حافظ‌پژوهی

آگاهی از زندگانی حافظ، مدت‌ها بر چند روایت تأییدنشده استوار بود. نخستین پژوهش‌های علمی در این خصوص توسط عبدالرحیم خلخالی، محمد معین، سعید نفیسی، قاسم غنی و محمد قزوینی انجام شد.[1] در سده‌های اخیر پژوهش‌های فراوانی دربارهٔ حافظ و دیوانش انجام گرفته‌است. عبدالحسین زرین‌کوب، منوچهر مرتضوی، مهرداد نیکنام، ابوالقاسم رادفر، علی‌اکبر رزاز، مهیندخت صدیقیان، پرویز اهور و سیروس شمیسا از شناخته‌ترین پژوهشگران ایرانی دربارهٔ حافظ هستند.[2]

از سلسله مقالات دربارهٔ
هنر و اندیشه
دیگر
  • حافظ‌پژوهان
  • دستنویس‌های دیوان حافظ

آثار پژوهشی

بنابر پژوهش حاجیان و احمدی، از آغاز سیر حافظ‌پژوهی در سال ۱۲۹۸ تا سال ۱۳۹۰ ه‍.ش، نزدیک به ۲۰۸۲ مقاله دربارهٔ شرح ابیات دیوان حافظ؛ معرفی انواع ویرایش‌های دیوان حافظ؛ نقد کتاب‌ها و مقالات؛ نسخه‌شناسی و معرفی نسخ؛ تحلیل شخصیت، اندیشه و زندگی حافظ؛ حافظ و دیگران؛ تحلیل زیبایی‌شناسی شعر حافظ و دیگر موضوعات نوشته شده‌است.[3] بر اساس داده‌های مستند خانهٔ کتاب ایران، از سال ۱۳۷۸ تا ۱۳۹۵، ۳۱۶۲ اثر با موضوع دیوان حافظ؛ دیوان خوشنویسی‌شدهٔ حافظ؛ شرح، ترجمه، و گزیدهٔ دیوان؛ فالنامه؛ و کتاب‌هایی دربارهٔ حافظ با محتوای نقد و بررسی؛ تاریخ، اندیشه و سرگذشت حافظ در ایران چاپ و منتشر شده است.[4] برخی از کتاب‌هایی که در این زمینه چاپ شده‌اند عبارتند از: تاریخ عصر حافظ: بحث در آثار و افکار و احوال حافظ نوشتهٔ قاسم غنی، حافظ شیرین‌سخن نوشتهٔ محمد معین، کوچهٔ رندان نوشتهٔ عبدالحسین زرین‌کوب، مکتب حافظ اثر منوچهر مرتضوی، کتابشناسی حافظ گردآوری مهرداد نیکنام، حافظ‌شناسان و حافظ‌پژوهی گردآوری ابوالقاسم رادفر. برخی از شرح‌های دیوان حافظ نیز عبارتند از: شرح اشارات حافظ اثر علی‌اکبر رزاز، حافظ‌نامه اثر بهاءالدین خرمشاهی، شرح غزل‌های حافظ از حسینعلی هروی و آیینهٔ جام اثر عباس زریاب خویی.[5]

فعالیت‌ها

همه ساله نشست‌های گوناگونی در زمینهٔ حافظ‌پژوهی در ایران و جهان برگزار شده و می‌شود. از آن دسته نشست‌های علمی حافظ‌پژوهی در تهران با همکاری معاونت فرهنگی شهر کتاب، دانشگاه حافظ و مؤسسهٔ دانشنامهٔ فارس و با حضور حافظ‌پژوهان برگزار می‌شود. انتشار سالانهٔ دفتر حافظ‌پژوهی نیز از دیگر فعالیت‌هاست که دربردارندهٔ سخنرانی‌های ایرادشده در نشست‌های علمی است. در دیگر کشورها نیز مراسم بزرگ‌داشت حافظ از سوی رایزنی‌های فرهنگی ایران و با حضور دوستداران زبان و ادب فارسی و انجمن‌های ادبی برگزار می‌شود.[6]

پانویس
  1. ریپکا، تاریخ ادبیات ایران، ۱:‎ ۴۷۴.
  2. خرمشاهی، حافظ حافظهٔ ماست، ۱۸۶–۱۸۷.
  3. حاجیان و احمدی، «سیر مقالات حافظ‌پژوهی»، مطالعات ایرانی.
  4. کمالی سروستانی، «چاپ آثار حافظ‌پژوهانه»، دانشنامهٔ حافظ، ۲:‎ ۷۲۳.
  5. خرمشاهی، حافظ حافظهٔ ماست، ۱۸۶–۱۸۸.
  6. نیازکار، «یادروز حافظ»، دانشنامهٔ حافظ، ۴:‎ ۲۶۲۶.

منابع
  • حاجیان، خدیجه؛ احمدی، لیلا (بهار و تابستان ۱۳۹۶). «نگاهی به سیر تاریخی و موضوعی مقالات حافظ‌پژوهی از آغاز تا سال ۱۳۹۰». مطالعات ایرانی. کرمان (۳۱): ۳۵–۵۲ – به واسطهٔ نورمگز.
  • خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹۰). حافظ حافظهٔ ماست. تهران: قطره. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۴۱-۲۰۳-۶.
  • ریپکا، یان (۱۳۸۳). تاریخ ادبیات ایران. ۱. ترجمهٔ ابوالقاسم سری. تهران: سخن. شابک ۹۶۴-۳۷۲-۰۴۰-۳.
  • کمالی سروستانی، کوروش (۱۳۹۷). «چاپ آثار حافظ‌پژوهانه». در بهاءالدین خرمشاهی. دانشنامهٔ حافظ و حافظ‌پژوهی. ۲. تهران: نخستان پارسی. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۹۹۷۶۴-۴-۷.

برای مطالعه بیشتر
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.