اکبر اکسیر
اکبر اکسیر (متولد ۱۳۳۲ در آستارا) شاعر، آموزگار بازنشسته زبان و ادبیات فارسی، گرافیست، طنزپرداز معاصر ایرانی و صاحب نظریه شعر فرانو و مجموعه شعرهای در سوگ سپیداران، بفرمایید بنشینید صندلی عزیز، زنبورهای عسل دیابت گرفتهاند، پسته لال سکوت دندان شکن است، ملخهای حاصلخیز، مالاریا، ما کو تا اونا شیم و من هارا شورا هارا میباشد.[2] طنزپردازی در عین سادگی و ایجاز، از ویژگیهای برجسته اشعار اکسیر هستند.[3] اکسیر معتقد به فقر «تولید اندیشه و نظریهپردازی» در ادبیات امروز است.[4] جریان فرانو در ابتدا به صورت گروهی و با عنوان حلقه شعر فرانو مطرح بود و شاعرانی نظیر منصور بنیمجیدی، داوود ملکزاده، آرش نصرتاللهی و افشین خدامرد در آن حضور داشتند و البته برای پیشبرد این جریان، به انتشار مقاله، مصاحبه و حتی ویژهٔ ادبی پرداختند. مجله ادبی دانشجویی «بلم» به سردبیری داوود ملکزاده در سال ۱۳۸۴، با انتشار «ویژهٔ فرانو و اکبر اکسیر» جزو اولین و موثرترین مجلات در راستای تثبیت نام فرانو بودهاست.
اکبر اکسیر | |
---|---|
زاده | ۴ اسفند ۱۳۳۲ آستارا |
محل زندگی | آستارا |
لقب | پدر شعر فرانو |
پیشه | شاعر، طنزپرداز، منتقد ادبی، طراح نشانواره، |
زمینه کاری | شاعر، نویسنده، طنزپرداز |
ملیت | ایرانی |
تحصیلات | لیسانس ادبیات فارسی |
جوایز مهم |
|
سبک نوشتاری | نظم، نثر، فکاهی |
سالهای فعالیت | ۱۳۴۷-اکنون[1] |
بنیانگذار | شعر فرانو حلقه ادبی فرانو |
کتابها | طایر خیال (گزیده غزلیات میزا محمدرحیم طایر آستارایی) |
مقالهها | آستارای من سارای من (نگارش: شهریور ۱۳۷۹) |
دیوان اشعار | در سوگ سپیداران، بفرمایید بنشینید صندلی عزیز، زنبورهای عسل دیابت گرفتهاند، پسته لال سکوت دندان شکن است، ملخهای حاصلخیز، مالاریا، ما کو تا اونا شیم، من هارا شورا هارا و نمایش حکایت شیر و آدمیزاد که در سال ۱۳۶۹ توسط گروه هنری نیمای آستارا در شهرهای آستارا و تالش به روی صحنه رفت |
دلیل سرشناسی | ابداع سبک فرانو |
همسر(ها) | ملیحه نظمی |
فرزند(ان) | عرفان اکسیر، ایثار اکسیر |
پدر و مادر | نقی اکسیر |
جوایز
|
برخی از آثار مهم
- مجموعه شعر «در سوگ سپیداران» / ۱۳۶۱ / نشر: انتشارات امیرکبیر (شامل شعرهای قبل از انقلاب، انقلاب و جنگ)[5]
- «بفرمائید بنشینید صندلی عزیز» / ۱۳۸۲ / نشر: نیم نگاه / شیراز
- چاپ «گزیده غزلیات میزا محمدرحیم طایر آستارایی» با نام (طایر خیال) / ۱۳۸۴ / نشر: گیلکان رشت
- «زنبورهای عسل دیابت گرفتهاند» / ۱۳۸۵ / نشر: ابتکار نو / برگزیده کتاب سال طنز از سوی دفتر حوزه هنری / از نامزدان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در بخش شعر ۸۶
- من هارا شورا هارا /۱۳۹۴/ شامل اشعار طنز ترکی و ترجمه به فارسی[6]
- «پسته لال سکوت دندان شکن است» / ۱۳۸۷ / سومین آلبوم شعر فرانو[7]
انتساب شعر پستهٔ لال به حسین پناهی
انتشار شعری در فروردین ۱۳۹۰ با عنوان «پستهٔ لال» منتسب به حسین پناهی که در واقع سرودهٔ اکبر اکسیر است، واکنش اکسیر و ناشر آثارش را در پی داشت. این شعر با عنوان «اخطار» در یکی از کتابهای اکسیر بهنام پستهی لال سکوت دندانشکن است منتشر شدهاست.[8] اکسیر با اشاره به انتشار شعرهایش به نام حسین پناهی در فضای مجازی، درخواست اصلاح این اشتباه را داد. عنوانهای «پداگوژی»، «میدان فردوسی»، «صرفهجویی» و «مشورت» که برگرفته از کتاب زنبورهای عسل دیابت گرفتهاند هستند نیز از جمله شعرهایی بودند که به اشتباه، منتسب به حسین پناهی شده بودند.[9]
نمونه طنز سرودهها
کارنامه
- در پیادهروی ۴۷ شعری خواندم ملیحه خندید
- گفتم بالاخره بله یا خیر؟ گفت: خیر است انشاالله!
