سید اسماعیل صدر
سید اسماعیل صدر (زادهٔ ۱۲۵۸ (قمری) ـ اصفهان و درگذشتهٔ ۱۳۳۸ (قمری) ـ کاظمین) روحانی شیعه ایرانی است.
| شناسنامه | |
|---|---|
| نام کامل | سید اسماعیل صدر |
| تاریخ تولد | ۱۲۵۸ (قمری) |
| زادگاه | اصفهان  ایران |
| محل تحصیل | اصفهان، نجف، سامرا، کربلا |
| محل زندگی | اصفهان، نجف، سامرا، کربلا |
| تاریخ مرگ | ۱۳۳۸ (قمری) |
| شهر مرگ | کاظمین،  عراق |
| اطلاعات آموزشی | |
| شاگردان | سید علی سیستانی سید حسین بن سید ابراهیم فشارکی سید محمدرضا پشت مشهدی کاشانی میرزا محمدحسین نائینی و ... |
| تالیفات | حاشیه بر کتاب «انیس التجار» |
ولادت و تحصیل
سید اسماعیل صدر در سال ۱۲۵۸ (قمری) در اصفهان به دنیا آمد. پدرش صدرالدین موسوی عاملی از علمای معروف اصفهان و مادرش دختر جعفر کاشف‌الغطا بود. وی از همان کودکی شروع به تحصیل کرد و صرف، نحو، بیان، منطق و مقداری از فقه و اصول فقه را از برادرش آموخت. پس از درگذشت او، در درس محمد باقر نجفی فرزند محمدتقی رازی (نویسنده کتاب هدایةالمسترشدین) شرکت کرد.[1] در سال ۱۲۸۱ (قمری) به نجف مهاجرت کرد و در درس راضی بن شیخ محمد، شیخ مهدی آل کاشف الغطاء و میرزا محمدحسن شیرازی حاضر شد.[2] وی چندی بعد به سامرا رفت و در کلاس درس میرزا محمدحسن شیرازی شرکت کرد. دو سال بعد به سبب موقعیت علمی مناسبی که در کربلا فراهم آمده بود، به حوزه علمیه کربلا رفت و به تدریس مشغول شد.[2][3] پس از درگذشت میرزای شیرازی در سال ۱۳۱۲ (قمری)، مرجعیت و زعامت دینی به سید اسماعیل انتقال یافت.
اجازه نقل روایت
عده‌ای از عالمان دینی از وی اجازه نقل حدیث داشتند که عبارتند از:
درگذشت
وی در سن ۸۰ یا ۸۱ سالگی در روز سه‌شنبه ۱۲ جمادی‌الاولی سال ۱۳۳۸ در شهر کاظمین چشم از دنیا فروبست. تاریخ دقیق وفاتش مشخص نیست. بنا بر نقل کتاب ریحانة الادب، تاریخ وفات وی سال ۱۳۳۷ است و بنا بر نقل اعیان الشیعة، تاریخ وفاتش سال ۱۳۳۹ می‌باشد.[7]
استادان
- سید محمدعلی، معروف به آقا مجتهد[8]
- محمدباقر اصفهانی[9]
- راضی بن محمد[10]
- مهدی آل کاشف الغطاء[11]
- میرزا محمدحسن شیرازی
- شیخ محمد باقر نجفی
شاگردان
- میرزا مهدی اصفهانی[12]
- عبدالحسین کرخی معروف به «کاظمی» و «آل یاسین»
- میرزا محمدحسین نائینی
- میرزا موسی فقیه سبزواری[13]
- سید ابوالقاسم دهکردی
- محمدهادی بیرجندی[14]
- موسی بن محمدجعفر کرمانشاهی
- محمدحسین طبسی
- غلام‌حسین مرندی حائری
- میرزا علی نجل
- سید علی سیستانی[15]
- سید حسین بن سید ابراهیم فشارکی اصفهانی
- سید محمدرضا پشت مشهدی کاشانی
- محمدعلی ابن شیخ عباس هروی (هراتی) خراسانی[16]
تألیفات
از او آثار بسیاری به یادگار نمانده است. تنها رساله علمیه وی که حاشیه‌ای بر کتاب «انیس التجار» ملامهدی نراقی است و در زمینه احکام بازرگانی نگارش یافته، به چاپ رسیده است.
پانویس
- حسن صدر، تکمله امل الامل، جلد1، صفحه 57 الی 59
- معارف الرجال، ج۱، ص ۱۱۵.
- اعیان الشیعة، ج۳، ص ۴۰۴.
- همان، ج۲، ص ۳۹۶–۲۹۸.
- ریحانة الادب، ج۱، ص ۳۰۴.
- گلشن ابرار، ج۲، ص ۶۰۲ و اعیان الشیعة، ج۳، ص ۴۰۴.
- معارف الرجال، ج۱، ص ۱۱۷؛ اعیان الشیعة، ج۳، ص ۴۰۳ و ریحانة الادب، ج۳، ص ۴۲۲ و ۴۲۳.
- وی برادر بزرگتر و اولین استاد سید اسماعیل است (دائرةالمعارف تشیع، ج ۲، ص ۲۲۴).
- همان، ص ۲۲۳ و معارف الرجال، ج۱، ص ۹۴.
- معروف به فقیه عراق (معارف الرجال، ج۱، ص ۳۰۸–۳۱۳).
- فرزند شیخ علی کاشف الغطاء و نوه شیخ جعفر کاشف الغطاء (همان، ج۳، ص ۹۶–۱۰۰).
- گنجینه دانشمندان 7: 114
- محمد محسن آقا بزرگ طهرانی ، طبقات اعیان الشیعه ، جلد 17 ، صفحه 406 ، ناشر دار احیاء التراث العربی ، بیروت ، لبنان، 1430 هجری قمری
- معروف به «هادوی»
- پدربزرگ سید علی سیستانی.
- معارف الرجال، ج۱، ص ۱۱۷.
منابع
- حرزالدین. محمد. معارف الرجال. ج۱.
- اعیان الشیعة. ج۳.
- ریحانة الادب. ج۱.
- جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم. گلشن ابرار. ج ۳، نشر معروف، قم: ۱۳۸۲.