جودا بای

مریم الزمانی یا جودا بای، (تولد ۱۵۴۲ – درگذشته ۹ می ۱۶۲۳) همسر اکبر کبیر و مادر جهانگیرشاه، امپراتور گورکانیان هند بود. دختر راجا برمل توسط همسرش مناواتی بود.

مریم الزمانی
ملکه گورکانی
تولد جهانگیر
ملکه همسر امپراتوری گورکانی
سلطنت	۱۵۶۹ – ۱۶۰۵
پیشین	حمیده بانو بیگم
جانشین	نور جهان بیگم
زاده	حدود ۱۵۴۲
درگذشته	۱۹ مه ۱۶۲۳ (۸۰–۸۱ سال) آگره
آرامگاه	۱۹ مخ ۱۶۲۳ آرامگاه مریم الزمانی، آگره
همسر(ان)	اکبر شاه
فرزند(ان)	جهانگیر شاه
پدر	راجا برمل
مادر	مناواتی
دین و مذهب	هندو

او شاهدختی از قبیله راجپوت بود. از او با نام‌ها متعددی همچون جودا بای،[1] هلکا بای[2] و راج کوماری[3] یاد شده‌است.

جلال‌الدین محمد اکبر که پادشاهی مسلمان بود در سال ۱۵۶۲ میلادی با یک شاهدخت راجپوتی به نام جودا بای ازدواج کرد تا پیوند میان دین اسلام و آئین هندو را تحکیم کند سپس او را مریم الزمانی نامید آنان در سال ۱۵۶۹م صاحب پسری شدند و او را سلیم نامیدند که پس از درگذشت اکبر با نام جهانگیرشاه وارث حکومت اکبر شد ملکه جودا زنی محبوب در دربار شاه بود. وی مقام مریم زمانی را دارا بود و بعد از به سلطنت رسیدن پسرش لقب مریم مکانی یعنی ملکه مادر را گرفت. اکبر شاه مقام او در درجه سوم بعد از رقیه سلطان بیگم و سلیمه سلطان بیگم قرار داد، هر چند که او مادر ولیعهد بود اما هیچ‌گاه زن اصلی دربار و شوهرش نشد و همچنین جودا از قدرت و هرگونه نقش سیاسی بی بهره بود، و اکبرشاه نه به او و نه به هیچ کدام از همسران غیر مسلمانش اجازه دخالت در امور حکومتی و حتی امور قصر را نمی داد و فقط به همسران اصلی خود سلیمه بیگم و رقیه بیگم اجازه این را داد.

ازدواج مریم زمانی نتیجه درگیری پدرش و شوهر خواهر اکبر شریف الدین میرزا بود. برمل که از طرف شریف الدین مورد آزار و اذیت قرار گرفته بود ، برای ایجاد رابطه‌ی خویشاوندی از اکبر درخواست ازدواج دخترش با وی را مطرح کرد؛ امپراطور موافقت كرد به شرط تسليم برمل و برقراری صلح و ایجاد همبستگی میان راجپوت ها و‌ مغول ها مریم زمانی را به عقد خود درآورد.

پادشاهی عامر از ارتباط نزدیک آنها با مغول ها بهره مند شدند و به ثروت و قدرت عظیم دست یافتند. از بیست و هفت راجپوت در فهرست منصبداران بودند و برخی از آنها به مقاماتی مانند شاهزادگان شاهنشاهی رسیدند. به عنوان مثال ، برادر جودا بای، راجا باگوان داس فرمانده ۵۰۰۰ شد، بالاترین مقام موجود در آن زمان ، و عنوان افتخار امیر العمرا (رئیس نجیب) را به خود اختصاص داد. پسرش من سینگ اول (برادر زاده‌ی جودا)، حتی بالاتر رفت و فرمانده ۷۰۰۰ شد. دخترش ، منبهواتی بای یا مانماتی بای ، در ۱۳ فوریه ۱۵۸۵ با جهانگیر ازدواج کرد. مان بای بعداً مادر شاهزاده خسرو میرزا شد و به او لقب شاه بیگم اعطا شد.[4]

