قاسم غنی
قاسم غنی (۱ فروردین ۱۲۷۲ سبزوار – ۹ فروردین ۱۳۳۱ سان فرانسیسکو) سیاست‌مدار، دیپلمات، پزشک، ادیب و نویسندهٔ ایرانی بود.[1] او به سبب همکاری با محمد قزوینی در تصحیح دیوان حافظ شهرت دارد که یکی از معتبرترین تصحیح‌های این دیوان به‌شمار می‌رود.
قاسم غنی | |
|---|---|
 | |
| وزیر فرهنگ ایران | |
| مشغول به کار ۱۷ فروردین ۱۳۲۳ – ۱۳۲۳ شهریور | |
| پادشاه | محمدرضا شاه پهلوی |
| نخست‌وزیر | محمد ساعد مراغه‌ای |
| پس از | سرتیپ علی ریاضی |
| پیش از | مهذب‌الدوله کاظمی |
| وزیر بهداری | |
| مشغول به کار ۸ فروردین ۱۳۲۳ – ۱۷ فروردین ۱۳۲۳ | |
| نخست‌وزیر | محمد ساعد مراغه‌ای |
| پس از | عزالممالک اردلان |
| پیش از | دکتر سعید لقمان‌الملک |
| سفیر کبیر ایران در مصر | |
| مشغول به کار مهر ۱۳۲۶ – آبان ۱۳۲۷ | |
| پس از | محمود جم |
| پیش از | علی دشتی |
| نماینده مجلس شورای ملی | |
| مشغول به کار ۱۵ خرداد ۱۳۱۴ – ۱۳۱۶ | |
| حوزه انتخاباتی | مشهد (دوره دهم) |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۱۲۷۲ خورشیدی سبزوار، ایران |
| درگذشته | ۹ فروردین ۱۳۳۱ خورشیدی (۵۹ سالگی) سان‌فرانسیسکو، کالیفرنیا، ایالات متحده |
| ملیت | ایرانی |
| فرزندان | سیروس غنی |
| پیشه | پزشک، سیاست‌مدار، نویسنده |
| دین | اسلام |
زندگی و مشاغل
قاسم غنی در دانشگاه آمریکایی بیروت در رشته پزشکی تحصیل کرد و زبان‌های فرانسه، انگلیسی و عربی می‌دانست. ورود او به سیاست با انتخاب به نمایندگی مشهد در مجلس شورای ملی در سال ۱۳۱۴ خورشیدی بود (دوره دهم). در همان سال استاد دانشکدهٔ پزشکی دانشگاه تهران شد.[2]
غنی در سال ۱۳۲۲ در انتخابات دوره چهاردهم مجلس شورای ملی نامزد نمایندگی شد اما رأی نیاورد.[3] در نوروز ۱۳۲۳ برای نخستین بار به وزارت رسید. محمد ساعد مراغه‌ای او را در هشتم فروردین به عنوان وزیر بهداری و نه روز بعد به عنوان وزیر فرهنگ به مجلس معرفی کرد. غنی در سال ۱۳۲۴ (۱۹۴۵ میلادی) از اعضای هیئت نمایندگی ایران در کنفرانس سان‌فرانسیسکو بود که سازمان ملل متحد را پایه گذاشت.[4] در سال ۱۳۲۶ سفیر ایران در مصر شد تا ترتیبات طلاق محمدرضا شاه پهلوی و فوزیه را فراهم کند. سپس به سفارت ایران در ترکیه رسید.[5] یک بار هم به قول خودش، پیشنهاد نخست‌وزیری را رد کرد.[6]
غنی محمد مصدق را در جهت ملی کردن صنعت نفت و کوتاه کردن دست انگلیسی‌ها از ایران تأیید می‌کرد. در برخورد مصدق با دربار هم، پشتیبان مصدق و ملّیون بود.[7]
غنی در جریان رقابت‌های انتخاباتی دورهٔ هفتم مجلس شورای ملی در حوزهٔ انتخابیهٔ سبزوار در آستانهٔ تکفیر شدن و به قتل رسیدن بود.[8]
ترجمه‌ها و تالیفات
اولین ترجمه‌های غنی به برگردان‌های کتب ادبی از زبان فرانسوی به فارسی برمی‌گردد. هرچند که پیشه اصلی وی پزشکی بود. از همین رو ادیبانی چون احمد کسروی به وی خرده گرفته‌اند و حتی بعضی مثل منوچهر فرمانفرماییان برگردان‌های وی از فرانسوی به فارسی را از کسی غیر او برشمرده‌اند.[9] غنی هم‌چنین در ترجمهٔ آثار حقوقی نیز فعالیت‌هایی داشت. از جمله تالیفات مهم او، «تاریخ تصوف» است که منبع اصلی تفکری وی در این تألیف، کتاب «عرفای مسلمان» به قلم رینولد نیکلسون و هم‌چنین آثار هنری وینفیلد است.[10]
غنی با محمد قزوینی در تصحیح دیوان حافظ و با محمدعلی فروغی در تصحیح رباعیات خیام همکاری کرد. دیوان تصحیح‌شده محمد قزوینی و قاسم غنی جز برترین تصحیحات دیوان حافظ به‌شمار می‌رود.[11]
کارنامه غنی
قاسم غنی با بسیاری از مشاهیر ایرانی و بین‌المللی (از جمله آلبرت اینشتین) دوست یا آشنا بود.[12] مجموعه یادداشت‌های او در سیزده جلد به کوشش پسرش سیروس غنی منتشر شده‌است.
