سراسرنما
سَراسَرنَما[1] یا پانوراما (به انگلیسی: panorama) به هر گونه دورنمای وسیع سراسری از یک فضا گفته می‌شود.[2] در قرن ۱۹ میلادی، هنگامی که عکاسی سراسرنما اختراع شد، به هم چسباندن عکس‌ها تنها راه ساخت سراسرنما بود. در سال ۱۸۵۱ مارتین بهرمانکس چند عکس از تپه ریکون در سانفرانسیسکو گرفت. گفته می‌شود که این عکس در اول ۱۱ قسمت بود. از این تصویر ما می‌توانیم تپه رکون را با چندین عکس به هم چسبیده شده مشاهده کنیم، پس عکس سراسرنما اینگونه به‌وجود آمد. کلمه پانوراما از معادل انگلیسی آن یعنی Panorama گرفته شده که از ترکیب Pan (به معنی all = همه) و rama (به معنی sight = دید) ساخته شده‌است؛ پس می‌توان آنرا «چیزی که همه اطراف را در برمی‌گیرد» معنی کرد. به همین دلیل عکس‌های پانوراما را در فارسی عکس‌های سراسرنما نیز می‌نامند. به هرگونه بازنمایی یک منظره با زاویه‌ای باز چه در نقاشی، عکاسی یا فیلم‌برداری نیز سراسرنمایی گفته می‌شود.
چنانچه بخواهید از یک موضوع یا منظرهٔ وسیع، بدون فاصله گرفتنِ زیاد، عکسی تهیه کنید، عکاسی پانوراما مناسب‌ترین روش خواهد بود. به کمک پانوراما می‌توانید محیط بسیار گسترده‌تری از روش معمول را در کادر قرار دهید بدون آنکه نیاز به لنزهای عریض یا فاصله گرفتن زیاد از سوژه داشته باشید. مثلاً در یک عکس پانوراما می‌توانید که از شرق تا غرب شهر خود را در عکس گنجانده و حتی عکس‌های ۳۶۰ درجه‌ای تهیه نمایید.[3]
عکس‌های سراسرنما عکس‌هایی هستند که فضای وسیعتری نسبت به عکس‌های معمولی را پوشش می‌دهند؛ و نحوهٔ ساخت آن‌ها چنین است که با کنار هم قرار دادن تعدادی عکس معمولی به‌وجود می‌آیند.
انواع سراسرنما
تصاویر سراسرنما به‌طور کلی به سه دسته تقسیم می‌شوند:
۱ـ سراسرنما عریض (عموماً با جابجایی دوربین): که می‌تواند از چندین عکس به هم پیوسته در عرض تشکیل شود مثال برای این نوع دستگاه اسکنر است، و قابلیت پرینت بر روی کاغذ را دارد.
۲- سراسرنما ۳۶۰ درجه و کمتر (نام دیگر:افقی)(عموماً با چرخاندن دوربین): این نوع سراسرنما در عرض به صورت ۳۶۰ درجه با گرفتن چندین عکس تشکیل می‌شود و با فرمت‌های فلش و mov (فرمت نرم‌افزار Quick Time) قابل پخش در کامپیوترها می‌گردد به طوری که اگر در عرض تصویر را ادامه بدهید، می‌توانید همه قسمتهای عکس گرفته شده را مشاهده کنید. انگار که در جایی ایستاده و در عرض دور سر خود می‌چرخید و همه جای محل ایستادن خود را مشاهده می‌کنید.
۳- سراسرنما ۳۶۰ در ۱۸۰ درجه و کمت (نام دیگر:افقی و عمودی)(عموماً با چرخاندن دوربین): این نوع عکس که پیشرفته‌ترین نوع سراسرنما می‌باشد همانند نوع شماره ۲ می‌باشد با این تفاوت که تصویر تنها به عرض ختم نمی‌شود بلکه شما می‌توانید ارتفاع را نیز ببینید یعنی همه زوایای محیطی که در آنجا قرار گرفته‌اید قابل مشاهده می‌گردد. این نوع سراسرنما نیز با فرمت فلش و mov (فرمت نرم‌افزار Quick Time)و jpg(بانمایشگر DevalVR ویاFSPViewer) ساخته می‌شود و حتی می‌توانید با فرمت اجرایی تبدیل به یک تور مجازی گردد.
تعداد عکسی که برای ثبت یک عکس سراسرنما لازم است، بستگی به فاصله کانونی دارد. هرچه فاصله کانونی بیشتر باشد، (یعنی بزرگنمایی بیشتر و زاویه دید کمتر) در هر عکس قسمت کمتری از صحنه جای می‌گیرد و باید عکس‌های بیش‌تری گرفت.[4]
جستارهای وابسته
برای به دست آوردن یک عکس سراسرنما ابتدا از یک سوژه تعدادی عکس (ترجیحاً به صورت کادر عمودی) گرفته و سپس در محیط فتوشاپ به راحتی می‌توان عکس‌ها را در کنار یکدیگر چیدمان نموده و به یک عکس سراسرنما دست یافت.
- در فتو شاپ ابتدا گزینه File رو انتخاب می‌کنیم.
- سپس گزینه Automate را انتخاب می‌کنیم.
- پس از کلیک کردن بر روی Photomerge مرحله نهایی ساخت عکس سراسرنما نمایان می‌شود.
- پس از این مرحله، بقیه مراحل به راحتی فشار دادن دکمه شاتر است.
منابع
- منبع برابر فارسی: مرزبان، پرویز و معروف، حبیب، فرهنگ مصور هنرهای تجسمی (معماری، پیکره‌سازی، نقاشی)، ویرایش سوم، تهران: سروش، ۱۳۷۷. (در فرهنگ فارسی چشم‌انداز، دورنما، همه‌نما، گسترنما و زنجیره‌نما نیز گفته شده)
- گاهی در فارسی به‌اشتباه «پانوراما» می‌نویسند و می‌گویند.
- روح‌الله صابری (۳ آبان ۱۳۹۴). «عکس پانوراما چیست؟». مجله تکنولوژی تک24. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۷ آبان ۱۳۹۴.
- «تصویر سراسرنما چیست؟». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ مارس ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۱ دسامبر ۲۰۱۳.
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ سراسرنما موجود است. |
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Panorama». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در August ۱۵, ۲۰۰۸.