آنتیوخوس یکم تئوس کوماژن
آنتیوخوس یکم تئوس Dikaios Epiphanes Philorhomaios Philhellen (ارمنی: Անտիոքոս Երվանդունի، یونانی باستان: Ἀντίοχος ὁ Θεὸς Δίκαιος Ἐπιφανὴς Φιλορωμαῖος Φιλέλλην، به معنی آنتیوخوس، یک خدای عادل، برجسته، دوست رومی‌ها و دوست یونانی‌ها، از ۸۶ پیش از میلاد - ۳۸ پیش از میلاد، ۷۰ حکم داد پیش از میلاد - ۳۸ قبل از میلاد مسیح) پادشاه ارمنستان وپادشاهی کوماژن و مشهورترین پادشاهان آن پادشاهی بود.[1]
| آنتیوخوس اول تئوس | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| پادشاه کوماژن | |||||
| سلطنت | 70 BC – 38 BC (32 years) | ||||
| پیشین | مهرداد اول کالینیکوس | ||||
| جانشین | مهرداد دوم | ||||
| زاده | c. 86 BC | ||||
| درگذشته | 38 BC | ||||
| آرامگاه | |||||
| همسر(ان) | شاهزاده ایسایس فیلوستوروگوس کاپادوکیه | ||||
| فرزند(ان) | مهرداد دوم کوماژن لائودیس ملکه اشکانیان شاهزاده آنتیوخوس II شاهزاده آنتیوخیس آتناایس ملکه ماد آتروپاتن | ||||
| |||||
| خاندان | خاندان یرواند | ||||
| پدر | مهرداد اول کالینیکوس کوماژن | ||||
| مادر | لائودیس هفتم تئا شاهزاده امپراطوری سلوکی | ||||
ویرانه‌های آرامگاه مقبره آنتیوخوس در بالای کوه نمرود در ترکیه در سال ۱۹۸۷ به فهرست میراث جهانی یونسکو اضافه شد. چندین نقش برجسته از پایه ماسه سنگ کشف شده در محل حاوی برخی از قدیمی‌ترین بناهای شناخته شده‌است که یکی ازآنها دودست هست که بایکدیگر دست می‌دهند.[2]
خانواده، اجداد و اوایل زندگی
آنتیوخوس اول پسر و احتمالاً تنها فرزند پادشاه مهرداد اول کالینیکوس و ملکه لائودیس هفتم تئا کومازن بود. آنتیوخوس نیمی ارمنی، از خاندان سلسله اورنتید[3] و نیمی یونانی بود. پدر آنتیوخوس مهرداد فرزند پادشاه سِمس دوم تئوزبس دیکایوس از کامژین ومار او یک زن ناشناس بود. او خود را از نسل یرواند می‌دانسته وبه سبب ازدواج یرواند با رودگون بدین ترتیب خود از نسل داریوش هخامنش هم می‌دانسته
اما ارتباط او با یونانی‌ها معتبر تر است. مادر آنتوخوس، لائودیس هفتم تئو، یک شاهزاده خانم یونانی از امپراتوری سلوکی بود. پدر لائودیس شاه سلوکی آنتیوخوس هشتم بود، در حالی که مادر او یک بطلمیوسی شاهزاده خانم و بعد سلوکی ملکه Tryphaena (نگاه کنید به کلئوپاترا VI مصر). بنابراین ، آنتیوخوس از نوادگان مستقیم سلوکوس اول نیکاتور امپراتوری سلوکید، بطلمیوس اول سوتر مصر، آنتیگونوس اول مونوفتالموس مقدونیه و آسیا، لیسیماکوس تریکا و سلطان مقدونی، آنتی پاتر بود. این پنج مرد، «جانشینان» Diadochi، تحت عنوان اسکندر بزرگ به عنوان ژنرال خدمت کرده بودند. والدین آنتیوخوس به عنوان بخشی از اتحاد صلح بین پادشاهی‌هایشان ازدواج کرده بودند. کمی از زندگی و تحصیلات او، جدا از جنبه فلسفی آن، شناخته شده‌است. اما به نظر می‌رسد وقتی پدرش در ۷۰ سالگی درگذشت قبل از میلاد ، آنتیوخوس جانشین پدرش شد.
