استخوان پس‌سری

استخوان پس‌سری از سه بخش و یک سوراخ بزرگ تشکیل شده‌است. بخش‌های پس‌سری شمال:

۱. بخش صدفی: که خود شامل چهار بخش است:

الف: برجستگی پس‌سری بیرونی External occipital protubrance

ب: ستیغ پس‌سری بیرونی: External occipital crest

ج: خط پس‌گردنی بالایی

د: خط پس‌گردنی پایینی

1. بخش قاعده‌ای (بازال) که با استخوان پروانه‌ای مفصل می‌شود
2. دو توده طرفی: در سطح تحتی این توده‌ها دو برجستگی به نام لقمه‌های پس‌سری (کوندیل‌های اکسیپیتال) وجود دارد که با مهرهٔ اول گردنی مفصل می‌شوند. استخوان پس‌سری دارای یک برجستگی نسبت حجیم بیضی‌شکل است که در سطح برون‌سری تودهٔ طرفی قرار دارد و محور اصلی آن متمایل به طرف جلو و داخل است و به مهرهٔ اطلس متصل می‌شود و به آن لقمه استخوان پس‌سری می‌گویند. بالای لقمه‌های پس‌سری کانال‌های زیر زبانی قرار دارند، از این کانال‌ها عصب مغزی زیرزبانی یا عصب زوج دوازدهم مغزی، مغز را ترک می‌کند.

استخوان پس‌سری دارای یک سوراخ بیضی شکل بسیار بزرگ است به نام سوراخ بزرگ پس‌سری (فورامن مگنوم) که از طریق آن حفره جمجمه) کرانیال خلفی (با مجرای مهره ای در ارتباط است. در واقع این سوراخ ارتباط دهندهٔ بصل النخاع و نخاع به یک دیگراست. در عقب و باالی این سوراخ، یک صفحه استخوانی وسیع و مقعر دیده می‌شود به نام صدف. در جلو سوراخ فوق، یک صفحه استخوانی ضخیم و چهارگوش قرار دارد به نام بخش بازیالر یا قاعده ای. در طرفین سوراخ فوق، قسمت‌های طرفی قرار می‌گیرند.

بخش صدفی:

در سطح درون‌سری (داخلی) عناصر زیر دیده می‌شوند:

1. برجستگی پس‌سری داخلی: سطح داخلی صدف پس‌سری توسط یک برجستگی مرکزی نامنظم به نام برجستگی پس سری داخلی به چهار حفره اکسی پیتال تقسیم می‌شوند؛ دو حفره اکسی پیتال تحتانی چهار گوشند و با نیم کره‌های مخچه مجاورند و دو حفره اکسی پیتال فوقانی سه گوشند و با لئب‌های اکسی پیتال نیم کره‌های مغزی مجاورت دارند.
2. قسمتی از ناودان سینوس سهمی (ساجیتال) فوقانی:

از برجستگی پس‌سری داخلی به سمت زاویه فوقانی یک ناودان عریض با لبه‌های برجسته امتداد دارد به نام ناودان سینوس سهمی فوقانی که قسمت خلفی داس مغزی به لبه‌های آن می‌چسبد.

1. ستیغ پس‌سری درونی:

از برجستگی پس سری داخلی یک ستیغ برجسته دیگر به سمت سوراخ بزرگ فرود می‌آید به نام ستیغ پس‌سری داخلی که قبل از رسیدن به سوراه بزرگ دو شاخه می‌شود. روی این ستیغ، داس مخچه می‌چسبد.

1. ناودان سینوسی عرضی:

از طرفین برجستگی پس‌سری درونی، دو ناودان وسیع به صورت عرضی به سمت زوایای طرفی امتداد می‌یابد به نام سینوس ساجیتال عرضی. به لبه‌های این دو ناودان عرضی، چادر مخچه می‌چسبد.

سطح برون‌سری (خارجی) دارای نشانه‌های زیر است:

1. برجستگی پس سری خارجی:

منطبق بر برجستگی اکسیپتال داخلی است. برجستگی آن چندان واضح نیست چون جمجمه رو به بیرون تحدب دارد. برجسته‌ترین نقطه آن inion نامیده می‌شود.

1. ستیغ پس‌سری بیرونی:

از برجستگی اکسیپیتال خارجی شروع شده و تا لبه خلفی سوراخ بزرگ کشیده می‌شود که محل اتصال رباط پس گردنی می‌باشد.

1. خطوط پس‌گردنی: در دو سوی ستیغ نام برده شده و کمی بالاتر از برجستگی پس‌سری بیرونی، سه خط در هر طرف دیده می‌شود. به خطی که از بقیه بالاتر است «بالاترین خط پس‌گردنی» گویند و به دوتای باقیمانده که در طرفین ستیغ قرار دارند به ترتیب خطوط پس‌گردنی بالایی و پایینی می‌گویند که این خطوط محل اتصال رباط مهم Nuchae (که یک رباط مهم گردنی است) می‌باشند.

