سنگ‌نگاره پیشکش‌آوران تخت جمشید

نمونه‌ای از نقش‌برجسته‌های دیوار پله کاخ آپادانا

۱- مادی‌ها ۲- ایلامی‌ها ۳- پارت‌ها ۴- سغدی‌ها ۵- مصری‌ها ۶- باختری‌ها ۷- اهالی سیستان ۸- اهالی ارمنستان ۹- بابلی‌ها ۱۰- اهالی کلیکیه ۱۱- سکاهای کلاه‌تیزخود ۱۲- ایونی‌ها ۱۳- اهالی سمرقند ۱۴- فنیقی‌ها ۱۵- اهالی کاپادوکیه ۱۶- اهالی لیدی ۱۷- اراخوزی‌ها ۱۸- هندی‌ها ۱۹- اهالی مقدونیه ۲۰- اعراب ۲۱- آشوری‌ها ۲۲- لیبی‌ها ۲۳- اهالی حبشه

سنگ‌نگارهٔ هدایای نمایندگان ۲۳ کشور در بدنه پلکان آپادانا از سمت راست به شرح زیر است:[1]

ردیف بالا

۱- نه تن نماینده مادی: هدیه آن‌ها گلدان و دستبند و ...

۲-شش تن نماینده خوزی: هدیه آن‌ها کمان، دشنه، شیر

۳-چهار تن نماینده هراتی: هدیه آن‌ها شتر دوکوهان، پوست شیر

۴-چهار تن نماینده رخج (هیرمند، افغانستان، قندهار): هدیه آن‌ها ظروف، شتر

۵-شش تن نماینده اهالی مصری: هدیه آن‌ها پارچه، گاو

۶- چهار تن نماینده اهالی پارتی: هدیه آن‌ها کاسه، جام، شتر دوکوهان

۷- پنج تن نماینده اهالی اسگارتا (جنوب پارت و مغرب سیستان): هدیه آن‌ها لباس، اسب[1]

ردیف وسط

۸- سه تن نماینده اهالی ارمنی: هدیه آن‌ها اسب، ظروف

۹- شش تن نماینده بابلی: هدیه آن‌ها پارچه، گاو کوهان‌دار

۱۰- هفت تن نماینده کیلیکه (آسیای صغیر): هدیه آن‌ها ظروف و قوچ

۱۱- شش تن نماینده سکائی: هدیه آن‌ها اسب و دستنبد و پارچه[1]

۱۲-یونانی‌ها

۱۳-سمرقندی‌ها

ردیف پائین

۱۴- شش تن نماینده فینیقیه: هدیه آن‌ها جام، پیاله، دستنبد زرین، ارابه

۱۵- پنج تن نماینده کاپادوکیه: هدیه آن‌ها اسب قوی پیکر و لباس

۱۶- هشت تن نماینده یونانیان آسیا: هدیه آن‌ها پیاله‌های زرین و پارچه

۱۷- چهار تن نماینده بلخ: هدیه آنهاکاسه‌های زرین، شتر دوکوهان

۱۸- پنج تن نماینده هندی: هدیه آن‌ها قاطر، نیزه[1]

نمایندگان بر بدنهٔ شیب پلکان که به طرف بالا می‌رود

۱۹- چهار تن نماینده ترکیه و مقدونیه: هدیه آن‌ها سپر، نیزه، اسب

۲۰- سه تن نماینده اعراب‌های بادیه‌نشین شامات و بین‌النهرین: هدیهٔ آن‌ها پارچه، خنجر، شتر یک‌کوهان

۲۱- چهار تن نماینده زرنگ‌ها (سرزمین سیستان): هدیه آن‌ها نیزه، سپر، گاو

۲۲- سه تن نماینده لیبی‌ها: هدیه آن‌ها نیزه، بز شاخ‌دار، ارابه

۲۳- سه تن نماینده حبشی‌ها: هدیه آن‌ها عاج و حیوانی شبیه به زرافه[1]

یکی از این سنگ‌نگاره‌های حجاری شده که در موزه متروپولیتن نیویورک نگهداری می‌شود، یک مرد پارسی را نشان می‌دهد که در حال حمل مشک آب یا شراب به وسیله یک سینی است. مرد سمت راست که در پله بالاتر قرار دارد، مرد مسلح اهل ماد را نشان می‌دهد که در حال حمل ظرفی درپوش دار است.

در سنگ‌نگاره‌های تخت‌جمشید هیچ‌کس را نمی‌توان در حالت خضوع یا سرافکنده دید و نمایندگان ملل نه به عنوان شکست خوردگان یا برده بلکه همه به‌طور یکسان عضو جامعه بزرگ جهانی هستند و همه ملل از مادها تا هندی‌ها، تونسی‌ها، آفریقایی‌ها و یونانیان همه به صورت شخصیت مستقل و متکی به خود نقش شده‌اند.[1]

در سنگ نگارهای تخت‌جمشید فاصله هر ملت به وسیله یک درخت سرو، که درخت مقدس می‌باشد، جدا شده‌است. درجه‌بندی نمایندگان ملل بر پایه فرهنگ و سابقه یا دوری و نزدیکی آنهاست مانند مادها، ایلامی‌ها، خوزی‌ها، بابلی‌ها، آشوریان.[1]

راهنمای ملل، پارسی و مادی یا ایلامی است که دست در دست ملل دیگر جهت راهنمایی مهمانان مشخص شده‌است و مردم همه ملل آزاد بودند تا از لباس، فرهنگ و زبان خود استفاده نمایند در صف نمایندگان و در کل تخت جمشید هیچ‌کس سوار بر اسب نیست، هیچ‌گونه سعی در برتر نشان دادن یا تفاخر پارسی‌ها نسبت به ملل دیگر را نمی‌توان دید.[1]

نمایندگان ملل دستهایشان را به نشانه دوستی به طرف همدیگر دراز کرده‌اند. داشتن عصا نشان از مقام و درجه عالی‌است، کلاه شیاردار بلند نشانه مقام ارتشی و کلاه بلند ساده نشانه از بزرگی و کلاه استوانه کوتاه نشانه از کارمند درباری و گارد سلطنتی و خدمتگزاران می‌باشد.[1]

• تکوک
• جام هیولای دوسر و غزال
• جام شیردال و گاو بال‌دار
• شیر دال
• جام نقره‌ای زن عیلامی
• تاریخ ایران پیش از آریایی‌ها
• مارلیک
• فهرست آثار تمدنی ایران در سایر جهان

• شناسنامه و بروشور راهنمای عتیقه‌های موجود در موزه متروپولیتن نیویورک (زبان انگلیسی)