پلاسمای کوارک گلوئون

پلاسمای کوارک گلوئون(به انگلیسی: quark–gluon plasma، مخفف: QGP) یا سوپ کوارک[1] یک فاز در کرومودینامیک کوانتمی است که در دما ویا چگالی‌های بسیار بالا رخ می‌دهد.[2] در این فاز ماده تقریباً فقط کوارک و گلوئون آزاد است که هر دو از بنیادی‌ترین ذرات سازنده ماده هستند. دانشمندان فیزیک ذرات بر این عقیده‌اند که این پلاسما در اولین میکروثانیه‌های پس از مهبانگ وجود داشته‌است و بررسی خواص این پلاسما کمک بزرگی به درک چگونگی آغاز جهان می کند. سنکروترون سوپر پروتون در سرن برای اولین بار در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ تلاش کرد که به پلاسمای کوارک گلوئون دست یابد نتایجی که به مدارک غیرمستقیم وجود این فاز منجر شد[3] در سال ۲۰۰۰ آزمایشگاه ملی بروکهیون نیز به تحقیق درباره پلاسمای کوارک گلوئون پرداخت.[4]

اگرچه یک سازمان بی‌طرف ادعای دانشمندان آزمایشگاه ملی بروکهیون را تایید نکرده‌است اما ان ها در فوریه ۲۰۱۰ ادعا کردند که یک پلاسمای کوارک گلوئون در دمای ۴ تریلیون درجه سلسیوس ساخته‌اند.[5]

سه آزمایش کنونی که در برخورددهنده هادرونی بزرگ، سرن در حال انجام است یعنی آزمایش آلیس،[6] آزمایش اطلس و سی‌ام‌اس, هنوز در حال بررسی خواص پلاسمای کوارک گلوئون است. این آزمایش‌ها در نوامبر ۲۰۱۰ آغاز شد و ابتدا پروتون‌ها و سپس یون‌های سرب را در آزمایش آلیس بهم برخورد دادند و در ۶ دسامبر متوقف شده و دوباره در ژانویه ۲۰۱۱ شروع به کار کردند.[7] در هفته اول برخورد دادن یون‌های سرب در ال‌اچ‌سی دانشمندان به چند پلاسمای کوارک گلوئون با دمای ده‌ها تریلیون درجه سلسیوس دست یافتند.

منابع
  1. Bohr, Henrik; Nielsen, H. B. (1977). "Hadron production from a boiling quark soup: A thermodynamical quark model predicting particle ratios in hadronic collisions". Nuclear Physics B. 128 (2): 275. Bibcode:1977NuPhB.128..275B. doi:10.1016/0550-3213(77)90032-3.
  2. http://plasmadictionary.llnl.gov/term/Quark-gluon--plasma%5Bپیوند+مرده%5D
  3. A New State of Matter - Experiments
  4. Relativistic Heavy Ion Collider, RHIC
  5. http://www.bnl.gov/rhic/news2/news.asp?a=1074&t=pr%5Bپیوند+مرده%5D 'Perfect' Liquid Hot Enough to be Quark Soup
  6. «Alice Experiment: Welcome to ALICE Portal». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ فوریه ۲۰۰۶. دریافت‌شده در ۶ اوت ۲۰۱۱.
  7. CERN Press Release November 4th 2010

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.