باروج

باروج یکی از بزرگترين روستاهاي دهستان ذوالبين يامچي باروج مي باشد؛ كه در يك منطقه جلگه اي واقع شده‌است. اين روستا از مشرق به آبادي گلعذار و از جنوب به اربطان و از شمال به تازه كند آخوند محدود شده‌است. فاصله باروج تا يامچي حدود 5 كيلومتر است.

ارتفاع باروج از سطح دريا حدود 1200 متر مي باشد. ميزان بارس سالانه حدود 250 ميلي متر باران و 120 سانتي متر برف است. در طول دورة يخبندان حدود 100 روز است كه از آذرماه شروع و فروردين ماه پايان مي يابد. بارش تگرگ در اين روستا معمول است. اراضي آبي آن بيش از 500 هكتار است و اراضي ديم آن 200 هكتار و وسعت مراتع طبيعي 200 هكتار است.

باروج يا بارو كه در تداول محلي باري نيز تلفظ مي شود؛ در لغت به معناي حصار و ديواري است كه به دور يك شهر كشيده مي شود. بارو هميشه بابرج همراه بوده و اصطلاحاً برج و بارو گفته مي شود. قلعه باروج در كنار اين روستا واقع شده‌است. اين قلعه قديمي ترين تپه باستاني آذربايجان محسوب مي شود و آثاري از دوران نئوليتيك تا دورة اسلامي در آن يافت شده‌است.

در دورة افشاريان پس از مرگ نادرشاه كه طايفه يكانلو در منطقه مرند ساكن شدند و صاحب كار، در صحراي روستاي باروج اقدام به ساختن شهرك نمودند. و عمارت‌ها و مساجد و كاروانسراها بنا نمودند؛ ولي حكام دنبلي بعدها به منطقه مسلط شدند و اين شهرك را ويران نمودند. چنانكه ميرزا ابوالحسن خان زنوزي به اين مسئله تأكيد نموده‌اند اين رويداد را بين سال‌هاي 1210 تا 1217 هـ.ق اتفاق افتاده است.

قلعه باری (باروج ) ( ۱)

در ده کلیومتری شمال غربی مرند ( در کنار غربی جاده مرند – یامچی ) و بر کناره رود زیلبیر ( ذوالبین ) ونزدیکی روستای باری یک تپه عظیمی آرمیده است که باقیمانده ی قلعه خاکی باستانی می باشد ،  . گفته میشود این قلعه، قدیمی ترین تپه باستانی آذربایجان می باشد که در آنصورت باید قدمتی بیش از شش هزار سال داشته باشد . می توان اینطور فرض کرد که این قلعه دراواخر عمرباشکوه خود می تواند از جمله قلاع خاکی اورارتویی باشد که همانند قلعه یالدیر مرند جزو قلاع ۲۲گانه ای باشدکه در حمله سارگون دوم ویران گردیده است. این قلعه همانند دیگر قلاع باستانی مرند مورد کندوکاو علمی و باستانشناسی قرار نگرفته است. همه جای قلعه مورد تطاول غارتگران قرار گرفته است. از این قلعه سفال و جام و استخوان های متعدد از دوران باستانی بدست آمده است.

   برای روشن شدن تاریخ آذربایجان و بخصوص منطقه مرند کندوکاو علمی در این تپه و نیز تپه یالدیر که به گفته ولادیمیرمینورسکی آن نیز از سلسله قلاع خاکی اورارتوئی  می باشد و نیز تپه باستانی گرگر و چندین قبرستان باستانی منطقه ضرورت دارد. قستمي از ديوار قلعه (شارستان) بين باغات سالم ديده مي شود.

***************************************************

۱)برداشت ازصفحه ۲۲۵ کتاب نگاهی به تاریخ مرند تالیف سیدمرندی

برخي از چشمه‌ها و قنات هاي قديمي باروج عبارتند از :

1- صادق آباد 2- رضا آباد 3- مه بالي 4- كهريز باروج 5- گريز

اين روستا به تدريج گسترش مي يابد. آثار اين توسعه با ظهور محلات همراه است. با وجود آنكه دو محله شاهقلي و حاجي محمدلو از محلات قديمي و محله مدرسه در دور و بر مدرسه، محله جديد باروح مي باشند ولي اين محلات به هيچ وجه ويژگيهاي كامل يك محله را ندارند و يكپارچگي روستا محفوظ مانده است.

1- يكي از احاق هاي قديمي روستاي باروج بابا غريب نام دارد كه متأسفانه مورد غارت افراد سصودجو قرار گرفته‌است.

2- اين روستا داراي دو مسجد (كوچك و بزرگ) مي باشد. براي امور كلي مذهبي از مسجد بزرگ و در امور جزئي از مسجد كوچك بهره مي گيرند.

• کانال تلگرامی تاریخ و فرهنگ بخش یامچی- پژوهش‌های میدانی دکتر علی میرزامحمدی- جامعه‌شناس و پژوهشگر

• «نتایج سرشماری ایران در سال ۱۳۸۵». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۱ آبان ۱۳۹۲.