اگرچه ممکن است او پس از به دنیا آوردن وارث از احترام و موقعیت خاصی در حرمسرا و خانواده شاهنشاهی اکبر برخوردار بوده باشد، اما همسر اصلی اکبر و مقام پادشاه بیگم که عالی ترین رتبه و قدرتی که زنان می توانستند به آن برسند را دارا نبود. در عوض مریم الزمانی فقط در زمان سلطنت پسرش جهانگیر (به عنوان مادر امپراتور)، بعد از جانشینی پسرش بر تخت اکبر به عنوان شاهنشاه مغول در ۱۶۰۵، او اعتبار، نفوذ و قدرت سیاسی کسب کرد. در زمان سلطنت جهانگیرشاه، وی در بین تجار زن باهوش دربار مغول بود. به نظر نمی رسد هیچ نجیب زاده زنی دیگری که سابقه داشته باشد به اندازه ملکه مادر یک تاجر ماجراجو و فعال نبوده است.

مریم الزمانی صاحب کشتی هایی بود که زائران را به شهرهای مقدس اسلامی مکه و مدینه می بردند. در سال ۱۶۱۳، کشتی او، رحمی، به همراه ۷۰۰ مسافر سرنشین و محموله توسط دزدان دریایی پرتغالی توقیف شد. رحمی بزرگترین کشتی هندی بود که در دریای سرخ قایقرانی می کرد و برای اروپاییان به عنوان "کشتی بزرگ زیارتی" شناخته می شد. وقتی پرتغالی ها رسماً از بازگشت کشتی و مسافران خودداری کردند، اعتراض در دربار مغول کاملاً غیرمعمول بود. این خشم با این واقعیت که مالک و حامی کشتی، ملکه مادر مورد احترام بود، افزایش یافت. جهانگیر، به تلافی از کار پرتغالی‌ها دستور داد شهر دمان پرتغال را تصرف کنند. این قسمت به عنوان نمونه ای از مبارزه برای دستیابی به ثروت در نظر گرفته می شود، که بعداً بوجود آمده و منجر به استعمار کردن شبه قاره هند خواهد شد.

معروف بود که او هر ساله به مناسبت جشنواره سال نو از هر بزرگزاده ای جواهری دریافت می کرد. او یکی از اولین زنانی بود که منصبداری را برعهده گرفت و دارای قدرت و فرماندهی ۱۲ هزار نفری در سپاه شاهنشاهی در مرکز قدرت دربار شد. همچنین او یکی از پنج عضو اصلی در دربار مغول بود، (یعنی او و دو نامادری پسرش رقیه و سلیمه و همسر پسرش نورجهان در کنار جهانگیر افراد اصلی در مرکز قدرت بودند)، جهانگیر حق صدور اسناد رسمی را به نام خود برای مریم الزمانی اعطا کرد، موسوم به فرمان ها بود، (حق صدور دستورات خاصی در موضعی جدی برای حاکمیت بود). این حق که معمولاً و فقط امتیاز و اقتدار انحصاری امپراتور و تنها برای امپراتور است. صدور چنین دستوراتی محدود به مورد احترام ترین، قدرتمندترین و بالاترین بانوان حرمسرا و خانواده شاهنشاهی مانند حمیده بانو بیگم، رقیه سلطان بیگم، سلیمه سلطان بیگم، نورجهان، ممتاز محل، نادره بانو بیگم، جهان آرا بیگم و روشن آرا بیگم بود. همچنین این امر برای زنان متولد نجیب کاملاً معمول بود که در امپراتوری مغول سفارش معماری می دادند، بنابراین مریم الزمانی اوزمانی باغ ها، چاه ها، مساجد و سایر تحولات را در اطراف حومه شهر بنا می کرد.

این حسن نیت ارائه می دهد میزان احترام و محبتی را که جهانگیر نسبت به مادرش، مریم الزمانی داشت. تعدادی از عملکردهای سلطنتی در خانواده مریم الزمانی مانند توزین خورشیدی جهانگیر صورت گرفت. ازدواج جهانگیر با دختر جگات سینگ و عروسی شهزاده پرویز با دختر سلطان مراد میرزا.

مریم الزمانی در سال ۱۶۲۳ درگذشت. مقبره وی با پله هایی به داخل آرامگاه او منتهی می شود.که در سالهای ۱۶۲۳–۲۷۲ ساخته شده است ، در جاده تانتپور است که اکنون به نام جیوتی ناگار شناخته می شود. مقبره جودا بای ، به سفارش پسرش ، فقط یک کیلومتر با مقبره اکبر بزرگ فاصله دارد.