آنتیوکوس با پرنسس ایسیاس فیلوسترگوس از کاپادوکیا، دختر پادشاه آریوبرزن اول کاپادوکیه و همسرش آتناس فیلوستورگوس اول ازدواج کرد. آنها پنج فرزند داشتند:
- مهرداد دوم کوماژن، پس از درگذشتش در سال ۳۸، جانشین پادشاه پادشاه کوماژن شد قبل از میلاد مسیح
- لائودیس که با پادشاه ارُد دوم اشکانی ازدواج کرد
- شاهزاده آنتیوخوس دوم کامژین
- آنتی بیتیک کامژین
- آتناس، که با پادشاه آرتاواسد اول I از رسانه آتروپاتن ازدواج کرد
روابط با رومیان
در حالی که جمهوری روم در حال فتح کردن سرزمین‌های آسیای صغیر بود ، آنتیوخوس از طریق دیپلماسی ماهرانه، توانست کوماژن را از از دست رومیان دور نگه دارد. نام آنتیوخوس برای اولین بار در سال ۶۹ قبل از میلاد در منابع باستان ذکر شده‌است، هنگامی که لوکولوس علیه پادشاه ارمنستان تیگرانس کبیر شورش کرد. آنتیوخوس در سال ۶۴ قبل از میلاد با ژنرال رومی گنایوس پومپیئوس کبیر صلح برقرار کرد، هنگامی که پومپیئوس با موفقیت به سوریه حمله کرد. آنتیوخوس و پومپیئوس بایکدیگر متحد شدند. در ۵۹ قبل از میلاد به آنتیوخوس توگا پرتکسکسا اعطا شد و از سوی سنای روم به عنوان متحد روم به رسمیت شناخته شد. آنتیوخوس یک عاج و یک پیراهن طلا دوزی شده دریافت کرد و به عنوان «پادشاه، متحد و دوست» مورد استقبال قرار گرفت. این روش راهی سنتی برای قدردانی و پاداش متحدین به روم بود. از زمان سلطنت وی به بعد، پادشاهان کوماژن ثابت کردند که وفادارترین متحد رومی هستند. در ۵۱ قبل از میلاد هنگامی که مارکوس تولیوس سیسرو پروکنسول کیلیکیه بود، آنتیوخوس اطلاعات محرمانه‌ای در مورد تحرکات اشکانیان فراهم کرد. در طول جنگ داخلی بین ژولیوس سزار و پومپیئوس، آنتیوخوس نیروهایی را برای پومپیئوس فراهم کرد.
در سال ۳۸ قبل از میلاد، نماینده تام‌الاختیار از زمامداران سه‌گانه روم مارک آنتونی، پوبلیوس ونتیدوس باسوس، فرمانده مبارزه علیه اشکانیان کرد آنتونی و باسوس به واسطه ثروت کوماژن تحریک شدند که به آن حمله کنند با این که آنها آماده شده بودند به کوماژن و پایتخت آن ساموساتا حمله کنند ، آنتیوخوس با آنها به مذاکره صلح آمیز پرداخت.
کوه نمروت
آنتیوخوس به دلیل ساختن پناهگاه مذهبی چشمگیر نمروت داجی یا کوه نمروت مشهور است. هنگامی که پادشاه پادشاهی کرد، برای خود یک فرقه سلطنتی ایجاد می‌کرد و بعد از مرگش آماده عبادت می‌شد. آنتیوخوس الهام گرفته شد تا فرقه خود را به شکل یونانی مذهب زرتشت به وجود آورد . آنتیوخوس کتیبه‌های یونانی بسیاری از جنبه‌های دین خود را نشان داد و هدف از عمل خود را توضیح داد. در یک کتیبه ، آنتیوکوس دستور داد که مقبره وی در مکانی مرتفع و مقدس ساخته شود، دور از دسترس مردم و نزدیکی خدایان باشد . آنتیوخوس می‌خواست بدن او برای ابد حفظ شود. خدایان او را بستاییند در مقبره او نمودهایی از فرهنگ‌های یونانی، ارمنی، و ایرانی و خدایانی، مانند هرکول - واهاگن، زئوس - آرامازد یا Oromasdes (در ارتباط با ایران خدای اهورا مزدا)، توخه و آپولو - میترا. جلوه‌های اثر تاریخی در سایت نشان دهنده تأثیرات شمایل گرافیکی فارسی و یونان است: تأثیرات فارسی را می‌توان در لباس، سر و اندازه و اندازه عظیم تصاویر مشاهده کرد، در حالی که به تصویر کشیدن ویژگی‌های بدنی آنها از سبک هنری یونان سرچشمه می‌گیرد.
