فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی
فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی یک فرهنگ لغت اختصاصی برای ریشه‌شناسی زبان فارسی تألیف دکتر محمد حسن‌دوست است که در سال ۱۳۹۳ در پنج جلد و از سوی انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی چاپ و منتشر شده‌است.[1] این کتاب در سی‌وسومین دورهٔ کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، در گروه «زبان‌های باستانی»، به‌عنوان اثر برگزیده شناخته شد.[2][3][4] پیشتر، در سال ۱۳۸۳، جلد نخست فرهنگی با همین نام، تألیف حسن‌دوست، شامل حروف «آ - ت»، از سوی فرهنگستان زبان و ادب فارسی منتشر شده بود.[5]
| نویسنده(ها) | محمد حسن دوست |
|---|---|
| موضوع(ها) | زبان‌های باستانی |
| ناشر | فرهنگستان زبان و ادب فارسی |
تاریخ نشر | ۱۳۹۳–۱۳۸۱ |
محتوای کتاب
متن اصلی فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی (آ - ی) در جلدهای اول تا چهارم قرار دارد و مشتمل بر ۲۹۵۵ صفحه و حاوی ۵۵۱۴ مدخل است. جلد پنجم ویژهٔ فهرست لغات زبان‌ها و گویش‌هاست.
محتوای پنج جلدِ این فرهنگ شامل مطالب و حروف زیر است:
۱. جلد اول: «آ - ب» (صص ۱–۵۸۵؛ مدخل‌های ۱–۱۰۰۳)، همراه با:
- «سخنِ آغازی» (ص [هفت])،
- «دیباچه» (صص نُه - پانزده)،
- «اختصارات و منابع» (۱. به زبان‌های اروپایی: ص هفده - بیست‌ونه، ۲. به زبان‌های فارسی و عربی: صص سی‌ویک - پنجاه‌ونه)،
- «پیوست اول: تحولات تاریخیِ واج‌های زبان فارسی دری» (صص شصت‌ویک - یکصدوبیست‌ونه)،
- «فهرستِ ۱: فهرست واج‌های زبان فارسی دری و پیشینهٔ تاریخیِ آنها» (صص یکصدوسی‌ویک - یکصدوچهل‌وچهار)،
- «فهرست ۲: فهرست واج‌های زبان ایرانی باستان و تحولات تاریخیِ آنها در زبان فارسی دری» (صص یکصدوچهل‌وپنج - یکصدوشصت)،
- «فهرست ۳: فهرست واج‌های زبان فرضیِ هندواروپایی و تحولات تاریخیِ آنها در زبان فارسی دری» (صص یکصدوشصت‌ویک - یکصدوشصت‌وچهار)،
- «پیوست دوم: جدول تطبیقیِ واج‌های زبان فرضیِ هندواروپایی و تحولات تاریخیِ آنها در برخی زبان‌های منشعب از هندواروپایی» (صص یکصدوشصت‌وپنج - یکصدونودوچهار)،
- «منابعی که [مؤلف] در تهیه و تدوین پیوست دوم از آنها سود برده[است]» (ص یکصدونودوپنج)،
- شابک جلد اول: ۱-۲۸-۷۵۳۱-۹۶۴.
۲. جلد دوم: «پ - د» (صص ۵۸۷–۱۴۱۰؛ مدخل‌های ۱۰۰۴–۲۵۱۴؛ شاملِ ۱۵۱۱ مدخل)؛ شابک جلد دوم: ۹-۵۶-۶۱۴۳-۶۰۰-۹۷۸.
۳. جلد سوم: «ر - ق» (صص ۱۴۱۱–۲۰۸۰؛ مدخل‌های ۲۵۱۵–۳۷۷۲؛ شاملِ ۱۲۵۸ مدخل)؛ شابک جلد سوم: ۶-۵۷-۶۱۴۳-۶۰۰-۹۷۸.
۴. جلد چهارم: «ک - ی» (صص ۲۰۸۱–۲۹۵۵؛ مدخل‌های ۳۷۷۳–۵۵۱۴؛ شاملِ ۱۷۴۲ مدخل)؛ شابک جلد چهارم: ۳-۵۸-۶۱۴۳-۶۰۰-۹۷۸.
۵. جلد پنجم: «فهرست لغاتِ زبان‌ها و گویش‌ها» (صص ۵–۱۵۴؛ pp. 1-403؛ pp. III-XII)؛ شابک جلد پنجم: ۰-۵۹-۶۱۴۳-۶۰۰-۹۷۸.
جستارهای وابسته
پانویس
- حسن‌دوست، محمد (۱۳۹۳). فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی. فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۱۴۳-۵۵-۲.
- «فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی، برگزیدهٔ جایزهٔ کتاب سال». فرهنگستان زبان و ادب فارسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ اوت ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۸ فوریهٔ ۲۰۱۶.
- «برگزیدگان جایزهٔ کتاب سال معرفی شدند». جام جم آنلاین. دریافت‌شده در ۸ فوریهٔ ۲۰۱۶.
- «برگزیدگان سی‌وسومین دورهٔ جایزهٔ کتاب سال». دریافت‌شده در ۸ فوریهٔ ۲۰۱۶.
- «فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی منتشر شد». آدینه‌بوک. دریافت‌شده در ۸ فوریهٔ ۲۰۱۶.
منابع
پیوند به بیرون
| قبل از سال ۱۰۰۰ قمری |
|  |
|---|---|---|
| ۱۰۰۱ تا ۱۲۰۰ قمری |
| |
| ۱۲۰۰ قمری به‌بعد |
| |
| معاصر |
| |
| سایر |
| |