کوروش یکم

کوروش یکم (دوران پادشاهی: ۶۰۰ تا ۵۸۰ پیش از میلاد یا ۶۵۲ تا ۶۰۰ پیش از میلاد) فرزند چیش‌پیش شاه انشان بود. منابع تاریخ آغازین شاه هخامنشی به این ترتیب است: هرودوت ادعا می‌کند که کوروش بزرگ، پسر کمبوجیه و نوه کوروش باشد. کوروش بزرگ خودش ادعا می‌کند که او «پسر کمبوجیه، شاه بزرگ، نوه کوروش، شاه بزرگ، شاه انشان، نتیجه چیش‌پیش، شاه بزرگ، شاه انشان» است. از طرف داریوش می‌دانیم که چیش‌پیش، شاه هخامنشی، پسر هخامنش و پدر دو شاه بعدتر بود: کوروش اول و آریامنش (پدر پدربزرگ داریوش اول).[1]

مهر کوروش یکم

کوروش یکم
تصویر حکاکی شده کوروش یکم برروی مهر
شاه انشان
سلطنت	۶۰۰ تا ۵۸۰ پ.م.
پیشین	چیش پیش
جانشین	کمبوجیه یکم
درگذشته	انشان
آرامگاه	۵۸۰ پ.م. گور دختر (احتمالاً)
فرزند(ان)	کمبوجیه یکم اروکو
خاندان	هخامنشی
پدر	چیش پیش

نیازی نیست که فرض کنیم آریامنش هم‌عصر کوروش اول بوده‌است. چیش‌پیش در سن ۵۹ سالگی او را به دنیا آورده است (در ۶۴۰ پ. م) که تولد آرشامش در ۶۱۰ پ. م، هیشتاسپ در ۵۸۰ پ. م و داریوش در ۵۵۰ پ. م رخ داده است. این آخرین تاریخ به راستی توسط گزارش حمله کوروش بزرگ به ماساگت‌ها در ۵۳۰ پ. م تائید شده‌است. در آن زمان داریوش نزدیک ۲۰ سال داشت. گذشته از این، می‌توان از کتیبه میخی منشور آشوربانیپال برای تائید این تاریخ بهره گرفت. شاه آشوری ادعا می‌کند که بسیاری از شاهزادگان از «سرزمین‌های دور» پیروزی‌هایش را شنیدند و تصمیم گرفتند تا سروری اش را بر خود بپذیرند. یکی از آن‌ها کوروش، شاه (سرزمین) پَرسومَش بود که پسرش اَروکو را با خراج، به نینوا فرستاد. از آنجا که انشان، استان ایلامی، واقع در دشت بیضا در فارس بود، به نظر می‌رسد که کوروش اول شاهزادهٔ پارسی بوده که بر برخی محله‌ها شامل انشان حکمرانی می‌کرد. تاریخ او ممکن است بین ۶۵۰ تا ۶۱۰ پ. م باشد. در نهایت، تعداد کمی مهر مکتوب از لوح‌های استحکامات پرسپولیس یافت شده که نشاندهنده صحنه‌های شکار و نبرد به همراه کتیبه‌های ایلامی است: «کوروش انشانی، پسر چیش‌پیش». دلیلی ندارد که شک کنیم که آن‌ها یادگار کوروش اول، شاه انشان باشند.[2]