یاقوتستان

جمهوری یاقوتستان (به روسی: رسپوبلیکا ساخا (یاکوتیا))Республика Саха (Якутия))) (نام‌های دیگر: یاکوت، یاکوتیه، ساخا) یکی از جمهوری‌های روسیه است که در ناحیه فدرال خاور دور قرار گرفته‌است. مرکز آن شهر یاکوتسک و جمعیت آن ۹۵۸۵۲۸ نفر است. (آمار ۲۰۱۰).

جمهوری یاقوتستان

Саха Өрөспүүбүлүкэтэ

Республика Саха (Якутия)
جمهوری
Sakha Republic
رود آمگا
مهر
سرود: سرود ملی جمهوری یاقونستان
جایگاه جمهوری یاقونستان بر روی نقشه فدراسیون روسیه
مختصات: ۶۶°۲۴′ شمالی ۱۲۹°۱۰′ شرقی
مختصات: ۶۶°۲۴′ شمالی ۱۲۹°۱۰′ شرقی
کشور روسیه
منطقه فدرالخاور دور
منطقه اقتصادیخاور دور
تأسیس۲۷ آوریل ۱۹۲۲
مرکزیاکوتسک
مدیریت
 • نوعجمهوری
 • رئیس‌جمهورایگور بوریسوف
مساحت
 • جمهوری۳۰۸۳۵۲۳ کیلومتر مربع (۱۲۰۰۰۰۰ مایل مربع)
رتبه مساحت۱ ام
جمعیت
 (۲۰۱۰)
 • جمهوری۹۵۸۵۲۸
 • رتبه۵۵ام
 • تراکم۰٫۳۱/کیلومتر مربع (۰٫۸۱/مایل مربع)
 • شهری
۶۴/۱%
 • روستایی
۳۵/۹%
نژاد[1]
 • روسی
یاکوت
بقیه		۳۷٪/۷
۵۰٪
۱۲/۳٪
منطقه زمانییوتی‌سی ۱۰+ (YAKST)
 • تابستان
(ساعت تابستانی)		یوتی‌سی ۱۲+ (MAGST)
کد ایزو ۳۱۶۶RU-SA
پلاک خودرو۱۴
زبان‌های رسمیروسی، زبان ترکی یاکوتی
واحد پولروبل
وبگاه
Fauna of the Sakha Republic: Ross's gull, the Siberian crane, polar bear, horse and reindeer. Russian post miniature sheet, 2006.
Map of Sakha (Yakutia).

این جمهوری با جمهوری خودگردان چوکوت، استان ماگادان، سرزمین خاباروفسک، استان آمورسکایا، سرزمین زابایکالسکی، استان ایرکوتسک و سرزمین کراسنویارسک، اقیانوس منجمد شمالی دربرگیرنده دریای لاپتف و دریای سیبری خاوری همسایه و مجاور می‌باشد. جمهوری یاقوتستان در ۲۷ آوریل ۱۹۲۲ بنیاد شد.

جمهوری یاقوتستان یکی از ده جمهوری ترک‌ نشین خود مختار در فدراسیون کشور روسیه است.

این جهموری که نیمی از ناحیه فدرال خاور دور را به خود اختصاص داده‌است، با ۳٬۰۸۳٬۵۲۳ کیلومتر مربع مساحت بزرگترین مورد در تقسیمات کشوری بین همه کشورهای جهان از نظر مساحت است. یاقوتستان به آب‌وهوای سخت و سرمایش معروف است. پایین‌ترین دماها در نیم‌کره شمالی زمین در ورخویانسک و اویمیاکون شده که هر دو در یاقوتستان قرار دارند. در شهر یاکوتسک میانگین دما در زمستان معمولاً منفی ۳۵ درجه سانتی‌گراد است. به خاطر برّی بودن شدید منطقه، تابستان‌های آن بسیار گرم است.

تاریخ

انسان در دیرینه کهن در سرزمین امروزی یاقوتستان ساکن گردید. باستان‌شناسان معتقدند که انسان در دوران پارینه‌سنگی در این سرزمین ساکن شد. اولین آثار باستانی کشف شده در این منطقه از سه میلیون تا سه هزار سال پیش تخمین زده شده‌اند.

زمان ورود ترک‌تباران ساخا به این منطقه را در دوره‌ای بین سده نهم میلادی تا سده شانزدهم میلادی می‌دانند. ساخاها به خاطر فشار قوم مغول‌تبار بوریات به این مناطق شمالی رانده شدند.[2] ساخاها از شمال دریاچه بایکال به مناطق میانی رود لنا مهاجرت کردند. آن‌ها از مرکز جدید خود در امتداد میانی رود لنا، به تدریج به سوی شمال شرق و غرب فراتر از حوضه لنا به سمت اقیانوس منجمد شمالی گسترش یافتند.

ساخاها پس از ورود به این نواحی ساکنان پیشین منطقه را که کم‌تعداد بودند و از راه شکار و دام‌داری گوزن شمالی زندگی می‌کردند پراکنده کرده و اقتصاد ایلیاتی و شبانی آسیای میانه را با خود به این حدود آوردند. بیشتر جمعیت بومیان قدیم سیبری که از نژاد تونگوزی بودند تا قرن ۱۷ میلادی در ساخاها استحاله شدند.[3]

نام ساخا ترکی و به معنی چوب‌دستی و چماق است. واژه یاقوت یا یاکوت نامی است که مردم اِوِنکی برای اشاره به ساخاها استفاده می‌کردند. روس‌ها نیز این نام را از اونکی‌ها برگرفته و برای ساخاها استفاده کردند.[4]

سیاست جمهوری یاقوتستان

ریاست جمهوری

ریاست جمهوری یاقوتستان بعهده رئیس‌ جمهور بوده که همزمان به عنوان رئیس قوه مجریه و برای مدت ۵ سال تعیین می‌گردد.

