تشییع جنازه و خاکسپاری قاسم سلیمانی

در ۱۴ دی ۱۳۹۸، اجساد قاسم سلیمانی، ابومهدی المهندس و سایر کشته شدگان عملیات آذرخش کبود در بغداد و کاظمین تشییع شد و مردم عراق در این مراسم حضور یافتند.[3]

در ۱۵ دی ۱۳۹۸، اجساد قاسم سلیمانی، ابومهدی المهندس و سایر کشته شدگان ایرانی عملیات آذرخش کبود در شهرهای اهواز و مشهد تشییع شد. در این مراسم جمعیت چند صد هزار نفری شرکت کردند.[4]به گزارش نیویورک تایمز جمعیت تشییع کنندگان در این دو شهر میلیون‌ها نفر بود که «خواستار انتقام از ایالات متحده» بودند.[5]

در ۱۶ دی ۱۳۹۸، اجساد قاسم سلیمانی، ابومهدی المهندس و سایر کشته شدگان ایرانی عملیات آذرخش کبود در شهرهای تهران و قم تشییع شد. مراسم نماز میت به امامت سیدعلی خامنه‌ای در دانشگاه تهران برگزار شد. خامنه‌ای بر جنازه سلیمانی و سایر کشته شدگان عملیات آذرخش کبود نماز خواند.[6] در جریان برگزاری مراسم تشییع در تهران، ۶۲ نفر مصدوم شدند.[7]

مراسم خاکسپاری قاسم سلیمانی صبح روز سه‌شنبه ۱۷ دی ۱۳۹۸ در کرمان آغاز شد.[8]

در نهایت شامگاه سه‌شنبه جنازه قاسم سلیمانی وارد گلزار شهدای کرمان شد و در بامداد ۱۸ دی ۱۳۹۸ دفن شد.[9]

در ۱۷ دی ۱۳۹۸، ۵۶ تن از افراد تشییع کننده قاسم سلیمانی در کرمان، شامل ۳۵ مرد و ۲۱ زن[10] جان خود را از دست دادند[11] و ۲۱۳ نفر نیز مصدوم شدند.[12] فشردگی جمجمه، شکستن استخوان‌ها و خفگی از عوامل مرگ جان‌باختگان به دلیل ازدحام جمعیت عنوان شده است.[13] در روزهای بعد، عباس آمیان، مدیرکل پزشکی قانونی استان کرمان، آخرین تعداد کشته شدگان مراسم را ۶۲ نفر اعلام کرد.[14]

روزنامه شهروند روز یکشنبه ۲۰ بهمن در گزارشی از شکایت ۲۰ خانواده قربانیان مراسم تشییع جنازه قاسم سلیمانی در کرمان به قوه قضائیه خبر داد. به نوشته این روزنامه خانواده قربانیان از جمله خانواده «الهام پی‌پر»، «زهرا تیرگر»، «مهناز رضایی حقیقی»، «متین مشارقی»، «کرم‌علی قریه میرزایی»، «ابوالفضل پورمحمدی»، «ادریس میدانی»، «فاطمه کرمانی»، «سکینه و فاطمه مقصودی» روز شنبه ۱۹ بهمن از کرمان به تهران آمده و شکایت خود را از افراد و نهادهای مقصر در مرگ وابستگانشان ثبت کرده‌اند. هنوز هیچ نهادی به‌طور رسمی مسئولیت این حادثه را نپذیرفته ‌است. رضا تیرگر همسر الهام پی‌پر و پدر زهرا تیرگر «دختر ۶ ساله» به شهروند گفت نامه‌ای با امضای نزدیک به ۶۱ نفر از خانواده‌ها را به بیت علی خامنه‌ای، رهبر ایران تحویل داده‌است.[15]

یکی از مصدومان حادثه که جوانی ۲۶ ساله بود و خود را حمید معرفی کرد، دربارهٔ علت حادثه به خبرنگار ایرنا گفت: «در میدان آزادی و ابتدای خیابان بهشتی ایستاده بودم و منتظر شروع مراسم بودیم که ناگهان جمعیت به سمت خیابان شریعتی هجوم آوردند و تعدادی از مردم برای فرار از موج تشییع کنندگان به سمت کوچه شماره ۲ فرعی رفتیم.»
وی افزود: «در ابتدای کوچه مأموران انتظامات مراسم از عبور مردم جلوگیری کرده و سعی کردند آنها را به عقب برانند که متأسفانه افرادی تعادل خود را از دست داده و به زمین افتادند و در ازدحام جمعیت فوت کردند یا مصدوم شدند.»
این شهروند کرمانی تصریح کرد: «اگر مسیرهای فرعی باز بودند از ازدحام جمعیت کاسته می‌شد، اما دست‌اندرکاران مراسم اصرار داشتند مردم به خیابان اصلی برگردند و باعث این حادثه تلخ شدند.»[16]

علی مطهری در انتقاد از برگزاری این مراسم گفت که ما اطلاع دقیق داریم، در اتفاق‌های کرمان که پنج نفر در جلسه شورای تأمین اعتراض کردند اگر جمعیت به این نقطه مشخص برسد تلفات خواهیم داشت چون عرض خیابان کم است اما چند نفر دیگر، قبول نکردند و گفتند ما اصرار داریم جمعیت را نشان بدهیم و باید شلوغی جمعیت چشمگیر باشد.[17]

اداره ثبت احوال کرمان در گواهی فوت تعدادی از کشته‌شدگان مراسم تشییع علت مرگ آن‌ها را «واکنش‌های حیوانی و انسانی غیرعمد» عنوان کرد. ابوترابی، روز دوشنبه ۲۱ بهمن، به باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: «۱۹ علت فوت جهانی داریم که حدود ۳۰۰ زیر شاخه دارد و برخی از این علت‌ها مغایر با فرهنگ ما هستند، به‌طور مثال ما می‌گوییم شهادت، اما در علل جهانی به عنوان خشونت‌های عوامل انسانی و حیوانی ذکر می‌شود.» سخنگوی سازمان ثبت احوال کشور ادامه داد: «اکنون گواهی فوت تمام جانباختگان کرمان اصلاح و علت فوت، ازدحام جمعیت و واکنش غیرعمد انسانی ذکر شده ‌است.»[18]

سخنرانی سید ابراهیم رئیسی رئیس قوه قضائیه در «مراسم اولین سالگرد بزرگداشت قاسم سلیمانی و هم‌رزمانش»

مراسمات بزرگداشتی با عنوان «مراسم بزرگداشت (سالگرد) سردار شهید قاسم سلیمانی» (و ابومهدی المهندس)[19] بصورت حضوری و مجازی (وبینار) در شهرهای ایران[20][21] و برخی کشورها همانند عمان، عراق، سوریه، پرتغال[22][23][24][25] و گرجستان برگزار شد.[26]

مراسم بزرگداشت اولین سالگرد قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس (و همرزمان آنها) با حضور تعدادی از مقاماتِ ایرانی از جمله سید ابراهیم رییسی، رییس قوه قضاییه،[27] حسین سلامی فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و اسماعیل قاآنی فرمانده نیروی قدس سپاه در دانشگاه تهران برگزار گردید.[28] در این مراسم، مهمانهای خارجه نیز حضور داشتند، از جمله: نمایندگان جبهه مقاومت، فالح الفیاض رئیس حشد شعبی عراق، هاشم صفی‌الدین رئیس شورای اجرایی حزب الله لبنان، زیاد نخاله دبیرکل جنبش جهاد اسلامی فلسطین، و دیگر مهمانان.[29]

• عملیات آذرخش کبود