کمدیا دلآرته
کمدی مهارت یا کمدیا دلارته (به ایتالیایی: Commedia dell'arte) نوعی از نمایش‌های مبتنی بر تئاتر بداهه‌سازی است که در سده ۱۶ در ایتالیا شکل گرفت. نام کامل این نمایش به ایتالیایی «commedia dell’arte all’improvviso» است به معنی «کمدی مهارت بداهه‌پردازی.»
این شکل از شادی‌نامه بیشتر توسط هنرمندان چیره‌دستی که به فنون "پانتومیم" و بداهه‌پردازی آشنا بودند و توانایی فراوانی برای انجام حرکات آکروباتیک داشتند، توسط این بازیگران دوره گرد، از شهری به شهری دیگر اجرا می‌شد.[1] کمدی مهارت عمده توجه خود را به خلق تیپ‌های نمایشی مبذول می‌ساخت و معمولاً ۱۰ بازیگر تیپ‌های مختلف را به نمایش می‌گذاشتند. دلیل فراگیرشدن این شکل از نمایش امکان سفر گروه هنرمندان به نقاط مختلف و سبک بودن وسایل لازم صحنه بود، که شامل لباس بازیگران، ماسک‌ها و شمشیرهای چوبی بود. پویایی و ریتم سریع اجراها و امکان بداهه‌سازی بازیگران با توجه به محل و شرایط اجرا گسترش آن را در ایتالیا، فرانسه، انگلیس و روسیه و آلمان فراهم کرد. کمدیادلارته با نمایش "تخت حوضی" ایرانی شباهت بسیاری دارد.[2]
تیپ‌ها
- در کمدی مهارت تیپ‌های مختلفی وجود داشت که عمده‌ترین آن‌ها عبارت بودند از:[3]
۱- رنگی‌پوش (زانی یا اسکاپنه یا هارلکن): نوکری بذله‌گو و شوخ است و اولین پرسوناژی است که رسماً وارد نمایش‌های کمدی دلارته می‌شود و کم‌کم جای خود را در نمایش باز کرده و بعدها نام”هارلکن” را در بازگشت از فرانسه به خود می‌گیرد.
۲- کاپیتانه :لاف‌زن
۳- پنتالونه :تیپ تاجر و خسیس، شهوتران
۴- دوتوره :نماینده کسانی که تظاهر به فهمیدن می‌کردند
پانویس‌ها و منابع
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ کمدیا دلآرته موجود است. |
- (خبرگزاری کتاب ایران)
- بایگانی‌شده در ۱۹ ژانویه ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine(سوره مهر - ماهنامه)
- (نگاهی به ریشه‌های کمدیا دلارته)
| موضوعات | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| فیلم کمدی |
| ||||||||||
| تئاتر |
| ||||||||||
| قالبهای رسانهای |
| ||||||||||
| زیرگونهها |
| ||||||||||
| |||||||||||
| تاریخ نمایش |
| ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| گونهها | |||||||||||||
| جایها |
| ||||||||||||
| ملزومات و صحنهسازی | |||||||||||||
| فهرست عوامل تئاتر(en) |
| ||||||||||||
