ایل باوی

ایل باوی یکی از ایلات لر استان کهگیلویه و بویراحمد است. در ناحیه موسوم به «باشت» و «کوه مره» ساکن هستند. مرکزیت ایل باوی شهر باشت است که به دوره ایلامیان برمیگردد و در شاهنامه بدان اشاره شده است.شهر باشت است که در سال ۱۳۰۴ دارای بخشداری بوده است با بعد از انقلاب جمعیت زیادی از مردمان ایل به شهر گچساران مهاجرت کردند. آخرین ایلخانان ایل باوی خانقلی خان و اسد خان فرزندان یحیی خان بودند که بعد از فوت خانقلی خان ،اسد خان کلانتر ایل باوی گردید و سپس به پسرش منصور خان رسید، داراب خان فرزند خانقلی خان بر سر کلانتری ایل با منصور خان وارد جنگ میشود که در نهایت منصور خان به کمک بویراحمدی ها داراب خان را که مدتی قلعه را تصاحب کرده بود ، بیرون کرده، مدتی بعد داراب خان به ریاست ژاندارمری گچساران منصوب گردید که بعد از خلع سلاح ژاندارمری کل به سوی عبدالله خان ضرغام پور رفت ،منصورخان تا ۱۳۵۷ انجام امور ایل را برعهده داشت. ایل دارای ۴ تیره بزرگ که عبارتند از:

تیره دولتیاری:

پیچ‌آبی، ملای‌تمی، چاله‌کُونی، اولادمیرزا، اولادهادی.

تیره شیخ جلیل:

تل چگاه، لار،کوهسرک، شادگان ، شاه‌بهرام، فتح، نیمدور.

تیره گشین:

امیر‌شیخی،بابا امیرشیخی، شیاس، سرتنگی، ظفری، کاحسنعلی.

تیره عالیشاهی:

عبدالملکی، یوسفی، قایدگیوی، بساقی، نارک، گناوه (گچساران).

خاستگاه قومی

لایارد از وجود قبیله دشمن زیاری و ساکی لرستان در حویزه خبر داده‌است.[1] از این رو محتمل‌تر است که باوی‌ها لر بودند که ابتدا به خوزستان رفتند سپس به موطن خود برگشتند.[2]

نام‌گذاری

نام این ایل به صورت بابوی و بابویی آمده‌است. اما مردم این ایل خود را باوی می‌نامند.[3] تشابه اسمی بین باوی‌های خوزستان و کهگیلویه موجب شده‌است که بعضی‌ها به اشتباه این ایل را موسوم به خوزستان بدانند.[4]

تاریخ

در دوران صفویه اسمی از این ایل برده نشده بنابر گفته دوبد در دوران افشاریه این ایل به خراسان کوچانده شد و رئیس آن‌ها شیخ هاشم باوی به دستور نادرشاه نابینا گردید.[5] اولین بار در دوران زندیه کریم خان زند از این ایل به نام بابوی یاد کرده که کلانتر این ایل را به عنوان بیگلربیگلی کهگیلویه و ایلات آن انتخاب کرده‌است.[6] در سال ۱۳۰۹ تنش بین حکومت شاهنشاهی ایران و بویراحمدی‌ها بالا گرفت و باعث شد تا دولت پهلوی برای سرکوب کردن ایلات بویراحمدی نیروی‌های ارتش خود را از کرمانشاه و کردستان و شیراز و همچنین چریک‌هایی از عشایر ایل قشقایی و فارسیمدان و کازرون به منطقه اعزام کند که در نهایت منجر به جنگ تنگ تامرادی شد.

جمعیت

جمعیت کنونی باوی مشخص نیست. بارون دوبد در سال ۱۲۵۷ ه‍.ش جمعیت این ایل را ۴۰۰۰ خانوار ذکر می‌کنند.[5] فسائی باوی‌ها را ۱۵۰۰ خانوار ذکر کرده‌است.[7] امام شوشتری ۱۲۰۰ خانوار تخمین زده‌است.[8] طبق آخرین آمار جمعیتی از این ایل در سال ۱۳۴۷ جمعیت باوی‌ها ۵۴۶۱ خانوار بوده‌است.[2]


دانش طب عامیانه

شرایط اقلیمی حاکم بر استان کهگیلویه و بویراحمد منجر به رویش گیاهان دارویی متنوعی در این استان شده است. شهرستان باشت و گچساران که محل سکونت ایل باوی است نیز استان کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد. مردم این ایل از دیرباز برای برطرف کردن نیازهای درمانی خویش از طب عامیانه بهره می‌جسته‌اند. عواملی مثل دسترسی کم به پزشک و آزمون‌ها و خطاهای فراوان در درمان بیماری‌ها توسط درمانگران بومی، منجر به آن شد که امروزه روش های درمانی متنوع و قابل تحقیقی در دسترس باشد.[9] با توجه به ارزشمندی داده های طب عامیانه و فراموشی تدریجی این داده ها از یک سو و ضرورت توجه  و بررسی باورهای طب عامیانه از نگاه دارویی و فرهنگی مطالعاتی بر طب عامیانه در این ایل اصیل صورت گرفته که مورد توجه مجلات علمی داخلی و خارجی قرار گرفته اند.[10]

پانویس
  1. لایارد، آستین (۱۳۷۱). سیری در قلمرو بختیاری و عشایر خوزستان. ترجمهٔ مهراب امیری. تهران: فرهنگسرا. شابک ۹۶۴-۴۳۰-۰۰۸-۴.
  2. جواد، صفی‌نژاد (۱۳۹۵). جمعیت و شناسنامه ایلات کهگیلویه. تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۴۴۶-۴۵۸-۴.
  3. باور، محمود (۱۳۹۲). کهگیلویه و ایلات آن. ۱. شیراز: نوید. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۱۹۲-۰۷۷-۶.
  4. پورکاظم، کاظم (۱۳۷۶). مدخلی بر شناخت قبایل عرب خوزستان. ۱. تهران.
  5. دوبد، بارون (۱۳۸۴). سفرنامه خوزستان. ترجمهٔ محمدحسین آریا. تهران: علمی و فرهنگی. شابک ۹۶۴-۴۴۵-۷۱۲-۹.
  6. موسوی اصفهانی، محمدصادق (۱۳۹۰). تاریخ گیتاگشا. تهران: اقبال. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۴۰۶-۱۵۳-۰.
  8. امام شوشتری، محمدعلی (۱۳۳۱). تاریخ جغرافیایی خوزستان. تهران: امیرکبیر.
  9. Askari H. Data collection of folk and traditional medicine of Bavi tribe and consolidation of in vitro four selected sample (Pharm.D. thesis); 2012. [Persian].
  10. Amiri Ardekani, Ehsan; Askari, Hossein; Mohagheghzadeh, Abdolali (2020-03-25). "Memorial functional foods: a new concept from Bavi tribe". Journal of Ethnic Foods. 7 (1): 9. doi:10.1186/s42779-020-00046-4. ISSN 2352-6181.

منابع
  • جواد، صفی‌نژاد (۱۳۹۵). جمعیت و شناسنامه ایلات کهگیلویه. تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۴۴۶-۴۵۸-۴.
  • فصائی، حسن (۱۳۶۷). فارسنامه ناصری. ۲. تهران: امیرکبیر. شابک ۹۶۴-۰۰-۵۴۴۰-۰۰ مقدار |شابک= را بررسی کنید: length (کمک).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.