عقاب شاهی

نسل این پرنده در بسیاری از مناطق منقرض شده یا در خطر انقراض است و به همین جهت در فهرست گونه‌های آسیب‌پذیر آی‌یوسی‌ان قرار گرفته‌است. شاه‌باز زمانی نماد سلطنتی امپراتوری اتریش-مجارستان بود اما این کمکی به حفظ این جانور در اروپای مرکزی نکرد و این جانور در بخش عمده‌ای از قلمرو سابق خود ناپدید شده‌است. منطقهٔ کارپات تنها جایی در اروپاست که جمعیت شاه‌بازهای آن در حال افزایش است. غربی‌ترین جمعیت باقیمانده شاه‌باز در مرز اتریش و جمهوری چک زندگی می‌کند و از ۱۵ تا ۲۰ جفت تشکیل می‌شود.

شاه‌باز با ۷۲ تا ۹۰ سانتیمتر قد، ۱/۸ تا ۲/۱۶ متر فاصلهٔ دو سر بال و ۲/۵ تا ۴/۵ کیلوگرم وزن از عقاب‌های بزرگ محسوب می‌شود. ماده‌ها حدود ۲۵ درصد از نرها بزرگترند. شاه‌باز اسپانیایی نزدیک‌ترین خویشاوند این پرنده است که در گذشته زیرگونه‌ای از آن پنداشته می‌شد اما امروزه گونه جداگانه‌ای در نظر گرفته می‌شود. شاه‌باز شباهت زیادی هم به عقاب طلایی دارد. شاه‌باز را با منقار بلندتر، بال‌های صاف‌تر در حین پرواز، لکه‌های سفید روی شانه و بال و شانهٔ روشن‌تر و رنگارنگ‌تر و رنگ تیره‌تر در بقیه قسمت‌های بدن می‌توان از عقاب طلایی تشخیص داد. البته شاه‌بازهای نابالغ رنگ بسیار روشنتری از عقاب طلایی نابالغ دارند.

زیستگاه مورد علاقه این عقاب دشت‌های باز با کمی درخت هستند و برخلاف بسیاری از عقاب‌های دیگر در کوهستان‌ها، جنگل‌های وسیع یا استپ‌های بدون درخت زندگی نمی‌کند. شاه‌باز ترجیح می‌دهد آشیانه خود را بر روی درختان بلندی بسازد که اطراف آن درخت دیگری نباشد تا از این طریق دید خوبی به اطراف داشته باشد. خرگوش، همستر و قرقاول از طعمه‌های اصلی این پرندهٔ شکاری هستند.

• 
  عقاب شاهی
• 
  شاه‌باز یا عقاب شاهی
• 
  Museum specimen

• عقاب طلایی

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ عقاب شاهی موجود است.

اطلاعات مرتبط در ویکی‌گونه: Aquila heliaca

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Eastern Imperial Eagle». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۲ اسفند ۱۳۹۱.
• «شاه‌باز (عقاب شاهی)». وب‌گاه کویرها و بیابان‌های ایران. دریافت‌شده در ۱۱ اسفند ۱۳۹۱.