مرد
مَرد یک انسان بالغ نر است. پسری که دوران بلوغ و نوجوانی خود را تمام کرده (پس از ۱۸ سالگی) را مرد گویند. واژهٔ پسر برای انسان نابالغ نر و فرزند نر و گاهی در زبان عامیانه برای مردان جوان نیز به‌کار می‌رود. به طور معمول یک مرد توانایی باروری دارد. به مرد دارای فرزند پدر گویند. در فارسی واژه «آقا» برای اشاره محترمانه به مرد کاربرد دارد.
 چپ به راست از بالا: حافظ • داوود • بان کی‌مون • چینوآ آچه‌به • آریابهاتا • هندل • کنفوسیوس • کوفی عنان • چیف جوزف • افلاطون • رونالدو • آلبرت اینشتین • ارول فلین • گاندی • اوله هندریک مگا • جوال سَلَتین • میکل‌آنژ • اریک شینگر • یک مرد و بچه - هرکول |
ریشه‌شناسی
واژهٔ مرد از پارسی کهن martiya گرفته شده و هم‌ریشه است با مُردن.
زیست شناختی و جنس
نشانه‌های بلوغ جنسی در پسرها، عبارتند از:
- رشد بیضه ها، برون ریزی هورمون‌های جنسی و افزایش تولید اسپرم
- رشد آلت تناسلی
- رویش موی صورت (ریش و سبیل)
- رویش موی شرمگاه در پائین شکم و کنار اندام‌های جنسی
- رویش مو در زیر بغل و دیگر بخش‌های بدن
- دگرگونی در صدا و بم شدن آن
- رشد فیزیکی بدن و دگرگونی فیزیکی دیگر
ویژگی‌ها
ویژگی‌های باطنی
در زمان‌های گذشته مرد بودن را شامل صفاتی می‌دانستند که مخصوص مردان است و در زنان و کودکان مشاهده نمی‌شود.
ویژگی‌های فیزیکی
مردان به صورت ژنتیکی و در گوناگونی‌های آماری، نسبت به زنان از بدنی عضلانی و قوی‌تر برخوردار هستند. تفاوت‌های کلی فیزیکی مردان شامل داشتن قدی بلندتر، تراکم استخوانی بیشتر و بدنی عضلانی‌تر است. همینطور بزرگ بودن اندازه دست و پا نسبت به زنان.
دستگاه تناسلی
به آلت تناسلی مردانه کیر گفته می‌شود. در زیر آن بیضه (یا تخم) قرار دارد. در پیرامون آلت مردی جاهای حساسی وجود دارند که تحریک آن‌ها باعث تحریک فرد می‌گردد. در اوج لذت جنسی ارگاسم از آلت، منی یا اسپرم بیرون می ریزد که در صورت ریخته شدن آن در واژن زن، می‌تواند موجب باردار شدن زن بشود. از آلت مردی به جز آمیزش جنسی، برای خودارضایی و بیرون ریختن پیشاب نیز به کار می‌رود.
خصوصیات کروموزمی
از خصوصیات کروموزوم‌های انسانهای عادی، دارا بودن ۲۲ جفت کروموزوم غیر جنسی و ۱ جفت کروموزوم جنسی می‌باشد. کروموزوم‌های جنسی مردان طبیعی از یک کروموزوم X و یک کروموزوم Y و با این دو کروموزوم تعداد کروموزوم‌ها به ۴۶ عدد می‌رسد.
بیماری‌ها
به‌طور کلی بیماریهای مردان از زنان بیشتر است. در مقایسه با زنان، مردان بیماری مخصوص مردانه بیشتری دارند، برای مثال سرطان پروستات یک نوع از سرطان است که فقط مردان به آن مبتلا می‌شوند و عمدتاً عمر کمتری نسبت به زنان را دارا می‌باشند.
مشخصات جنسی
مرد و شکل بالغ نشده آن یعنی پسر بیضه و آلت تناسلی دارند و وقتی پسر بالغ می‌شود به مرد تبدیل شده و توانایی باروری جنسی دارد و آلت و بیضه های آن رشد می کنند.
هورمون جنسی
هورمونی که عامل رویش و رشد موها می‌باشد تستسترون نامیده می‌شود. این هورمون در بدن هر دو جنس وجود دارد ولی به دلیل نسبت حدوداً ۵۰:۱ آن در مردان، هورمون مردانه نام گرفته‌است.
در فرهنگ
در بسیاری از فرهنگ ها، مرد وظیفه اصلی را در تأمین درآمد یک خانواده دارد و در جوامع سنتی به عنوان سرپرست و تصمیم گیرنده اصلی در خانواده به‌شمار می‌آید. در بیشتر فرهنگ‌های سنتی و نیمه سنتی، مرد وظیفه رهبری و مدیریت را در خانواده داراست.[1]
واژه مردانگی در ادبیات پارسی و فرهنگ ایرانی، هم‌سنگِ جوانمردی است و نماد دلاوری، دادگری، حق جویی، ظلم‌ستیزی و پشتیبانی از ستمدیدگان را نیز با خود دارد.
رنگ
بیشتر برای مشخص کردن جنس مردانه از رنگ آبی استفاده می‌شود.
نماد مردان
نماد مریخ دایره‌ای است که یک فلش در گوشه بالا و سمت راست آن وجود دارد. در متون باستانی نوشته شده این نمادی برای نمایش سپر و شمشیر خدای جنگ است.
