دی به مهر

دی به مهر به روز پانزدهم ماه در گاه‌شماری ایران باستان گفته می‌شود. در گاه‌شماری ایران باستان غیر از روز اول هر ماه که هرمزد روز نامیده می‌شود سه روز دیگر به نام اهورامزدا است که به صورت دی آمده و برای باز شناختن هر یک از این سه روز به نام روز بعد الحاق شده و دی به آذر (روز هشتم)، دی به مهر (روز پانزدهم) و دی به دین (روز بیست و سوم) گفته می‌شود. دی یکی از نام‌های اهورامزداست و در اوستا به صورت دَثوش یا دَدوش یا دَذوه صفت و به معنی آفریننده آمده‌است.

روز هشتم، پانزدهم و بیست و سوم ماه دی برای آنکه نام این روزها با نام ماه یکی شده، اعیاد دانسته می‌شد. روز پانزدهم دی ماه را دیبگان می‌گفتند و از خمیر یا از گِل شخصی را به صورت هیکل انسان می‌ساختند و در راهرو و دالان خانه قرار می‌دادند.[1]

ترتیب نام روز به اوستایی نام رایج معنی
۱اهورامزداههرمزدنام خداوند
۲وُهومَنَهبهمنمنش نیک
۳آشه‌وَهیشتَهاردیبهشتبهترین راستی
۴خششرهَ‌وَئیریَهشهریورشهریاری والا
۵سپنتا آرمیتیسپندارمذاندیشه هماهنگ
۶هَئوروَتاتخردادکمال ایزدی
۷اَمرتاتامردادبی‌مرگی و نامیرایی
۸آفریدگاردی به آذرآفریدگار
۹آتَرآذرآتش
۱۰آپُوُآبانآب
۱۱خَورخشِیُتَهخورآفتاب و خورشید
۱۲ماهماهماه
۱۳تیشنریهتیرستارهٔ تیر و ایزد باران
۱۴گوایزد گوشجهان، هستی و زندگی
۱۵آفریدگاردی به مهرآفریدگار
۱۶میثرهمهرنگهداشتن پیمان
۱۷سرَوشَهسروشوخش ایزدی (الهام و وحی)
۱۸رشنورَشندادگری
۱۹فروَشی‌هافروردینفروهر و روان رفتگان
۲۰وِرثرغَنَهبهرامپیروزی
۲۱رامَنرامرامش و آشتی (صلح)
۲۲واتَهبادباد
۲۳آفریدگاردی به دینآفریدگار
۲۴دینادینوجدان بینش درونی
۲۵اَشیاردخوشبختی دارائی
۲۶اَرشتاتاشتادراستی
۲۷اَسمَنآسمانآسمان
۲۸زَمزامیادزمین
۲۹مَنثره سپنتهمهراسپندگفتار نیک
۳۰اَنغَرا رَرُچاهانیران یا انارامروشنایی بی‌پایان

[2]


پانویس
  1. اساطیر و فرهنگ ایران در نوشته‌های پهلوی، ص ۴۷۲
  2. گاه‌شماری و جشن‌های ایران باستان، ص ۸۱ تا ۸۵

جستارهای وابسته

منابع
  • عفیفی، رحیم (۱۳۷۴)، اساطیر و فرهنگ ایران در نوشته‌های پهلوی، تهران: انتشارات توس
  • هاشم، رضی (۱۳۵۸)، گاه‌شماری و جشن‌های ایران باستان، تهران: انتشارات فروهر
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.