اعدام صدام حسین

صدام حدوداً در ساعت ۶ بامداد به وقت محلی در تاریخ ۹ دی ۱۳۸۵ (۳۰ دسامبر ۲۰۰۶) در صبح روز عید قربان به دار آویخته شد. مراسم اعدام در اردوگاه عدالت در شهر کاظمین در شمال عراق برگزار شد. این مرکز سابقاً محل حضور سران اطلاعات نظامی بود. این اردوگاه بعدها با نام اردوگاه بانزای شناخته می‌شد که در آن شهروندان عراقی زیادی توسط مأموران صدام شکنجه و کشته شدند.

برخلاف گزارش‌های اولیه صدام به تنهایی و در غیاب دو وزیر خود به نام‌های برزان ابراهیم التکریتی و عواد حامد البندر اعدام شد. این دو نفر پس از عید قربان اعدام شدند.

آخرین اقدام قانونی پیش از اعدام صدام حسین دادن کارت قرمز به وی بود. این کار توسط یکی از مقامات دادگاه انجام شد و به معنای آن بود که اعدام وی حتمی است. بر اساس گفته‌های یکی از شاهدان، صدام پیش از اعدام «بسیار آرام بود و نمی‌لرزید». با اینحال برخی گزارش‌ها مبنی بر این است که درگیری کوچکی هنگام خارج کردن وی از سلول اتفاق افتاد. موفق الربیعی، مشاور شورای امنیت ملی عراق به العربیه گفت که «صدام حاضر نشد که نقاب مخصوص اعدام را به سر کند». الربیعی افزود «صدام تا آخر قوی ماند. برخی دوست دارند بگویم که او داشت از حال می‌رفت یا اینکه تحت تأثیر دارو بود، اما حقیقت را برای تاریخ باید گفت، صدام تا آخر قوی ماند و هیچ نشانه‌ای از ترس در او ندیدم»[1]

هیچ مقام آمریکایی در محل اعدام وی حضور نداشت. گفته می‌شود که رفتار صدام «مطیعانه» بوده‌است. در هنگام اعدام همچنان همان قرآنی را که در تمام طول محاکمات در دست داشت به همراه خود آورده بود.

سامی العسکری که یکی از شاهدان مرگ صدام بود گفت: «پیش از آنکه طناب به گردن صدام انداخته شود او فریاد الله اکبر سر داد و ادامه داد: ملت پیروز است و فلسطین عربی است». سپس صدام صلوات فرستاد و گفت: «درود بر محمد و پیروان او» که ناگهان چند نگهبان با فریاد ادامه دادند: «زنده‌باد مقتدا» صدام با نگاهی تحقیرآمیز به آنها نگاه کرد. فیلمی که توسط شبکهٔ الجزیره به دست آمده بود، نشان داد که برخی از اعدام کنندگان گفتند: «انشاالله به جهنم بروی» و شخص دیگری به آنها تذکر داد: «آقایان تمامش کنید. او در حال اعدام است». سپس صدام لفظ شهادتین را بر زبان آورد و پس از آن سکوی زیر پای او باز شد.

فیلم تلویزیونی آماده کردن صدام برای اعدام ابتدا از طریق تلویزیون عراق و سپس در سراسر جهان پخش شد. در فیلم پخش شده تنها لحظات پیش از انداختن طناب به گردن وی نشان داده شد. اما چند ساعت بعد تصاویر جسد صدام که در کفن پیچیده شده بود توسط دولت عراق و به منظور اثبات مرگ وی انتشار یافت. البته در خبرها آمده که فیلم به صورت HDTV ضبط شده‌است. سی‌ان‌ان گزارش داد که پس از اعدام صدام، مردم اقدام به برگزاری جشن در مکان اعدام وی کردند و گروهی به دور جسد وی به رقص و پایکوبی پرداختند.[2]

نخست‌وزیر عراق دو روز پس از اعدام صدام دستور داد شخصی که در آخرین دقایق زندگی صدام با وی جربحث کرده و شخصی که توسط تلفن همراه خود از وقایع فیلم‌برداری کرده‌است شناسایی شوند. یکی از شاهدین اعدام ادعا کرد که با اینکه همهٔ شاهدین پیش از پرواز هلیکوپتر حامل خودشان جستجو شدند ولی وی شاهد این بوده‌است که دو تن از آنها که از اعضای والارتبهٔ حکومتی هم بودند دو گوشی تلفن همراه در اختیار داشتند.[3]

خانوادهٔ صدام درخواست کردند تا جسد وی را به کشور یمن انتقال داده و دفن کنند تا سپس در صورت به گفتهٔ خودشان «آزاد شدن عراق» به این کشور برگردانده شود. با وجود گفته‌های ضد و نقیض مسئولان عراقی در مورد جایگاه و شیوهٔ خاکسپاری صدام، سرانجام جنازه او را برای تدفین در روستای محل تولدش به نام عوجه در تکریت به سران عشیرهٔ بوناصر تحویل دادند. جسد صدام حسین نزدیک محل دفن پسرانش قصی و عدی به خاک سپرده شد.

