمریکا تحریم آلمان را به اتحاد شوروی گسترش داد و به‌طور مخفیانه گروههای اپوزیسیون روسی را مورد حمایت قرار داد.[2][3]

در ۱۹۱۸، قدرت‌های متفق از جمله آمریکا در جنگ داخلی روسیه مداخله نظامی‌کردند. آمریکا به درخواست فرانسه و بریتانیا به شهرهای بندری ولادی وستوک و آرخانگلسک روسیه نیرو اعزام کرد. پرزیدنت وودرو ویلسون ژنرال ویلیام گریوز را به رهبری هزاران نیروی آمریکایی در ولادی وستوک منصوب کرد.[4][5]

ایران ۱۳۳۲
کودتاچیان در حال جشن گرفتن کودتای ۲۸ مرداد

در سال ۱۳۳۲ آمریکا با همکاری بریتانیا، دولت وقت ایران به نخست‌وزیری محمد مصدق را که با دموکراسی بر سر کار آمده‌بود را با انجام کودتا سرنگون کرد. دولت مصدق صنعت نفت ایران را ملی کرد و منافع شرکت نفت ایران و انگلیس (بی پی امروزی) را به خطر انداخت.[6]

اسناد سیا که از طبقه‌بندی خارج‌شده نشان می‌دهد بریتانیا از طرح‌های ایران برای ملی کردن نفت خود بیمناک بود و به آمریکا فشار وارد کرد تا در عملیاتی مشترک نخست وزیر را برکنار کرده و رژیمی دست‌نشانده سرکار بیاورند.[7] در سال ۱۳۲۹، مجلس شورای ملی به ملی شدن نفت رأی داد.[7][8]

کودتا را کرمیت روزولت، مأمور سیا (که نوه تئودور روزولت رئیس‌جمهور آمریکا بود) رهبری کرد. سیا با همکاری اطلاعات بریتانیا، عملیات آژاکس را طراحی و تأمین بودجه کرد.[9] در ماه‌های منتهی به کودتا، آمریکا و بریتانیا ضمن اعمال تحریم بر ایران، اقدام به واردکردن فشارهای دیگر سیاسی کردند و یک کارزار عظیم تبلیغاتی پنهان به راه انداختند تا زمینه لازم برای کودتا را فراهم سازند. سیا پرووکاتورهای ایرانی استخدام کرد که ظاهر کمونیست به خود می‌رفتند، رهبران مذهبی را آزار می‌دادند و در خانهٔ یک روحانی بمبگذاری کردند تا جامعه مذهبی اسلامی را علیه دولت بشورانند. سیا برای مخاطبین آمریکایی در روزنامه‌های آمریکا مقالاتی قرار می‌داد که بیان می‌کرد بازگشت محمدرضا شاه پهلوی برای حکومت بر ایران، ناشی از قیامی ملی علیه چیزی بود که به جامعهٔ آمریکا دولتی متمایل به کومنیسم نموده می‌شد. سیا موفق شد با تماس‌هایش در آسوشیتدپرس بیانیه‌ای را از تهران در خط خبری در آمریکا دربارهٔ فرمان‌های سلطنتی بگنجاند که سیا خود آن را نوشته بود.

پس از جنگ سرد

لیبی ۲۰۱۱

پس از سرنگونی رهبران مصر و تونس در پی بهار عربی، لیبی از فوریه ۲۰۱۱ دچار آشوبی بزرگ شد.[10][11] در پاسخ دولت اوباما مآمورین شبه نظامی بخش فعالیت‌های ویژهٔ سیا را برای ارزیابی شرایط و جمع‌آوری اطلاعات در خصوص نیروهای اپوزیسیون اعزام کرد.[12][13][14]

در جریان مراحل اولیهٔ حملات هوایی به لیبی، مأمورین شبه نظامی به یک خلبان نیروی هوایی آمریکا که به دلیل مشکلات مکانیکی سقوط کرده بود کمک کردند.[15] همچنین در واشینگتن پست حدسیاتی وجود داشت که پرزیدنت اوباما در مارس ۲۰۱۱ به سیا اجازه تجهیز و تسلیح اپوزیسیون لیبی را داده بود.[16]

نهایتاً معمر قذافی در پی جنگ داخلی لیبی سرنگون شد.

