منوچهر مرتضوی
منوچهر مرتضوی (زاده تیر ۱۳۰۸ در تبریز – درگذشته ۹ تیر ۱۳۸۹ در تبریز)، ادیب، نویسنده و پژوهشگر ایرانی و استاد زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه تبریز و حافظ‌شناس برجسته.[1][2][3]
| منوچهر مرتضوی منوچهر مرتضوی | |
|---|---|
| زادهٔ | ۱۳۰۸ خورشیدی تبریز |
| درگذشت | ۹ تیر ۱۳۸۹ (۸۱ سال) تبریز |
| آرامگاه | بلوک ۱۷ وادی رحمت تبریز |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات | دکتری زبان و ادبیات فارسی |
| محل تحصیل | تهران |
| کارهای برجسته | ادیب، نویسنده، پژوهشگر، استاد دانشگاه تبریز و ریاست دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز |
منوچهر مرتضوی در اول تیرماه سال ۱۳۰۸ در تبریز متولد شد. در سال ۱۳۲۵ وارد دانشکدهٔ ادبیات دانشگاه تهران شد، و دورهٔ لیسانس زبان و ادبیات فارسی را در سال ۱۳۲۹ به پایان رساند. در دوران تحصیل دانشگاهی از درس استادانی چون بدیع‌الزمان فروزانفر، ملک‌الشعرا بهار، سعید نفیسی، ابراهیم پورداود و محمدتقی مدرس رضوی بهره گرفت. در سال ۱۳۳۷ با دفاع از رساله دکتری خود با موضوع «اوضاع ادبی آذربایجان در عصر ایلخانان» به راهنمایی بدیع‌الزمان فروزانفر به درجهٔ دکتری زبان و ادبیات فارسی نایل شد. از سال ۱۳۳۷ تدریس در دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز را آغاز کرد، و سال‌ها ریاست دانشکدهٔ ادبیات آن دانشگاه را به عهده داشت. در سال ۱۳۴۴ کتاب مکتب حافظ یا مقدمه بر حافظ‌شناسی را منتشر کرد، و این کتاب پس از گذشت چندین دهه هنوز از کتاب‌های مرجع و مورد استناد در زمینهٔ شناخت حافظ و شعر اوست. در سال ۱۳۵۶ به مدت پنج ماه ریاست دانشگاه تبریز را عهده‌دار بود.[3] پس از انقلاب اسلامی دکتر مرتضوی مغضوب و خانه‌نشین شد. گروه‌های منتسب به جریان پان ترکیستی نیز که با زبان فارسی دشمنی دارند، در حملات سازمان‌یافته علیه دکتر مرتضوی نقش داشتند. دکتر در طی سه دههٔ ۱۳۶۰ تا ۱۳۸۰ در حاشیه قرار گرفت و قدرش شناخته نشد. تربیت دانشجویان پژوهشگر و انتشار مداوم مجلهٔ پژوهشی دانشکدهٔ ادبیات تبریز و نشر تألیف‌ها و ترجمه‌های ادبی معتبر در دانشکدهٔ ادبیات دانشگاه تبریز از جمله تکاپوهای فرهنگی ماندگار او به‌شمار می‌رود.[4]
دکتر منوچهر مرتضوی در ساعت ۳۰/۱۱ صبح روز چهارشنبه نهم تیر ۱۳۸۹ در ۸۱ سالگی در تبریز درگذشت. او در وادی رحمت تبریز و در کنار همسرش آرام گرفت. یادنامه منوچهر مرتضوی تحت عنوان «سایه سرو سهی» توسط محمد طاهری خسروشاهی از پژوهشگران دانشگاه تبریز منتشر شده‌است.
آثار و تألیفات
از جمله آثار تألیفی او می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:[3]
- تحقیق دربارهٔ دوره ایلخانان، ۱۳۴۱
- مکتب حافظ یا مقدمه بر حافظ‌شناسی، ۱۳۴۴.
- فردوسی و شاهنامه، ۱۳۶۹
- مسائل عصر ایلخانان، ۱۳۳۷ با تجدیدنظر ۱۳۷۰
- زبان دیرین آذربایجان، ۱۳۶۰
- چراغ نیمه‌مرده (مجموعه شعر)، ۱۳۳۳.
جستارها
منابع
- «استاد دکتر منوچهر مرتضوی حافظ‌شناس بنام درگذشت». روزنامه اطلاعات. دریافت‌شده در ۱۲ تیر ۱۳۸۹. کاراکتر C1 control character در
|نشانی=در موقعیت 103 (کمک) - «دکتر "منوچهر مرتضوی "استاد ادبیات فارسی کشور دعوت حق را لبیک گفت». ایلنا. دریافت‌شده در ۱۲ تیر ۱۳۸۹.
- «پیکر استاد مرتضوی یکشنبه در تبریز به خاک سپرده می‌شود». خبرگزاری مهر. دریافت‌شده در ۱۲ تیر ۱۳۸۹.
- «یادی از منوچهر مرتضوی در پی درگذشتش». ایسنا. دریافت‌شده در ۱۲ تیر ۱۳۸۹.