آبلش

کوی آبلش دارای دو بخش بالا و پایین است که بخش بالا از جادهٔ اصلی به سوی کوه پایه و بخش پایینی از جاده به سوی پایین است. آب و هوای آبلش کوهپایه‌ای و بیشتر، گرم است. این منطقه از شمال به دشت‌های کشاورزی دیمی تا رسیده به منطقهٔ تنگ بن؛ از جنوب به دشت‌های بدون آبی که تا روستاهای سرجوشر(ها) ادامه دارد؛ از مشرق به کوه‌های زاگرس و از مغرب به باغستان‌ها و آثار باستانی دورهٔ ساسانی و زمین‌های کشاورزی تا رسیده به منطقه‌های پایین محدود است.[1] از بهبهان به سمت آبلش باید از بخش کردستان بزرگ (غرب بهبهان)، کردستان کوچک، حسین‌آباد آقا، حسین‌آباد شیخ، بدلی، کره سیاه، گراب، آل طیّب، حیات آباد، قالند، شهرک نیروی هوایی، تیپ دوم امام حسن مجتبی سپاه پاسداران، شهرویی، دودانگه، دوراهی لیکک (بهمئی)، ویسی بزرگ و ویسی کوچک، تاکاییدی، آهنگران، پیرآباد، تل کهنه، چهاردهی، یوسفی، مشهد، ده ابراهیم (شاه غالب)، ثارالله و شهرک طالقانی عبور کرد. منطقه‌های بعد از آبلش در مسیر جادهٔ اصلی تا آخر نیز عبارت اند از کلگه زار، مسیری، درب (دبر؟) مورگاه، سرجوشر بدر، سرجوشر قدس، سرجوشر عدالت و سرجوشر آزادی. منطقه‌های نامبرده همگی در محدودهٔ جغرافیایی شهرستان بهبهان و شهر تشان جای می‌گیرند.

ساکنین این منطقه همگی از نژاد لُر؛ و بیشتر از طایفهٔ تاج الدین طیّب (نک: طایفه تاج طیب)ـ یکی از طوایف ایل طیبی و طایفهٔ عالی طیب (دیگر طایفهٔ ایل طیبی) و طایفه شاه حسینی (از طوایف ایل طیبی که زادگاه آن‌ها در منطقه جاورده گهگیلویه می‌باشد )و ایل بهمئی و یوسفی و خاندان سادات شیخ هابیلی منسوب به امامزاده یحیی و شماری دیگر از خانواده‌های پراکنده هستند.
این منطقه در آغاز به ده عباسقلی معروف بود. [مشهدی]عباسقلی طیّب نام شخصی است که او و پسران و دیگر بستگان نسبی و سببی اش (مانند [حاج]فرج طیّب) ساکنان و زمین داران اولیهٔ و پرنفوذ این منطقه بودند و نام او بر این اساس بر این منطقه گذاشته شده بود.

ده عباسقلی و «آبلش» رسماً و عرفاً نام محلی باغستانی با خانه‌های خشت و گِلی بود که عموم مردم و جمعیت اصلی روستا در آن زندگی می‌کردند و بعدها به سرزمین تقریباً خالی از سکنهٔ بالای روستا و در کنار کوهپایه آمده و در آن جا ساکن شدند (آبلش کنونی).
خود عباسقلی طیب از مهاجران استان کهگیلویه و بویر احمد به دلیل اختلافات قومی و جنگ‌های قبیله ای با برادرزادگان خود است. باید دانست پیش از ورود خاندان عباسقلی طیب، خاندان وکیل خان طیب برادر قیصرخان طیب حاکمان اولیۀ آبلش و زمین‌های اطراف آن بودند. ولی بعد از انتصاب سید حسین طباطبایی رئیس التجار از سوی محمدعلی شاه به عنوان حاکم بهبهان و آغاز حاکمیت او، عباسقلی طیب توانست از طریق روابط دوستانه و گفتگو با شماری از بزرگان بهبهان، از رئیس التجار حکم خان و تام‌الاختیاری منطقۀ آبلش و زمین‌های مربوط به آن را بگیرد.
بعدها نام دیگرِ منطقه که هم‌اکنون آبلش است به‌طور رسمی بر منطقه گذاشته شد. پیش از شکل‌گیری آبلشِ کنونی، مردم در پایین روستا (در باغ‌ها و مزارع) زندگی می‌کردند و از دیرباز یک خانواده از ایل بهمئی([کی]علی بهمئی) در بالای منطقه در آثار باستانی به جامانده از دورهٔ ساسانیان زندگی می‌کرد که اکنون خاندانی با چندین خانوار هستند. کمی بعد، مردمی از طوایف دیگر ایل بهمئی و طوایف ایل طیبی به این منطقه آمدند و از عباسقلی؛ و بعدها از پسران و بستگان او درخواست زمین کردند و در آنجا ساکن شدند.
در سالیان اخیر مهاجران بیشتری از مناطقی از کهگیلویه و بویر احمد مانند بخش چاروسا، قیام، بَرَمُل، دهدشت، موگِر، آب بهاره، دیشموک و مناطق پشتکوه (زاگرس) و بَجَک به آبلش آمده و به‌طور دائم یا موقت ساکن شدند.
بعضی از این خانواده‌های مهاجر در اندک زمانی پس از سکونت، با برخی از ساکنان اولیه یا قدیمی آبلش وصلت کردند.
زبان مردم آبلش لری است و گویش آنان به زبان فارسی بسیار نزدیک است.