واکنش‌ها نسبت به اعدام صدام گوناگون بودند. بسیاری از افراد که اکثراً آسیب‌هایی از نظام دیکتاتوری صدام دیده بودند به شدت از اعدام وی حمایت کردند. برخی از این قربانیان نیز خواستار آن بودند که صدام برای دیگر جنایتهایش که موجب مرگ افراد بسیار بیشتری (نسبت به مقدار مذکور در پرونده) شده محاکمه و مجازات شود. گروهی بر این باور بودند که اعدام صدام باعث افزایش روحیه مردم خواهد شد اما در مقابل کسانی هم فکر می‌کردند که این کار موحب افزایش خشونت‌ها خواهد گردید. در جامعهٔ بین‌المللی افراد زیادی از اجرای عدالت در مورد صدام حمایت کردند ولی نسبت به مجازات اعدام که هم‌اکنون در اتحادیه اروپا، آمریکای شمالی و جنوبی و استرالیا ممنوع است اظهار نارضایتی کردند. مدافعان صدام هم اعدام وی را ناعادلانه خواندند.

سخنگوی دختران صدام گفت: «از اینکه پدرمان با شجاعت با اعدام‌کنندگانش برخورد کرد به خود می‌بالیم». پس از اعدام صدام حسین، حماس و هواداران آن، این اعدام را محکوم کرده و برای او در شهرهای فلسطینی «خیمه عزا» به پا کردند.[4]

فوزی برهوم سخنگوی حماس، صدام حسین رئیس‌جمهوری وقت عراق را به عنوان حامی برای ملت فلسطین می‌داند.[5] بعضی افراد وابسته به حماس نیز در اظهار نظرهایشان از مرگ صدام تحت عنوان «شهادت» یاد کردند.[6]

لیبی در حمایت از صدام و به مناسبت مرگ او، سه روز عزای عمومی اعلام کرد. سه روز در لیبی عزای عمومی اعلام شد و تمام پرچمها نیمه افراشته شده بود؛ همچنین تمام جشنها از جمله جشن عید (قربان) به عنوان عزای عمومی برای صدام که او را اسیر جنگی می‌دانستند لغو شد. همچنین واتیکان اعدام صدام را خبر حزن‌انگیز خواند[7]

خبرگزاری رویتر از افغانستان گزارش داد که یکی از فرماندهان ارشد طالبان گفت: «اعدام صدام باعث تقویت روحیهٔ مسلمانان خواهد شد. جهاد در عراق شدیدتر خواهد شد و حمله به اشغال‌کنندگان افزایش خواهد یافت».

در کنار تمامی جشن‌های مردم، نیروهای آمریکایی آمادهٔ حملات انتقام‌جویانهٔ طرفداران صدام شدند. جورج بوش اعلامیه‌ای در خصوص اعدام صدام حسین منتشر کرد و اظهار داشت که مرگ وی باعث پایان خشونت‌ها نخواهد شد. او همچنین گفت: «صدام پس از محاکمه‌ای عادلانه اعدام شد - همان نوع محاکمه‌ای که وی از قربانیان رژیم سفاک خود دریغ می‌داشت».

پلیس تکریت هر گونه ورود و خروج به شهر را تا چهار روز ممنوع اعلام کرد.

در آمریکا نیز جشن‌هایی برای اعدام صدام برگزار شد که مهم‌ترین آنها در شهر دیربورن ایالت میشیگان که محل سکونت جمعیت زیادی از شیعیان عراقی آمریکایی است انجام شد و در لس آنجلس گروه اپوزیسیون جمهوری اسلامی، حزب مرزپرگهر نیز از سوی ایرانیان جشنی به مناسبت اعدام صدام حسین در کافه زینیو در یوتیوب برگزار کرد.

بعد از اعدام صدام حسین مکرراً از طرف افراد مختلفی در مورد اینکه فردی که اعدام شد خود صدام حسین رئیس‌جمهور عراق بوده‌است یا نه اظهار نظرهایی انجام گرفت. اگر چه نباید این احتمال را دست کم گرفت.[8]

• اخبار و مقالات در خصوص اعدام صدام (سایت ساجد)