پالئوژن
پالئوژن (به انگلیسی: Paleogene یا Palaeogene) یا ترشیاری زیرین دورهای زمین‌شناسانه است که از ۶۶ میلیون سال پیش آغاز شد و در ۲۳،۰۳ میلیون سال پیش به پایان رسید و نخستین بخش دوران نوزیستی را تشکیل داد. این دوره که برای نزدیک به ۴۳ میلیون سال ادامه پیدا کرد به خاطر آن مهم و شناخته‌شده است که در طی آن پستانداران در پی انقراض بزرگ کرتاسه-پالئوژن که پایان دوره پیشین، کرتاسه، را رقم می‌زد، از شکل‌هایی ساده و کوچک به گروه‌های متنوع و بزرگ فرگشت پیدا کردند. پرندگان نیز به شکل قابل توجهی در این دوره فرگشت یافتند و تقریباً شکل نوین کنونی خود را پیدا کردند.
| سامانه | ردیف | اشکوب | سن (میلیون سال) |
|---|---|---|---|
| نئوژن | میوسن | آکیتانین | → پیش از آن |
| پالئوژن | الیگوسن | چاتین | ۲۳٫۰۳–۲۸٫۴ |
| روپلین | ۲۸٫۴–۳۳٫۹ | ||
| ائوسن | پریابونین | ۳۳٫۹–۳۷٫۲ | |
| بارتونین | ۳۷٫۲–۴۰٫۴ | ||
| لوتتین | ۴۰٫۴–۴۸٫۶ | ||
| ایپرزین | ۴۸٫۶–۵۵٫۸ | ||
| پالئوسن | تانتین | ۵۵٫۸–۵۸٫۷ | |
| سلاندین | ۵۸٫۷–۶۱٫۷ | ||
| دانین | ۶۱٫۷–۶۵٫۵ | ||
| کرتاسه | پسین | ماستریختین | → پس از آن |
این دوره، شامل دورهای پالئوسن، ائوسن و اولیگوسن می‌شود. پایان پالئوسن در نزدیک ۵۵ میلیون سال پیش، شاهد یکی از بزرگترین دوران‌های دگرگونی جهانی در طی نوزیستی بود دمای بیشینه پالئوسن-ائوسن که چرخه‌های اقیانوسی و جوی را کند کرد و باعث انقراض تعداد بسیاری از روزن‌داران اعماق دریاها شد و تأثیرات شدیدی بر پستانداران گذاشت. پالئوژن پس از کرتاسه رخ داد و پس از آن، دور میوسن از دوران نوزیستی بر زمین حکم‌فرما شد.
منابع
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Paleogene». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۹ خرداد ۱۳۹۲.