شهدای آبلش عبارت است از شهید غلامحسین باج، شهید عزیزالله باج، شهید خانعلی طیّب، شهید محمدخون عسکری نژاد، شهید غلام مسیری مطلق، شهید ظفرقلی جمشیدی، شهید نصیر حامدی پور و شهید یوسف استاد. شش شهید اول در آبلش، و شهید حامدی پور در روستای بجک و شهید یوسف استاد در روستای تنگ بن دفن شده‌است. دلیل این کار تعلق زادگاهی شهید به آن منطقه بوده‌است.
در نیمهٔ اول سال ۱۳۹۳ نام این شهیدان به همراه تنی چند از شهدای وابسته به مردم آبلش (مانند شهید هدایت الله طیّب، دانشجوی در حال تحصیل در آمریکا در زمان بروز جنگ ایران و عراق و از برادرزادگان مشهدی عباسقلی طیب) که از مناطق دیگر هستند، بر کوچه‌های آبلش گذاشته شد.
شمار قابل توجهی از مردان آبلش از رزمندگان مدافع ایران در جنگ عراق علیه این کشور بودند.
در زمان بروز جنگ و دو مورد حملهٔ موشکی به شهرستان بهبهان، بسیاری از مردم آبلش، اتاق یا اتاق‌هایی از خانه خود را در اختیار جنگ زدگان برای یک یا چند سال قرار دادند.

آبلش دارای تحصیل کردگان و دانشجویان فراوانی است و افراد بسیاری از آبلش به منصب آموزش، قضاوت، استادی در دانشگاه، پزشکی، معلمی و جز آن رسیده‌اند. محمود طیّب، شاعر، پژوهشگر و مدرس دانشگاه زادهٔ آبلش است. طیّب در آثار و کتاب‌های اولیهٔ خود از زادگاهش آبلش نام برده[2][3] و در شعری با سرآغاز زیر از آبلش به زیبایی یاد کرده‌است:

محمود طیب، ۱۳۶۰ـ

او در صفحه‌های ۱۰۱ و ۱۱۶ کتاب «و تو را شنیدم… روزی که اتفاق افتادی» از آبلش با نام «روستای آبلش» نام برد. دلیل این مسئله، روستا بودن آبلش تا زمان چاپ کتاب دوم او بود. او همچنین از آبلش ـ همانگونه که گفته شده‌است ـ در کتاب اول خود که «پرانتز باز، بنویس عشق» نام دارد در موارد بسیاری نام برده بود. اما از تاریخ سه شنبه، ۲۶ دی ماه ۱۳۹۱ طبق گزارش و اعلام وزارت کشور، بخش تشان به شهر تغییر یافت[5] اکنون نام رسمی آبلش در حوزهٔ جغرافیایی شهر تشان، «کوی آبلش» است.

• ده عباسقلی
• تشان
• ایل طیبی
• طایفه تاج طیب
• ایل بهمئی
• شهرویی
• کلگه‌زار
• سرجوشر عدالت
• تاکاییدی
• حسین‌آباد شیخ
• مسیری
• محمود طیب
• بجک

• ادارة کل آمار و ثبت احوال، کتاب جغرافیا و اسامی دهات کشور
• افشار نادری، نادر (۱۳۴۷) مونوگرافی ایل بهمئی، چاپ اول، تهران: دانشگاه تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی، گروه عشایری.
• جغرافیای سیاسی کیهان.
• دهخدا، علی اکبر. (۱۳۷۳). لغت‌نامه. تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
• سعیدیان، عبدالحسین(۱۳۷۵) مردم ایران، چاپ اول، تهران: علم و زندگی.
• طیّب، محمود. پرانتز باز بنویس عشق. تهران: مؤلف، ۱۳۸۲. شابک ‎۹۶۴−۶۱۷۴−۲۸−۰ . خانهٔ کتاب.
• طیّب، محمود؛ و تو را شنیدم روزی که اتفاق افتادی. تهران: حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، ۱۳۸۹. . خانهٔ کتاب.
• معین، محمد(۱۳۶۳) فرهنگ فارسی، شش جلد، چاپ ششم، تهران: امیرکبیر.
• آبلش در ویکی‌پدیای انگلیسی: http://en.wikipedia.org/wiki/Ablesh

• 
  بهار کوی آبلش در شهر تشان
• 
  بهار در آبلش در شهر تشان
• 
  بهار آبلش
• 
  گل‌های بابونه در کوی آبلش
• 
  آسیاب آبی تاریخی کوی آبلش شهر تشان
• 
  بهار آبلش
• 
  بهار آبلش تشان
• 
  بهار آبلش تشان
• 
  طبیعت آبلش شهر تشان
• 
  نمای بهاری کوی آبلش