زمین‌لرزه دشت‌بیاض

در حدود بیست و یک ساعت پس از زمین‌لرزه ۹ شهریور ۱۳۴۷ دشت بیاض، یعنی در ۱۰ شهریور ۱۳۴۷ حوالی ساعت ۱۰صبح، زمین‌لرزه شدیدی با بزرگای ۶.۴ در مقیاس ریشتر شهر فردوس واقع در هفتاد کیلومتری باختر منطقه ی دشت بیاض، را که در اثر زلزله روز گذشته تنها اندکی آسیب دیده بود، تقریباً به‌کلی ویران کرد همچنین بسیاری از مجروحانی که در زلزله ۹ شهریور دشت بیاض زنده مانده و به فردوس منتقل شده بودند، در زلزله ۱۰ شهریور فردوس در بیمارستان کشته شدند. [2]

در خصوص ساعت وقوع زلزله ی دشت بیاض منابع داخلی ساعت ۱۴:۱۷[3] و منابع خارجی ساعت ۱۰:۴۷ [4]را اعلام کرده اند. [5]

تمرکز اصلی آسیب‌ها در دره نیم بلوک بود که در آن بیش از ۲۵۰۰ نفر، یعنی در حدود یک چهارم شمار کل تلفات که حدود ۱۰۰۰۰ تن برآورد شده است، جان باختند. در دشت بیاض همه خانه ها کاملاً فروریخت و از ۱۶۷۰ تن ساکنان آن ۱۲۳۰ تن کشته شدند.

روستاهای بزرگ دیگری که سخت‌ترین آسیب‌ها را دیدند خضری، میم، بسکاباد، بیناباج و چرمه بود. تنها سازه‌های مهندسی‌ساز در منطقه کلان‌لرزه‌ای عبارت از چند مخزن آب فراز نشسته دارای کالبد فولادی و خانه‌های دو طبقه بود که ویران نشدند[2]. علاوه بر این، بنای بارگاه امامزاده عبدالله كارشك از معدود بناهایی بود که علیرغم آسیب دیدگی، برجا مانده بود.[3]

میزان آسیب‌ها با دور شدن از این منطقه به سرعت کاهش می‌یافت. شدت زمین‌لرزه در سوی شمال، در شهرهای گناباد و بیدخت، و قائن، که به ترتیب در جنوب خاور جای دارند، بسی کمتر بود. یک مورد استثناء کاخک بود، که در آن بجز چند خانه‌ای که بر پایه موازین درست ساخته شده بود، همه شهر فروریخت و ۱۳۷۹ تن جان باختند[6].

همچنین در این زمین‌لرزه، حدود ۱۲٬۰۰۰ خانهٔ مسکونی ویران شد[7] و حدود ۷۰٬۰۰۰ نفر بی‌خانمان شدند.[8]

• شاه: محمدرضا شاه و فرح، ظهر چهارشنبه ۱۳ شهریور، با هواپیما به بیرجند رفته و سپس خضری را بازدید کردند. آنها، صبح پنج‌شنبه ۱۴ شهریور، راهی کاخک شدند.[9]

• دولت: امیرعباس هویدا، نخست‌وزیر وقت، روز یکشنبه ۱۰ شهریور، به مناطق زلزله‌زده رفت تا از نزدیک مدیریت بحران را بر عهده بگیرد.[9]
• مراجع تقلید: تعدادی از مراجع تقلید از جمله خوانساری، گلپایگانی و شریعتمداری، پیام‌های تسلیت و همدردی منتشر کردند.
• افراد سرشناس: برخی از شخصیت‌های سرشناس، پس از این زمین‌لرزه، راهی این مناطق شدند از جمله دکتر شریعتی.

• زمین‌لرزه ۱۳۴۷ فردوس