سید محمدباقر درچه‌ای

سید محمدباقر درچه‌ای، فقیه و اصولی شیعی در سال ۱۲۶۴ ـ ۱۲۲۷ در درچه از شهرهای نزدیک اصفهان از توابع خمینی شهر به دنیا آمد. نسبش با ۳۱ واسطه به موسی بن جعفر می‌رسد و از اولاد «موسی الثانی»[1] محسوب می‌شود. بدین سبب او را «موسوی» لقب دادند.[2] وی از سلسله سادات میرلوحی میباشد از نسل میرلوحی سبزواری که از زمان شاه عباس اول به دعوت او در اصفهان ساکن شد

سید محمدباقر درچه‌ای
شناسنامه
نام کاملسید محمدباقر درچه‌ای
تاریخ تولد۱۲۶۴ قمری
۱۲۲۷ خورشیدی
زادگاهدرچه ایران
محل تحصیلاصفهان، نجف
محل زندگیدرچه
تاریخ مرگ۱۳۴۲
شهر مرگدرچه، ایران
مدفنتخت فولاد
اطلاعات آموزشی
تالیفاتحاشیه بر متاجر شیخ انصاری
حاشیه بر مناسک
رساله‌ای در جبر و تفویض
حواشی بر رساله عملیه
حاشیه‌ای بر مکاسب شیخ انصاری

تحصیل

پس از فراگیری مراحلی از فقه و اصول از پدرش، در ۱۳ سالگی به تحصیل در حوزه علمیه اصفهان روی آورد.[3] در سال ۱۲۹۱ به نجف رفت و ۱۴ سال در آنجا ماند.[4] در سال ۱۳۰۳ به اصفهان بازگشت و در مدرسه نیم‌آور به تدریس پرداخت.[3]

استادان

در اصفهان

در نجف

مرگ

در نحوه درگذشت او اختلاف است. عده‌ای معتقدند که فوت نموده و برخی دیگر قائلند که کشته شده‌است. سید تقی درچه‌ای (نوه‌اش) معتقد است که سید محمدباقر درچه‌ای توسط عوامل رضاخان کشته شده است.

مرحوم درچه‌ای طبق عادت معهود روز چهارشنبه ۲۶ ربیع‌الثانی سال ۱۳۴۲ بعد از نماز ظهر به موطن خود «درچه» رفت و در آنجا در جمعه همان هفته؛ قبل از طلوع آفتاب در حمام از دنیا رفت. از آن رو به اصفهان خبر دادند و اطبای حاذق به عیادتش رفتند؛ اما بر آنها مسلم گردید که آن مرجع وارسته جان به جان آفرین تسلیم کرده است. اهل اصفهان و آبادی‌های اطراف، همان روز به درچه رفتند و پس از انجام مراسم تغسیل و تکفین دسته‌های سوگواری به راه انداختند و پس از ۳ روز از فوت این مرجع عظیم الشأن، پیکر مبارکش در میان اشک و اندوه مرگ یا شهادت تشییع شد.[9]

وی در تخت فولاد اصفهان دفن شده‌است.[10]

شاگردان

آثار
  • یک دوره فقه و اصول (۱۶ مجلد موجود و ۲ جلد مفقود شده است).
  • حاشیه بر متاجر شیخ انصاری
  • حاشیه بر مناسک
  • رساله‌ای در جبر و تفویض
  • حواشی بر رساله عملیه
  • حاشیه‌ای بر مکاسب شیخ انصاری
  • رساله عملیه
  • حاشیه بر اصول دین[27]
  • تقریرات اصولیه