پارلمان

نمایندگان عالی، ارگان‌های نظارت‌کننده و قانونگذار جمهوری یاقوتستان بدست شورای دولتی یا همان پارلمان جمهوری اداره می‌گردند. نام محلی این شورا به نام (ایل تومن) معروف است. پارلمان جمهوری ساخا از ۷۰ نماینده تشکیل شده و به مدت ۵ سال انتخاب می‌گردند. در حال حاضر ریاست پارلمان جمهوری یاقوتستان به عهده آقای باسی گیسف است (از تاریخ ۲۰ مارس ۲۰۰۸)

دولت

دولت در جمهوری یاقوتستان به عنوان قوه مجریه در این جمهوری تلقی می‌گردد. ساختمان و اجزای دولت توسط رئیس‌جمهور و هیئت دولت تعین می‌گردند. در حال حاضر دولت جمهوری یاقوتستان را یک نخست‌وزیر، دو قائم مقام، پنج معاون، هفده وزیر و سه نماینده کمیته دولتی تشکیل می‌دهند. از فوریه ۲۰۰۳ میلادی نخست‌وزیر این جمهوری آقای بوریسوف بوده که در تاریخ ۱۴ فوریه ۲۰۰۷ مجدداً به این سمت منصوب گردید.

جغرافیا

جمهوری یاقوتستان در قسمت شمال شرقی سیبری واقع شده‌است. یاقوتستان، بزرگترین منطقه تابعه فدراسیون روسیه و همچنین بزرگترین واحد ارضی-منطقه‌ای در جهان محسوب می‌گردد.

در داخل این جمهوری دریاچه‌های بزرگ بوستاخ و لابینکییر قرار گرفته‌اند.

منطقه ساعتی جهانی

سه منطقه ساعتی (نصف النهار) در داخل جمهوری یاقوتستان وجود دارد که عبارتند از:

  • منطقهٔ غربی و مرکزی که در آن بزرگترین نقاط پرجمعیت یاکوستک، ناریونگری و میرنی قرار دارند UTC+۹ و در تابستان UTC+۱۰
  • ناحیه تومپونسکی و اوست- مایسکی اولوس که شامل نقاط مسکونی ورخویانسک و خاندیگا می‌باشد UTC+۱۰ و در تابستان UTC+۱۱
  • قسمت شرقی که شامل حوزه رودخانه ایندیگیرکا و کولی می‌ومناطق مسکونی اوست - نیه را، اوی میاکن، سردنوکالی مسک و چرسکی می‌باشد UTC+۱۱ و در تابستان UTC+۱۲

اقتصاد

صنایع

صنایع این جمهوری بسمت استخراج و غنی سازی مواد خام سوق داده شده‌است. دارای منابع طبیعی ثروتمندی است. در سرزمین یاقوتستان بزرگترین معدن استخراج اورانیوم که ذخایر آن بعد از عملیات اکتشافی در حدود ۳۴۴ هزار تن تخمین زده شده‌است موجود می‌باشد.

بخشهای مختلف صنایع عبارتند از:

  • فلزات گرانبها، بیشتر الماس و طلا (در حدود ۹۰٪ الماس و در حدود ۲۴٪ طلای روسیه در این جمهوری استخراج می‌گردد). شرکت سهامی آلروسا که بزرگترین شرکت تولیدکننده الماس و دومین شرکت در فروش الماس در سطح دنیا می‌باشد. بیشتر معدنهای این سرزمین را قلع، طلا و الماس دربرمی گیرد.
  • صنایع ذغال سنگ
  • تولید مصالح ساختمانی
  • صنایع جنگل و چوب بری
  • تعمیرات ماشین‌های صنعتی
  • صنایع سبک و غذایی

مردم جمهوری یاقوتستان
گودال اوداچنایا.

یاکوت ها(۵۰٪)، روسها (۳۷٫۷٪) و اوکراینیها (۷٪) گروه‌های اصلی جمعیت این سرزمین‌اند. زبان‌های رسمی نیز شامل زبان یاکوتی از زیر مجموعه زبان‌های ترکی (که۶۰٪ مردم منطقه به آن سخن می‌گویند) و زبان روسی است.

جشن‌ها

به غیر از جشن‌های عمومی و رسمی در روسیه، در جمهوری یاقوتستان روزهای دیگری به عنوان جشن ثبت گردیده‌است که عبارتند از:

  • ۲۷ آوریل - روز جمهوری یاقوتستان
  • ۲۱ ژوئن - جشن ملی ایسی آخ
  • ۲۷ سپتامبر - روز اعلان قبول حق حاکمیت جمهوری ساخا (یاکوتیا)

منابع
  1. http://www.missvirtualyakutia.com/
  2. Jordan, Bella Bychkova; Jordan-Bychkov, Terry G. (2000). Siberian Village: Land and Life in the Sakha Republic. University Of Minnesota Press. p. 38. ISBN 978-0816635696.
  3. "Scott Polar Research Institute — Republic of Sakha". Spri.cam.ac.uk. Retrieved February 25, 2014.
  4. Forsyth, James (1992). A History of the Peoples of Siberia: Russia’s North Asian Colony. Cambridge University Press. p. 55. ISBN 978-0521477710.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ یاقوتستان موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.