این بخش از استخوان دارای دو کناره فوقانی و تحتانی است که کناره فوقانی این بخش از استخوان با استخوان Parietal اتصال یافته و درز Lambdoidal را می‌سازد. کناره‌های تحتانی صدف با کناره های خلفی بخش ماستوئیدی استخوان‌های تمپورال اتصال یافته و درز پس سری گیجگاهی Occipito( (temporalیا پس سری پستانی (mastoid Occipito (را ایجاد می‌کند.

بخش قاعده‌ای: تقریباً به صورت یک تیغه استخوانی چهارگوش ضخیم است که از کنار قدامی فورامن مگنوم تا استخوان اسفنویید امتداد دارد و شامل دو سطح) فوقانی و تختانی (و چهار کنار) قدامی، خلفی، طرفی راست و چپ (می‌باشد. این بخش دارای یک وجه اشتراک با استخوان اسفنویید می‌باشد.

سطح فوقانی:

به صورت یک ناودان وسیع کم عمق است به نام کالیووس isu ob. قسمت تحتانی پل مغزی eu r و تمامی بصل النخاع روی کالیووس قرار می‌گیرند. در طول کناره‌های طرفی این سطح، ناودان سینوس پتروزال تحتانی قرار دارد.

سطح تحتانی: تقریباً یک سانتی مترجلوتر از لبه فورامن مگنوم، یک برآمدگی کوچک است به نام تکمه حلقی tubercle rnofrehn که رافه حلق روی آن می‌چسبد.

کناره خلفی: لبه قدامی فورامن مگنوم را تشکیل می‌دهد

کناره قدامی: با استخوان اسفنویید جوش می‌خورد.

کناره‌های طرفی: با قسمت خاره استخوان تمپورال مفصل می‌شود.

قسمت‌های طرفی) کاندیالر (:parts) condylar) bonnfob قسمت‌های طرفی اکسی پیتال، در طرفین فورامن مگنوم قرار گرفته‌اند و شامل سطح فوقانی و سطح تحتانی می‌باشد.

نمای برون سری یا تحتانی:

1. مهم‌ترین چیزی که در این نما و در مورد سطوح طرفی وجود دارد بخش‌های Condylar است که آنها را تحت عنوان Surface Condylar یا Process Condylar می‌شناسند که با اولین مهرهٔ گردن) اطلس (مفصل می‌سازد. مجرای عصب زیرزبانی)canal Hypoglossal)در بالالی کندیل های اکسیپیتال قرار دارد که از داخل جمجمه شروع شده به طرف خارج و جلو امتداد می‌یابد از این سوراخ، عصب ۱۲ از جمجمه خارج می‌شود.
2. Condylar Fossa: در طرفین وعقب Condyl occipital حفراتی تحت عنوان Fossa Condylar وجود دارند که این حفرات ممکن است دارای سوراخ باشند و اگر سوراخی وجود داشته باشد در این صورت Condylar Canal/Foramen نامیده می‌شوند که محل عبور وریدی با منشأ سینوس Sigmoid است
3. Process Jugular: این برجستگی‌های مربعی شکل در عقب و خارج ازCondylها دیده می‌شوند.
4. Jugular Notch: حد قدامی process Jugular است که این قسمت صاف نیست و دارای بریدگی است. بخش پتروز استخوان Temporal هم دارای Jugular Notch است که به همراه Jugular Notch از استخوان پس سری،Foramen Jugular را تشکیل می‌دهد .
5. Jugular Tubercle

در سطح داخل بخش‌های Condylar قرار گرفته‌است بنابراین موقعیت آن با سه مورد قبلی متفاوت می‌باشد. Foramen Jugular و Clivus مستقل نمی‌باشند.

نمای فوقانی یا درونی:

در این وضعیت Tubercle Jugularها بهتر دیده می‌شود که به صورت برآمدگی‌های بیضی شکل هستند که در باالی سوراخ هایپوگلوس قرار داشته و آن را از باال می‌پوشاند. در زیر Jugular Tubercle کانال Hypoglossal دیده می‌شود که این کانال در هر دو نما قابل رویت است و محل عبور زوج ۱۲ مغزی است. در عقب Tubercle Jugular یک ناودان کم عمقی وجود دارد که زوجهای ۹ مغزی)glossopharengeal ،)۱۱ مغزی)vagus)و ۱۱ مغزی)Accessory)از آن عبور می‌کنند.

استخوان پس‌سری محل عبور زوج‌های ۹، ۱۱، ۱۱ و ۱۲ مغزی است.

• این مقاله در بردارندهٔ بخش‌هایی از صفحه page 129   چاپ ۲۰ام آناتومی گری (۱۹۱۸) است که در مالکیت عمومی قرار دارد.
• occipital" A Dictionary of Zoology. Ed. Michael Allaby. Oxford University Press 2009
• a b Romer, Alfred Sherwood; Parsons, Thomas S. (1977). The Vertebrate Body. Philadelphia, PA: Holt-Saunders International. pp. 221–244. ISBN 0-03-910284-X.
• "occipital" A Dictionary of Zoology. Ed. Michael Allaby. Oxford University Press 2009