سوریه ۲۰۱۲–تاکنون
نوشتار اصلی: جنگ داخلی سوریه

در ۲۰۱۲ پرزیدنت اوباما به سازمان‌های دولتی آمریکا اجازه داد از تغییر حکومت در سوریه با توسل به زور حمایت کنند.[17]

در ژوئیه ۲۰۱۲ دفتر کنترل دارایی‌های خارجی آمریکا ارسال کمک مالی به ارتش آزاد سوریه از طریق سازمانی غیر دولتی در واشینگتن را صادر کرد.[18] در آوریل ۲۰۱۳ دولت اوباما قول داد کمک به شورشیان را دوبرابر کرده به ۲۵۰ میلیون دلار برساند.[19]

منابع
  1. Weart, Spencer R. (1998). Never at War. Yale University Press. pp. 221–224, 314. ISBN 978-0-300-07017-0.
  2. Humanities and Social Sciences On-Line, Review of book by David S. Foglesong, America's Secret War Against Bolshevism: U.S. Intervention in the Russian Civil War, 1917-1920
  3. David S. Foglesong, America's Secret War Against Bolshevism: U.S. Intervention in the Russian Civil War 1917-1920, Chapter 5, "American Intelligence Gathering, Propaganda and Covert Action in Revolutionary Russia"
  4. The National Archives, Prologue Magazine, Winter 2002, Vol. 34, No. 4, "Guarding the Railroad, Taming the Cossacks The U.S. Army in Russia, 1918-1920" بایگانی‌شده در ۳۰ آوریل ۲۰۲۰ توسط Wayback Machine
  5. Robert L. Willett, Russian Sideshow: America's Undeclared War, 1918-1920, p. 9
  6. The New York Review of Books, "A Crass and Consequential Error," reviewing the book Patriot of Persia: Muhammad Mossadegh and a Tragic Anglo-American Coup by Christopher de Bellaigue, 16 August 2012.
  7. "Special Report: Secret History of the CIA in Iran". The New York Times. 2000.
  8. "Country Studies: Iran". Library of Congress. Retrieved March 7, 2007.
  9. National Security Archive, cited in "National Security Archive Muhammad Mosaddeq and the 1953 Coup in Iran", edited by Mark J. Gasiorowski and Malcolm Byrne, Syracuse University Press 2004.
  10. "Live Blog – Libya , Al Jazeera Blogs". Blogs.aljazeera.net. February 17, 2011. Retrieved February 23, 2011.
  11. "News ,t Libya February 17th ". Libyafeb17.com. Archived from the original on 30 October 2012. Retrieved February 23, 2011.
  12. Allen, Bennett. "C.I.A. Operatives on the Ground in Libya , VF Daily". Vanity Fair. Retrieved May 19, 2011.
  13. Levinson, Charles (April 1, 2011). "Ragtag Rebels Struggle in Battle". The Wall Street Journal. Retrieved May 19, 2011.
  14. Michael, Vicker. "The US Government Sent CIA / Blackwater Veteran To Fight With Rebels In Libya And Syria". Business Insider. Archived from the original on 22 September 2012. Retrieved March 24, 2012.
  15. "UPDATED: Gates calls for limited role aiding Libyan rebels". The Daily Breeze. March 9, 2010. Archived from the original on 24 May 2013. Retrieved May 19, 2011.
  16. Jaffe, Greg (March 30, 2011). "In Libya, CIA is gathering intelligence on rebels". The Washington Post. Retrieved May 19, 2011.
  17. Hosenball, Mark (August 1, 2012). "Exclusive: Obama authorizes secret U.S. support for Syrian rebels". Reuters. Archived from the original on 2 August 2012. Retrieved August 11, 2012.
  18. Rozen, Laura (July 27, 2012). "US Authorizes Financial Support For the Free Syrian Army". Al-Monitor. Retrieved August 13, 2012.
  19. David Brunnstrom. "Kerry says doubling U.S. non-lethal aid to Syrian opposition". Reuters. Archived from the original on 5 اكتبر 2013. Retrieved 3 October 2013. Check date values in: |archive-date= (help)

مطالعه بیشتر

کتب
  • استیفن کینزر, Overthrow: America's Century of Regime Change from Hawaii to Iraq, Times Books, 2006, ISBN 978-0-8050-7861-9
  • John Ranelagh, The Agency, ۱۹۸۶
  • Christopher Andrew, For the President’s Eyes Only, ۱۹۹۵
  • Richard Helms with William Hood, A Look over My Shoulder: A Life in the Central Intelligence Agency. New York: Random House, 2003.
  • Weiner, Tim (2008). Legacy of Ashes: The History of the CIA (۱st Anchor Books ed.). New York: Anchor Books. ISBN 978-0307389008.
  • John Prados, Safe For Democracy: The Secret Wars of the CIA, Ivan R. Dee, 2006.

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.