سرالصلوة

به گفته فرامرز حاج‌منوچهری موضوع این کتاب «شرح برخی از مقامات روحی اولیای خدا در سلوک روحانی و معراج ایمانی نماز است».[5] در این کتاب نویسنده به بیان چگونگی نماز، حضور قلب، طهارت با آب و خاک، مکان و لباس و بدن نمازگزار، وقت نماز، سرّ استقبال کعبه و اسرار واجبات نماز - به زبان اهل عرفان - پرداخته‌است.[3] به عقیده حاج‌منوچهری اصل سخن خمینی در این اثر، «بیان اسرار اذکار افعال و مقارنات نماز است، چنان‌که نزد عارفان و واصلان محقق می‌گردد. مؤلف در این اثر به تفاوتِ میان نمازهای کسان مختلف نیز پرداخته، و نماز اهل ایمان و اهل باطن، اصحاب حقیقت و اصحاب سرّ، اصحاب قلوب و اصحاب جذب، و اصحاب ولایت و ارباب صحو بعد المحو را در لایه‌ها و سطوح مختلف بیان داشته‌است.[5]»

کتاب برای اولین بار در جلد اول «یادنامه شهید مطهری»، در سال ۱۳۶۰ با اجازه و اهدای خودش در ۷۱ صفحه از سوی انتشارات آموزش انقلاب اسلامی به چاپ رسید. سپس تحت عنوان «اسرار نماز یا معراج السالکین و صلاة العارفین» در ۱۲۰ صفحه بدون ذکر خصوصیات چاپ شد و برای سومین بار تحت عنوان «سرّالصلاة یا صلاة العارفین و معراج السالکین» در ۱۸۴ صفحه با ترجمه آیات و روایات و تصحیح و مقدمه سید احمد فهری از سوی انتشارات پیام آزادی منتشر شد. برای مرتبه چهارم نیز همراه با ترجمه آیات و روایات و شرح مطالب در ۳۰۷ صفحه از سوی سید احمد فهری تنظیم و توسط انتشارات نهضت زنان مسلمان چاپ و منتشر شد.[6]

سرفصل‌های این کتاب شامل این عنوان‌ها می‌باشد:[6]

وی در سال ۱۳۶۳ ضمن اهدای یک جلد از آن می‌نویسد: «.... دخترم! هر چند در تو به حمد اللَّه لطافت روحی یافتم که امید آن است که هدایت اللَّه شامل حالت شود و با عنایت او- جلّ و علا- از چاه عمیق طبیعت خلاص شوی و به صراط مستقیم انسانیت راه‌یابی، لکن از کید شیطان و نفس خطرناکتر از آن غافل مباش و به خدای بزرگ پناهنده شو انَّهُ رَحیمٌ بِعِبادِه. دخترم! اگر از مطالعه این اوراق خدای نخواسته نتیجه حاصل نشود مگر خودنمایی و مجلس آرایی و سر توی سرها آوردن، بهتر است از مطالعه آن صرف نظر بلکه احتراز کنی که مبادا چون من گرفتار تأسف شوی؛ و اگر- ان شاء اللَّه- خود را مهیّا کنی که از مطالبی که از کتاب و سنّت و اخبار اهل بیت عصمت و افادات اهل معرفت اخذ شده‌است به جان استفاده کنی و استعداد و لطافت قریحه‌ای را که خداوند عطا فرموده به کار اندازی، بسم اللَّه! این گوی و این میدان. امید است در این معراج انسانی و معجون رحمانی دل از غیر خالی کنی و با آب حیات، قلب را شستشو دهی و چهار تکبیر زده، خود را از خودی برهانی تا به دوست برسی وَ مَنْ یَخْرُجْ مِنْ بَیْتِهِ مُهاجِراً الَی اللَّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ یُدْرِکْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ اجْرُهُ عَلَی اللَّه. بارالها! ما را مهاجر الی اللَّه و رسوله قرار ده و به فنا برسان…»[7]

سید احمد فهری زنجانی در ۳۰۷ صفحه شرحی بر این کتاب نگاشته‌است که انتشارات نهضت زنان مسلمان آن را چاپ و منتشر نموده‌است. کتاب مزبور در سال ۱۳۶۹ خورشیدی، به انضمام دست نوشته وی از این کتاب، تحت عنوان «سر الصلوة، معراج السالکین و صلوة العارفین» از سوی مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی منتشر شد. عبدالله جوادی آملی نیز مقدمه‌ای را در ۱۸ صفحه بر این کتاب افزوده‌است.[3]

• متن کتاب