از این نماد برای مشخص کردن جنس مذکر، سیاره مریخ و عنصر آهن در شیمی استفاده می‌شود. از این نماد همچنین برای نشان دادن مارس (خدای روم)، آرس (خدای یونان)، لوگوی کارخانه ولوو و سرویس‌های بهداشتی مردان استفاده می‌شود.
مریخ سیاره‌ای سرخ رنگ و مشهور به نماد جنگ است. نماد مریخ وابسته به نماد برج حمل و نشانه فصل بهار است و نمایانگر آغاز و فصلی نو. همچنین مریخ در راستای برج سرطان است که نمادی برای سقوط و پایان یافتن است. این‌ها باعث می‌شود تا مریخ به نماد آهنگ طبیعی مرگ و زندگی تبدیل شود و از مریخ به عنوان نشان مردانگی، حرکت، تلاش، قدرت، پرخاشگری، احساساتی، متمرکز، هدف‌گرا، مشتاق و با انژی یاد شود.
تاریخ
مردان در تاریخ نقشی بزرگی را ایفا کرده اند. پادشاهان بسیاری دولت ها را کنترل می کردند. مردان در کسب و کار نیز در اکثریت قرار دارند. از ابتدا مردان به دلیل قدرت بدنی بیشتر، صاحب گله‌ها و خانواده‌ها بودند. در میان انسان های غارنشین اکثر مردان در شکار و ارتباط با جهان بیرون از غار بودند. در جنگ‌ها میان قبایل و امپراتوری‌ها اکثر سربازان مردان بودند. طبق کتاب صد اکثر افراد تأثیرگذار در جهان مرد بوده‌اند.
در سال‌های اخیر مفاهیمی مانند فمنیسم و جنبش حقوق مردان برای برابری سازی حقوق میان مردان و زنان پدید آمده است.
تجاوز به مردان
دیدگاه جامعه عموماً تجاوز جنسی را جرمی تلقی می‌کند که علیه زنان است اما اخیراً تعداد بالای تجاوز به مردان موضوع بحث‌های اجتماعی شده‌است.[2] فرد تجاوز کننده می‌تواند مرد یا زن باشد. اغلب مردانی که مورد تجاوز قرار می‌گیرند آن را پنهان می‌کنند زیرا اگر توسط یک مرد به آن‌ها تجاوز شود از طرف جامعه مورد تمسخر قرار می‌گیرند و برچسب همجنس‌گرایی به آن‌ها زده می‌شود[3] و اگر هم تجاوز کننده زن باشد، مرد قربانی در صورت شکایت از زن تجاوز کننده حتی احتمال آن وجود دارد دارد که خودش به زندان بیفتد و در صورتی که مرد از خود مقاومتی نشان دهد از طرف دادگاه و جامعه متهم به خشونت علیه زنان می‌شود. دبرا لافاوه معلم زنی بود که به شاگردان پسرش تجاوز کرده بود. دادگاه در نهایت رأی را به نفع وی صادر کرد. موارد زیادی مشاهده شده که در حالتی که زن به مرد تجاوز کند و زن باردار شود، مرد موظف به پرداخت نفقه شده و این موارد حتی برای مردان قربانی که سن آن‌ها زیر سن قانونی هم بوده پیش آمده‌است.[4][5][6]
ماسکولیسم
در این نوع سیستم اجتماعی، پدر یا بزرگترین جنس مذکر در صورت عدم توانایی تمام اعضا سرپرست خانواده است. نژاد و روابط فامیلی براساس جنس مذکر نوشته می‌شوند. در این نوع سیستم حکومتی یک مرد یا جمعی از مردان حکومت می‌کنند.
روسپیگری
ژیگول مردی است که در ازای ارائهٔ خدمت جنسی یا محافظتی، مورد حمایت و پشتیبانی (عموماً مالی یا سیاسی) یک زن قرار می‌گیرد. ژیگول ممکن است در زندگی خصوصی فرد حضور داشته باشد یا تنها به دستورها عمل کند. سکس، همراهی اجتماعی، همرقصی یا دیگر توانایی‌هایی اجتماعی، بخشی از خدماتی هستند که ژیگول‌ها در ازای دریافت پول یا هدایایی مانند البسه یا خودرو دریافت می‌کنند.
نگارخانه
خدا و آدم
نقاشی یک مرد
رشد مو در مرد و زن
زنان در جمعیت اکثریت
مردان در اکثریت
جمعیت یکسان
جستارهای وابسته
منابع
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به مرد در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
- جامعه‌شناسی با رویکرد خانواده شناسی، حامد عارفی مزدک پناه، تهران، نشر گل‌فرش، چاپ سوم:زمستان ۱۳۸۷
- Rabin, Roni Caryn (23 January 2012). "Men Struggle for Rape Awareness". The New York Times. Retrieved 30 November 2013.
- Priya M Menon. February 16, 2013. The Times of India, Lacking support, male rape victims stay silent.
- "Court Tells Youth to Support Child He Fathered at Age 13". New York Times. 1993-03-06. Retrieved 2016-03-20.
- "Arizona Is Requiring A Male Statutory Rape Victim To Pay Child Support". Business Insider. 2014-09-02. Retrieved 2016-03-20.
- "Statutory Rape Victim Ordered To Pay Child Support". Chicago Tribune. 1996-12-22. Retrieved 2016-03-20.
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ مرد موجود است. |