کتابی نیز با عنوان کارنامه ی غنی نوشته سید حسن امین با موضوع نقدی بر تحولات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی عصر پهلوی حول محور زندگی فرهنگی و سیاسی قاسم غنی چاپ و منتشر شده‌است.[2]
قاسم غنی در در سان فرانسیسکو، کالیفرنیا درگذشت و در نزدیکی همان شهر مدفون است.
آثار
- رسالهٔ ابن سینا
- بحث در آثار و افکار و احوال حافظ
- معرفةالنفس
- تاریخ تصوف در ایران
- تاریخ عصر حافظ
- بحثی در تصوف
- بریان‌پزی ملکه سبا (ترجمه از اثر آناتول فرانس)
- عصیان فرشتگان (ترجمه از اثر آناتول فرانس)
- تائیس (ترجمه از اثر آناتول فرانس)
- یادداشت‌ها (۱۳ جلد)
- تصحیح دیوان حافظ به همراه علامه قزوینی
منابع
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به قاسم غنی در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
- مصاحب، غلامحسین، دائرةالمعارف فارسی، تهران، امیرکبیر، چاپ دوم، ج۲، ص۱۸۱۴
- امین، سیدحسن، «دکتر قاسم غنی: چهره آشنای فرهنگ و سیاست»، یغما، سال ۲۴، ش۱۰(۱۳۵۰)، صص۶۰۵–۵۹۹
- «مذاکرات جلسه ۲۲ دوره چهاردهم مجلس شورای ملی سوم اردیبهشت ۱۳۲۳».
- غنی، دکتر قاسم، یادداشت‌ها، چاپ سیروس غنی، لندن، ج۸، ص۳۹۹
- غنی، دکتر قاسم، یادداشت‌ها، چاپ سیروس غنی، لندن، ج۸، صص۲۴۸–۲۴۷
- امین، سید حسن (۱۳۸۳). «نهضت ملی و مصدق از دیدگاه دکتر قاسم غنی». اسفند (۱۲). تهران: ۲۱–۲۵. دریافت‌شده در ۱۴ ژانویه ۲۰۱۳.
- یادداشت‌های دکتر قاسم غنی. ۳. به کوشش سیروس غنی. تهران: زوار. ۱۳۷۷. پارامتر
|تاریخ بازیابی=نیاز به وارد کردن|پیوند=دارد (کمک) - http://ensani.ir/file/download/article/20120509085521-4048-1854.pdf
- فرمانفرماییان، منوچهر، از تهران تا کاراکاس، تهران، نشر تاریخ، ۱۳۷۸، ج۲، ص۴۲: «کتاب‌های آناتول فرانس را داده ترجمه کرده‌اند و به نام خودش به چاپ رسانیده‌است.»
- زندگی و آثار دکتر قاسم غنی به قلم سیدحسن امین
- تأملی بر یادداشت‌های دکتر قاسم غنی در حواشی دیوان حافظ
- یادداشت‌های دکتر قاسم غنی. به کوشش سیروس غنی. تهران: زوار. ۱۳۷۶. پارامتر
|تاریخ بازیابی=نیاز به وارد کردن|پیوند=دارد (کمک)
- مصاحب، غلامحسین، دائرةالمعارف فارسی، تهران ۱۳۵۶
- . ۱. زوار. ۱۳۶۷. پارامتر
|عنوان= یا |title=ناموجود یا خالی (کمک); پارامتر|تاریخ بازیابی=نیاز به وارد کردن|پیوند=دارد (کمک)
- Ghani, Cyrus, A Man of Many Worlds:The Memoirs and Diaries of Dr.Ghasem Ghani, Mage Publishers, Washington, D.C.
- «ḠANĪ, QĀSEM – Encyclopaedia Iranica».
| آثار و کتابها |  | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| یادمان | |||||
| اماکن | |||||
| حافظ شناسی | |||||
| حافظ پژوهان |
| ||||
| افراد مرتبط | |||||
| فیلم و موسیقی | |||||
| جستار وابسته | |||||
| |||||
