پتروسور
پتروسورها یا بالسورها (به انگلیسی: Pterosaurs) که با نام خزندگان بالدار نیز شناخته میشوند راستهای از خزندگان هستند که دوران میانهزیستی و از دوره تریاس پسین تا آخر کرتاسه پسین در سرتاسر جهان میزیستند.[6] پتروسورهای بال چرمی در حدود ۲۲۸ میلیون سال پیش از خانوادهای از شاهخزندگان به وجود آمدهاند و نزدیکترین خویشاوندان زندهشان تمساحسانان و پرندگان امروزی هستند.[7] این جانوران در پایان دوره کرتاسه در جریان رویداد انقراض کرتاسه-پالئوژن به طور کامل منقرض شدند. نخستین سنگواره پتروسور توسط زیستشناس ایتالیایی کوسیمو کولینی[8] در سال ۱۷۸۴ کشف شد.[6]
پتروسورها | |
---|---|
دیو باستان.[1]، یکی از بالانگشتیسانان[2] | |
آرایهشناسی | |
فرمانرو: | جانوران |
شاخه: | طنابداران |
رده: | خزندگان[3] |
(طبقهبندینشده): | شاهخزندگان[4] |
راسته: | خزندگان بالدار[5] |
واژهشناسی
واژهٔ پتروسور از کلمهٔ یونانی πτερόσαυρος به معنی مارمولک بالدار گرفته شدهاست. این جانوران به بالانگشتیها (پتروداکتیلها[9]) نیز معروفند این واژه برگرفته از واژهٔ یونانی πτεροδάκτυλος به معنی بالانگشتی است.[6]
ویژگیها
پتروسور نخستین مهرهدارانی محسوب میشوند که قدرت پرواز کردن درشان تکامل پیدا کرد. ظهور بال، استخوانهای سبک و ماهیچههای قوی تغییراتی بود که پتروسورها آنها را به جهت پرواز به دست آوردند. بالهای این خزندگان از غشایی از پوست، ماهیچه، و دیگر رشتههای انبساطی از قفسه سینه تا چهار انگشت دراز برجسته تشکیل شدهاست. دامنه اندازه در پتروسورها بسیار زیاد بود و از گونههایی به کوچکی گنجشک تا گونههایی به بزرگی زرافه در میان آنها وجود داشتند. این جانوران بهطور عمده گوشتخوار بودند و بیشتر از حشرات، ماهیان، نرمتنان، سختپوستان و مردار تغذیه میکردهاند.[6]
در فرهنگ عامه
در رسانهها از پتروسورها به عنوان دایناسور نام برده میشود ولی این موضوع نادرست است، واژه دایناسور بهطور صحیح و خاص به گروه مشخصی از خزندگان زمینی با یک حالت ایستاده محدود میشود؛ بنابراین پتروسورها بعلاوه گروههای گوناگونی از خزندگان آبزی همچون (ایکتیوسور)،[10] پلسیوسور،[11] موساسور[12] دایناسور نیستند.[6]
درخت تبارزایی
Pterosauria |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پانویس
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ پتروسور موجود است. |
- Coloborhynchus piscator یا Old Devil
- Pterodactyloidea
- Sauropsida
- Archosauria
- Pterosauria
- "Pterosaurs". ویکیپدیای انگلیسی. Retrieved 5 November 2008.
- «پتروسورها چگونه پرواز میکنند؟». بایگانیشده از اصلی در ۱۷ نوامبر ۲۰۰۹. دریافتشده در ۹ ژوئیه ۲۰۰۹.
- Cosimo Collini
- pterodactyls
- ichthyosaurs
- plesiosaurs
- mosasaurs