پانویس
  1. معروف به ابی سبحه.
  2. مکارم الآثار، ج ۵، ص ۷۶۶؛ نقباء البشر، ج ۱، ص ۲۲۴.
  3. شرح حال رجال ایران، ج ۵، ص ۲۱۸.
  4. کاروان علم و عرفان، ص ۲۲۵، غلامرضا گلی زواره.
  5. فرزند محمدابراهیم کرباسی.
  6. فرزند صاحب حاشیه و نوه شیخ جعفر کاشف الغطاء.
  7. معروف به چهارسوقی و نویسنده روضات الجنات (آیةالله روضاتی چهار سوقی).
  8. سیاحت شرق، ص ۱۶۳.
  9. از مکتوبات آقا تقی درچه‌ای (نوه او).
  10. تذکرة القبور یا بزرگان اصفهان، ص ۱۹۲؛ تخت فولاد، ص ۱۳.
  11. «این مجاهد نستوه که در مبارزه با استبداد و استعمار شهره است و با سیاست و کیاست؛ احیاگر مکتب سرخ علوی است، مدت سیزده سال در اصفهان برای کسب دانش دین، اقامت داشت و از این مدت پیش از دو سال دوره خارج مباحث مهمی از علم اصول مانند مبحث استصحاب و بخشی از دلیل انسداد و ظن در اصول دین و غیر این‌ها را نزد علامه درچه‌ای فرا گرفت. مدرس می‌گوید: در این مدت همه تقریرات دروس ایشان [آیت‌الله سید محمدباقر درچه‌ای] را می‌نوشتم که جمعاً نزدیک پانزده هزار سطر بالغ می‌گردید.» (مدرس، بنیاد تاریخ انقلاب اسلامی، ج ۲، ص ۳۰۸).
  12. «وی از مراجع تقلید جهان اسلام بود که در سال ۱۳۱۰ ه. ق در هجده سالگی به اصفهان عزیمت نمود. تحصیلات مقدماتی را در بروجرد گذراند و برای رسیدن به تحصیلات عالیه در فقه، اصول و کلام، فلسفه و ... نزد دانشورانی چون سید محمدباقر درچه‌ای، میرزا محمد تقی مدرس، میرزا ابوالمعالی کرباسی، آخوند کاشی و جهانگیر قشقایی، زانوی ادب به زمین زد.» (کاروان علم و عرفان، غلامرضا گلی‌زواره، ص ۲۳۲).
  13. وی دوره فقه و اصول را نزد حاج میرزا بدیع، علامه درچه‌ای و سید ابوالقاسم دهکردی فرا گرفت. (ارباب معرفت، ص ۱۰۹).
  14. مشاهیر مدفون در تکیه ابوالمعالی کلباسی ص 201 , 202
  15. وی امام جماعت مسجد عباسی بود و در مدرسه صدر و مدرسه میرزا احمدی در محله بیدآباد اصفهان تدریس می‌کرد.
  16. پدر سید حسن مدرس هاشمی.
  17. معروف به صفی (تاریخ علمی و اجتماعی اصفهان، ج ۲، ص ۳۳۲).
  18. زندگانی جهانگیرخان قشقایی، ص ۸۵، ۱۰۹، ۱۱۸، ۱۲۰، ۱۲۲، ۱۳۴، ۱۵۹، ۱۸۶، ۱۹۱، ۱۹۲، ۱۹۴ و ۱۹۵.
  19. وی فرزند میرزا ابوالقاسم طرب و نوه همای شیرازی بود. او استاد دانشگاه تهران و از طبع شعر برخوردار بود و تخلص به «سنا» داشت.
  20. محل تحصیل او در اصفهان، شیراز، خراسان و لار بوده است و استادانش در اصفهان، سید محمدباقر درچه‌ای، حکیم قشقایی و آخوند جوشقانی و دیگران بوده‌اند و در موضوعات مختلف کتاب نوشته است. (سیری در تاریخ تخت فولاد اصفهان، ص ۱۸۶).
  21. وی فرزند حاج میرزا علی است. میرزا حسن خان، شاعر، مورخ، محقق، عالم بوده است.
  22. وی فرزند آقا محمدجواد قزوینی است. بعد از پدرش در مسجد آقا نور [اصفهان] امامت داشته است. وی داماد آقا جلال‌الدین فرزند حاج شیخ محمدتقی آقا نجفی بود.
    محل دفن وی تخت فولاد اصفهان است و تکیه‌ای به نام او در آن جا ساخته‌اند. که معروف است به تکیه حاج آقا باقر دشتی. (زندگانی حکیم جهانگیرخان قشقایی، ص ۷۴ و ۷۵).
  23. وی دارای ۱۲ تألیف، پیرامون موضوعات فقهی و اصولی است. (مکارم الآثار، ج ۶، ص ۲۱۳۴).
  24. محل دفن وی تکیه کازرونی در تخت فولاد اصفهان است. (دانشمندان و بزرگان اصفهان، ص ۲۷۶).
  25. تاریخ علمی و اجتماعی اصفهان ج۳، ص۲۳۵–۲۳۶
  26. مهدوی، سید مصلح الدین (۱۳۷۱)، خاندان شیخ الاسلام اصفهان، گل بهار اصفهان، صص141-142
  27. تألیف شیخ جعفر شوشتری.

منابع
  • جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم. گلشن ابرار. ج ۳، چ ۱، نشر معروف، قم: ۱۳۸۲.

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.