مجموعه مقبره‌های آنتیوخوس به گونه ای ساخته شده‌است که می‌توان جشن‌های مذهبی در آنجا برگزار کرد. هر ماه دو روز جشن برای آنتیوخو س وجود داشت: روز تولد او که در شانزدهم هرماه جشن گرفته می‌شد و تاج گذاری وی که در دهم هرماه برگزار می‌شد. وی وجوهی را برای این رویدادها از املاک قانونی اختصاص داده بود. وی همچنین خانواده‌های کاهنان و سلسله مراتب‌هایی را برای انجام آیین‌ها منصوب کرد، و فرزندان آنها قصد داشتند تا این مراسم را به صورت دائمی ادامه دهند. کاهنان لباسهای سنتی پارسی پوشیدند و تصاویر خدایان و اجداد آنتیوخوس را با تاجهای طلا تزئین کردند. کاهنان کوره‌ها، گیاهان و دیگر «فداکاری‌های باشکوه» نا مشخص را در محراب‌های قبل از هر تصویر ارائه می‌کردند. همه شهروندان و نظامیان به احترام آنتیوخوس به ضیافت‌ها دعوت شدند. در طول عیدها، نگرش‌های کینه‌ورزی ممنوع بود و آنتیوخوس حکم کرد که مردم باید از خود لذت ببرند، شراب بخورند و بنوشند و به موسیقی مقدس که توسط نوازندگان معبد اجرا می‌شود، گوش دهند.
مقبره آنتیوخیوس برای قرنها فراموش شد، تا سال ۱۸۸۳ که باستان شناسان آلمانیآن را کاوش کردند. مطابق کتیبه‌های کشف شده، به نظر می‌رسد آنتیوخوس شخصیتی پرهیزگار بوده و دارای روح سخاوتمندانه بوده‌است. ویرانه‌های کاخ سلطنتی در شهر دیگری از پادشاهی، ارسامیا یافت شده‌است. این کاخ به Eski Kal یا «قلعه قدیمی» معروف است. در ارسامیا ، آنتیوخوس کتیبه‌های بسیاری را به زبان یونانی از برنامه‌های عمومی خود و چگونگی شکوه و جلال شهر به یادگار گذاشته‌است.
منابع
- Michael Blömer / Religious Life of Commagene in the Late Hellenistic and Early Roman Period pp.95-129/The Letter of Mara bar Sarapion in Context. Proceedings of the Symposium Held at Utrecht University, 10–12 December 2009 /BRILL 2012
- Downey, Susan B.; Sanders, Donald B. (1997). "Nemrud Dagi: the Hierothesion of Antiochus I of Commagene". Bulletin of the American Schools of Oriental Research (307): 94–95. doi:10.2307/1357708. JSTOR 1357708.
- Chahin, Mark (2001). The Kingdom of Armenia. Routledge. pp. 190–191. ISBN 0-7007-1452-9.
- "Travel Guide To Turkey, Guide de la Turquie, GUIDE MARTINE, Guide to Turkey, Guide de Turquie, Travel, Turkey, Voyage, Turquie, Istanbul, Turkey Photos, Photos de la Turquie". guide-martine.com. Archived from the original on 2016-03-03. Retrieved 2015-11-03.
- Michael Alexander Speidel (24 August 2005). "Early Roman Rule in Commagene" (PDF). Mavors-Institut. Archived from the original (PDF) on 27 December 2015. Retrieved 2015-11-03.
- "Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, page 193 (v. 1)". Archived from the original on 2006-01-01. Retrieved 2015-11-03.
- https://web.archive.org/web/20090519213953/http://www.tyndale.cam.ac.uk/Egypt/ptolemies/tryphaena.htm#Tryphaena.12
- کمپبل اسکات، راجر. «نمرود دژ - کوه مقدس در آناتولی»، در تمدنهای از بین رفته: اسرار پنهان شهرهای گمشده و مردمان فراموش شده، صص. ۱۹۴–۱۹۷. خوانندگان خدمات Digest P / L، هنگ کنگ، ۱۹۸۸. شابک ۰−۲۷۶−۴۲۶۵۸−۴ شابک 0-276-42658-4.
- Beck, R. (2004). Beck on Mithraism: Collected Works with New Essays. Ashgate Pub. p. 297. ISBN 978-0-7546-4081-3. Retrieved 2015-11-03. Beck, R. (2004). Beck on Mithraism: Collected Works with New Essays. Ashgate Pub. p. 297. ISBN 978-0-7546-4081-3. Retrieved 2015-11-03. Beck, R. (2004). Beck on Mithraism: Collected Works with New Essays. Ashgate Pub. p. 297. ISBN 978-0-7546-4081-3. Retrieved 2015-11-03.