حسن لاهوتی اشکوری

وی از روحانیان هوادار روح‌الله خمینی بود و از سوی وی برای تبلیغات مذهبی به گرمسار اعزام شده و سال‌ها به فعالیت مذهبی - سیاسی در آن شهر پرداخت.[2]

وی در دهه پنجاه توسط اسدالله تجریشی با یکی از اعضای سازمان (حسن ابراری) مرتبط شد و به دلیل رابطه و حمایت مالی و سیاسی از سازمان مجاهدین خلق چند بار بازداشت، بازجویی، شکنجه و زندانی شد که آخرین مورد آن از سال ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۷ به طول انجامید. وی از جمله روحانیانی بود که بیانیه نجس بودن مجاهدین را پس از اعلام تغییر ایدئولوژی سازمان، امضا کرده بود.

با اوج گرفتن انقلاب وی نیز در کنار برخی دیگر از زندانیان سیاسی آزاد شد و به پاریس رفته و همراه خمینی به ایران بازگشت. عکس وی در تصویر معروف پایین آمدن خمینی از هواپیما در کنار وی دیده می‌شود.

در شهریور ۱۳۵۸با حکم خمینی مأمور به شرکت در جلسات شورای عالی سپاه شد.[3] بسیاری از روحانیان بلندپایه، نگران ارتباط وی با سازمان مجاهدین خلق بوده و او را فردی احساساتی می‌نامیدند. وی پس از انقلاب حمایت خود را از سازمان مجاهدین، نهضت آزادی و بنی صدر حفظ کرد، و اختلاف روزافزونی با حزب جمهوری اسلامی و رهبران روحانی آن نظیر بهشتی، خامنه‌ای پیدا کرد. در انتخابات دور اول ریاست‌جمهوری که حزب جمهوری اسلامی از حسن حبیبی حمایت کرد، وی از حامیان بنی صدر بود و این حمایت را ادامه داد و در روز رای‌گیری برای رای عدم اعتماد به بنی صدر در مجلس حاضر نشد. رابطه حسن لاهوتی روز بروز با قاطبه روحانیان و حزب جمهوری اسلامی وخیم‌تر شد تا جایی که سخنرانی‌های وی برهم زده شده و تبلیغات گسترده‌ای علیه وی صورت گرفت.[2]

در آبان ۱۳۶۰ (۷ ماه پس از شورش مسلحانه مجاهدین)، وحید لاهوتی پسر لاهوتی، به حکم اسدالله لاجوردی دستگیر شد. وی چند بار در تماس با لاجوردی نسبت به نوع برخورد با اعضای سازمان به وی اعتراض کرده و علت آن را پیشگیری از قرار گرفتن سازمان در برابر نظام می‌دانست.

چند روز بعد حسن لاهوتی نیز به دستور لاجوردی بازداشت و به زندان اوین منتقل شد.[4] سعید بشیرتاش و ابراهیم نبوی علت دستگیری لاهوتی را خروج از مجلس به همراه مهدی بازرگان و اعضای نهضت آزادی در جریان رأی مجلس به عدم صلاحیت بنی‌صدر آورده‌اند.[5] چند روز بعد خبر مرگ وی بر اثر سکته اعلام شد، خانوادهٔ لاهوتی در مصاحبه با هفته‌نامهٔ شهروند امروز (شماره ۷۰) اعلام کردند که بنا به گزارش پزشکی قانونی در معده وی اثر سم استریکنین وجود داشت و وی به مرگ طبیعی نمرده بود.[6]

در روزهای آغاز انقلاب، سعید لاهوتی با فاطمه هاشمی رفسنجانی و حمید لاهوتی با فائزه هاشمی رفسنجانی ازدواج کردند. فاطمه هاشمی علت ازدواج را رابطه صمیمی میان علی اکبر هاشمی رفسنجانی و لاهوتی در سالهای زندان و همچنین ارتباط دو خانواده در آن دوران می‌داند. وی می‌گوید که پدرم به آنان توصیه کرد بخاطر انقلاب (پیرامون مرگ مشکوک وی) سکوت کنند.

• «سی سال پیش در چنین روزی»، رادیو زمانه
• هفته نامه شهروند امروز، شماره ۷۰، ۱۲ آبان ۱۳۸۷، صفحات ۶۴ تا ۷۷
• دختران هاشمی رفسنجانی از افشای کدام واقعیت تاریخی واهمه دارند +تصاویر و سند
• مصاحبه جنجالی لاهوتی با کیهان
• روایت مرگ مشکوک آیت‌الله لاهوتی در اوین

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به حسن لاهوتی اشکوری در ویکی‌گفتاورد موجود است.