وانیل

وانیل یا ورق قٌماری[1] میوه گیاهی است از خانواده ثعلب هاOrchidaceae، این گیاه دارای پایه‌ای رونده بوده بومی جنگلهای مرطوب قاره آمریکا است.

دانه‌های این گیاه را پس از فرآوری تخمیر می‌کنند تا عطر مطبوع آن‌ها بیرون بیاید و عموماً به صورت پودر یافت می‌شود و در بعضی موارد آن را با الکل اتیل و آب مخلوط کرده که به صورت عصاره وانیل به بازار عرضه می‌شود که عموماً حاوی ۳۵٪ الکل می‌باشد. عصاره وانیل ممکن است دارای شکر، شربت ذرت یا پروپیلن گلیکول نیز باشد. معروفترین کاربرد این گیاه در ایران در شیرینی پزی و ساخت بستنی است. سرخپوستان توتوناک سازندگان اولیه وانیل بودند.

وانیل پس از زعفران گران‌قیمت‌ترین ادویه است.[2][3]

تاریخچه

وانیل برای اولین بار در قرن شانزدهم میلادی توسط آزتک‌ها استفاده می‌شد. فاتحان اسپانیایی، در سراسر آمریکای میانه و مکزیک امروزی مردمانی را یافتند که از وانیل در نوشیدنی‌ها و غذاهایشان استفاده می‌کردند. پس از آن وانیل به اسپانیا آورده شد و برای طعم و عطر دهی یک نوشیدنی شکلاتی استفاده شد. این نوشیدنی از مخلوط دانه‌های کاکائو، وانیل، ذرت، آب و عسل درست شده بود. دامنه مصرف این نوشیدنی به انگلستان، فرانسه و در اوایل قرن هفدهم میلادی به کل اروپا گسترده شد.[4]

مواد مؤثر

دانه‌های وانیل حاوی ۲–۱ درصد وانیلین (۴ هیدروکسی ۳ متوکسی بنزالدهید) است. بخش عمدهٔ عطر و طعم وانیل به دلیل وجود ترکیب وانیلین، در آن است. اسید وانیلیک، پی هیدروکسی بنزوئیک آلدهید، تانن، پلی فنول، اسیدهای آمینهٔ آزاد و رزین سایر ترکیبات این گیاه هستند.

دانستنی‌ها
  • وانیل پس از زعفران دومین ادویهٔ گرانقیمتِ جهان است.
  • اولین بار در سال ۱۷۸۰ میلادی توماس جفرسون در پاریس از وانیل برای طعم‌دار کردن بستنی استفاده کرد. در حال حاضر نسخهٔ اصلی طرز تهیهٔ این بستنی در کتابخانهٔ کنگرهٔ آمریکا نگهداری می‌شود.
  • نخستین بار در سال ۱۸۱۹ یک کارآفرین فرانسوی، گیاه وانیل را در جزایر موریس، ماداگاسکار، ریونیون و کومور پرورش داد.
  • تا اواسط قرن نوزدهم میلادی، مکزیک تنها تولیدکنندهٔ وانیل در جهان بود.
  • هم اکنون، ماداگاسکار بزرگترین تولیدکنندهٔ وانیل در جهان است و محصول تولیدی این کشور، به نام وانیل بوربون ماداگاسکار شناخته می‌شود. پس از ماداگاسکار، اندونزی و مکزیک به ترتیب در رتبه‌های دوم و سوم تولید وانیل قرار دارند. مکزیک و تاهیتی فقط، ۱۰ درصد از بازار تجارت وانیل را در اختیار دارند.

حد مجاز مصرف
  • در حال حاضر اطلاعات علمی کافی برای تعیین محدودهٔ دوز مصرفی وانیل وجود ندارد. به یاد داشته باشید که محصولات طبیعی لزوماً ایمن نیستند. قبل از مصرف هر محصول به برچسب بسته‌بندی آن توجه و در صورت داشتن بیماری یا عارضه ای خاص، قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید.
  • دوز مصرفی برای درمان بیماری سیکل سل، روزانه ۵گرم به مدت ۹۰ روز است.

نگارخانه

جستارهای وابسته

پانویس
  1. مدخل قمر در لغت‌نامه دهخدا
  2. Le Cordon Bleu (2009). Le Cordon Bleu Cuisine Foundations. Cengage learning. p. 213. ISBN 978-1-4354-8137-4.
  3. Parthasarathy, V. A.; Chempakam, Bhageerathy; Zachariah, T. John (2008). Chemistry of Spices. CABI. p. 2. ISBN 978-1-84593-405-7.
  4. Karner, Julie (2006). The Biography of Vanilla. Crabtree Publishing Company. p. 7. ISBN 0-7787-2490-5. |access-date= requires |url= (help)

منابع
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ وانیل موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.