کجایید ای شهیدان خدایی

کُجایید اِی شَهیدانِ خُدایی نام یک قطعه موسیقی از ساخته‌های هوشنگ کامکار با غزلی از مولانا و خوانندگی بیژن کامکار است.

«کجایید ای شهیدان خدایی»
ترانه بیژن کامکار
شهرام ناظری
فرمتاوراتوریو در دستگاه ماهور
تاریخ ضبط۱۳۵۸
سبکموسیقی کلاسیک ایرانی
زمان۱۵ دقیقه
آهنگ‌ساز(ها)هوشنگ کامکار
ترانه‌سرا(ها)مولوی

تاریخچه

این قطعه در سال ۱۳۵۸ توسط هوشنگ کامکار بر اساس شعری از «مولوی»[1] ساخته و برای خواننده، گروه کر و ارکستر سمفونیک تنظیم شده‌است.

اولین اجرا و ضبط این اثر توسط ارکستر سمفونیک تهران به رهبری «حشمت سنجری» در استودیو بل و به خوانندگی بیژن کامکار انجام شده‌است.[2] در سال ۱۳۶۰ این اثر با صدای «شهرام ناظری» اجرا و ضبط شد.[3]

هوشنگ کامکار دربارهٔ ساخت این قطعه گفته‌است: «این اثر اوایل انقلاب اسلامی و با توجه به آن فضا ساخته شد. شعری از مولانا را برای این کار انتخاب کردم که اتفاق ویژه‌ای هم بود. این کار را برای دل خودم و به خرج خودم ساختم. آن موقع تازه ازدواج کرده بودم و این کار را با هزینه هدیه‌های ازدواجم با ارکستر سمفونیک به رهبری حشمت سنجری در استودیو بِل ضبط کردم.»[2][4]

این اثر اجراهای مختلفی داشته‌است.[5][6][7] در سال ۱۳۹۳ ارکستر موسیقی تهران به رهبری نادر مشایخی این اثر را با خوانندگی عبدالحسین مختاباد اجرا نمود.[8] در سال ۱۳۹۶ گروه کر ارکستر سمفونیک تهران به رهبری شهرداد روحانی در اجرایی مشترک این قطعه را با ارکستر جوانان جهان به رهبری «دامیانا جورانا»، در کلیسای «سانتا ماریا اراچلی» در شهر رم ایتالیا اجرا کرد.[9][10]

به مناسبت روز بزرگداشت مولانا قطعهٔ جدیدی به نام «شهان آسمانی» بر اساس این اثر توسط بهنود یخچالی ساخته شد. تک‌نواز ویلن این اثر علی جعفری پویان و تک‌نواز ترومپت نیز کیومرث میردادیان با همراهی گروه سازهای زهی بوده‌اند.[11]

ساختار

این اوراتوریوی ۱۵ دقیقه‌ای در دستگاه ماهور ساخته شده‌است. گرچه این قطعه قبل از جنگ ایران و عراق ساخته شده اما به علت پخش مکرر در زمان جنگ، مضمونی برای کشته‌شدگان جنگ ایران و عراق پیدا کرده‌است.

حواشی

در سال ۱۳۹۰ هوشنگ کامکار، به جهت پخش بدون اجازه این اثر از صدا و سیمای ایران انتقاد کرد. او در این رابطه گفت: «مسئولان صدا و سیما امروز این اثر را به نام خودشان پخش می‌کنند و اعتنایی به حقوق مادی و معنوی من مؤلف این اثر ندارند و در قبال تمام سال‌هایی که این اثر پخش شده هرگز حق و حقوقی پرداخت نشده‌است»[12]

متن شعر

کجایید ای شهیدان خداییبلاجویان دشت کربلایی
کجایید ای سبک بالان عاشقپرنده‌تر ز مرغان هوایی
کجایید ای شهان آسمانیبدانسته فلک را درگشایی
کجایید ای ز جان و جا رهیدهکسی مر عقل را گوید کجایی
کجایید ای در زندان شکستهبداده وام داران را رهایی
کجایید ای در مخزن گشادهکجایید ای نوای بی‌نوایی
در آن بحرید کاین عالم کف او استزمانی بیش دارید آشنایی
کف دریاست صورت‌های عالمز کف بگذر اگر اهل صفایی
دلم کف کرد کاین نقش سخن شدبهل نقش و به دل رو گر ز مایی
برآ ای شمس تبریزی ز مشرقکه اصل اصل اصل هر ضیایی

پانویس

  1. «دربارهٔ «کجایید ای شهیدان خدایی؟» بیشتر بدانیم…». خبرگزاری ایسنا. ۴ تیر ۱۳۹۱.
  2. ««کجایید ای شهیدان خدایی»؛ قطعه ای که با فروش هدایای عروسی ساخته شد». خبرگزاری شبستان. ۲ مهر ۱۳۹۷.
  3. «کجایید ای شهیدان خدایی». تبیان. ۱۳۸۹.
  4. «برای ضبط «کجایید ای شهیدان خدایی» طلاهای همسرم را فروختم». ایران آنلاین. ۲۸ خرداد ۱۳۹۷.
  5. «نادر مشایخی رهبر ارکستر شهر تهران». نوای فارس. ۷ بهمن ۱۳۹۳.
  6. «کنسرت ارکستر سمفونیک تهران با اجرای کجایید ای شهیدان خدایی». خبرگزاری میزان. ۱۷ آذر ۱۳۹۶.
  7. «اجرای موسیقی کجایید ای شهیدان خدایی درقم». خبرگزاری ایسنا. ۲۶ بهمن ۱۳۹۳.
  8. «مختاباد کجایید ای شهیدان خدایی را با ارکستر تهران خواند». همشهری آنلاین. ۲۶ بهمن ۱۳۹۳.
  9. «اجرای 'کجایید ای شهیدان خدایی' در رم». خبرگزاری ایرنا. ۱۳ آذر ۱۳۹۶.
  10. «اظهارنظر هوشنگ کامکار دربارهٔ اجرای اوراتوریو «کجایید ای شهیدان خدایی» در ایتالیا». اعتماد آنلاین. ۱۱ آذر ۱۳۹۶.
  11. «قطعه «شهان آسمانی» منتشر شد/ روایتی جدید از اثری ماندگار». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۱۹-۰۹-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۰.
  12. «نگاهی به ده اثر شناخته شده موسیقی جنگ». بی‌بی‌سی فارسی. ۴ مهر ۱۳۹۴.

منابع

    This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.