درنای سیبری

طول: ۱۴۰ سانتیمتر. بدن پرنده بالغ تماماً سفید بجز ماسک قرمز تیره‌ای که از نوک منقار تا پشت چشم کشیده شده‌است. عنبیه چشم زرد رنگ و پاها به رنگ قرمز است. جنس نر و ماده مشابه هم هستند اما پرنده نر از ماده کمی بزرگتر است. در پرنده نابالغ ماسک با پر پوشیده شده و شاهپرها به رنگ نخودی است. تنها در این‌گونه از درناها منقار دندانه دار است که به پرنده امکان تغذیه از ریشه‌های زیر زمین و شکارهای لیز و لغزنده می‌دهد. بعضی عقیده دارند که این پرنده با ظاهر و رفتارها و حرکات موزون خود شبیه دلقک‌هاست.[6]

صدا: فلوت مانند و آهنگین

گرایش جمعیتی: در حال کاهش

جمعیت تقریبی: ۳٬۲۰۰ قطعه

محدوده زادآوری و زیستگاهی: ۱۰۷٫۰۰۰ کیلومتر مربع

بیشتر از دیگر گونه‌های خانواده درنایان به آب وابسته است. تغذیه، لانه‌سازی، زادآوری و زمستان‌گذرانی این پرنده در تالاب‌های ترجیحاً وسیع و کم عمق (حداکثر ۳۰ سانتیمتر) آب شیرین با میدان دید مناسب است. محدوده زادآوری جمعیت شرقی در بین زمین‌های تالابی با پوشش علف‌های بلند و توندرا بوده و جمعیت مرکزی در باتلاقهای خزه دار و زمین‌های باتلاقی است.

تغذیه، بیشتر از ریشه‌ها، جوانه‌ها، دانه‌های گیاهان آبزی است اما از حشرات، ماهی‌ها و جوندگان کوچک نیز تغذیه می‌کند. زمان مهاجرت شمالی در چین در ماه مارس صورت گرفته و در پاییز مهاجرت به سمت جنوب از اواخر ماه اکتبر تا نوامبر انجام می‌گیرد. درنای سیبری معمولاً در اواخر ماه مه تا اواسط ماه ژوئن دو تخم می‌گذارد اما غالباً یکی آز آن‌ها تبدیل به جوجه می‌شود.[7]

از بین رفتن تالاب‌ها یا پایین آمدن سطح آب آن‌ها از طریق توسعه کشاورزی و افزایش بهره‌برداری انسانی از آن‌ها و افزایش استخراج نفت در سایتهایی که این پرنده در آن زمستان‌گذرانی می‌کند.

احداث سه گلوگاه سد که منجر به تغییر الگوی هیدرولولوژیکی رودخانه یانگ تسه سفلی گردید و جمعیت زمستان گذران دریاچه پویانگ را شدیداً تحت تأثیر قرار داد هم از دیگر عوامل محیطی تهدید جدی این‌گونه بوده‌است. افزایش سطح تخریب‌های انسانی به ویژه در پویانگ هو چین و مسموم شدن پرندگان آبزی در محل ذخیره آب هوان ژیدونگ، منطقه شن یانگ به نظر بر روی این‌گونه نیز تأثیر گذاشته‌است.

شکار در مسیر گذر از پاکستان و افغانستان، و حتی جنگ اخیر در افغانستان و همچنین استفاده وسیع از آفت‌کش‌ها و آلودگی در هند نیز از عوامل انقراض جمعیت مرکزی بوده‌است.

این‌گونه در تمامی کشورهای منطقه قانوناً در لیست گونه‌های تحت حمایت (CITES) است؛ و تمامی کشورها یادداشت تفاهمی مبنی بر کمک به حفاظت سایتهای تالابی امضا کرده‌اند. تلاش برای مدیریت سطح آب در زمان مهاجرت این پرندگان به ویژه در چین صورت گرفته‌است. مناطق حفاظت شده‌ای برای این پرنده در روسیه، چین و هند در نظر گرفته شده‌است. شبکه درنای آسیایی شمال شرقی (North East Asian Crane Site) تأسیس شده‌است. همچنین پروژه مشترک حفاظتی چهار کشور چین، قزاقستان، روسیه و ایران با نام Siberian Crane Wetland Progect, که از سال ۲۰۰۳–۲۰۰۶ فاز اول عملیات حفاظتی را انجام داده و بین سال‌های ۲۰۰۶–۲۰۰۹ وارد فاز دوم برنامه حفاظتی شده‌است. پرندگان رها شده از دست شکارچیان در بین جمعیت مرکزی رهاسازی شده‌اند.[7]

• امید (درنای سیبری)، آخرین بازمانده از جمعیت غربی درناهای سیبری