- بعد دراتاق ۵۷ شعری خواندند باران گرفت و صیغه جاری شد
- همان شب شعری خواندیم تخت سرفه کرد، عرفان سروده شد
- بعدها در اتاق ۶۲ شعر تازهای خواندیم تخت عطسه کرد و ایثار به چاپ رسید
- برای نان به مدرسه رفتم؛ بابا شلنگ آب تعارف کرد؛ کلاس به سکسکه افتاد
- بعد آقای مدیر شعری خواندند و من ۳۰ سال پیر شدم
- حالا در اتاق ۸۱ نشستهام آخرین حکم کارگزینی را میخوانم
- ملیحه میخندد؛ ایثار به افتخار من تست میزند و عرفان
- رفتهاست در پیادهرو شعر بخواند تا من بعداً پدربزرگ شوم!
پداگوژی
- بهزیستی نوشته بود:
- شیر مادر، مهر مادر، جانشین ندارد
- شیر مادر نخورده مهر مادر پرداخت شد
- پدر یک گاو خرید
- و من بزرگ شدم
- اما هیچکس حقیقت مرا نشناخت
- جز معلم عزیز ریاضیام
- که همیشه میگفت:
- گوساله، بتمرگ!
جستارهای وابسته
- منصور بنیمجیدی
- حسین پناهی
- شهرام پوررستم
- یوسف کلانتری
- داوود ملکزاده
منابع
۸. داوود ملکزاده (۱۳۹۵)، گزنههای گردنه (برگزیدهٔ شعر شاعران آستارا)، رشت، انتشارات فرهنگ ایلیا.
- "32a65f60-bcd4-4d10-9323-6382bdbee410&WebPartID=f868f979-ee9b-45b8-b4fe-46d76d2545b1&CategoryID=8111db2f-5a2a-4834-a093-c33f0e2c20df «گپ و گفت شعر طنز با حضور پدر شعر فرانو ایران برگزار شد». اداره کل کتابخانههای استان گیلان. دریافتشده در ۲۲ خرداد ۱۳۹۵.
- «مجموعه شعر فکاهی اکبر اکسیر به بازار کتاب آمد». ایرنا. ۲ اسفند ۱۳۹۴. دریافتشده در ۶ شهریور ۱۳۹۵.
- ابراهیم اکبری دیزگاه (۲۹ مهر ۱۳۸۶). «زنبورهای عسل، دیابت گرفتهاند!». بنیاد فرهنگی هنری فیروزه. بایگانیشده از اصلی در ۱۶ اوت ۲۰۱۶. دریافتشده در ۶ شهریور ۱۳۹۵.
- علی مسعودینیا (شهریور ۱۳۸۷). «خطاب به زنبورها!». روزنامه کارگزاران. دریافتشده در ۶ شهریور ۱۳۹۵.
- «در سوگ سپیداران (مجموعه شعر)». کتابخانه دانشگاه علوم پزشکی بوشهر. بایگانیشده از اصلی در ۹ مارس ۲۰۱۶. دریافتشده در ۶ شهریور ۱۳۹۵.
- «هشتمین مجموعه شعر اکبر اکسیر شاعر طنز پرداز آستارایی رونمایی شد». ایرنا. ۳ تیر ۱۳۹۵. بایگانیشده از اصلی در ۲۶ مه ۲۰۱۶. دریافتشده در ۶ شهریور ۱۳۹۵.
- پسته لال سکوت دندان شکن است. مروارید. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۸۸۳۸-۹۴-۷.
- «واکنش ناشر آثار اکسیر به انتشار شعرهای او بهنام پناهی». خبرگزاری ایسنا. ۲۳ فروردین ۱۳۹۰. دریافتشده در ۲۲ خرداد ۱۳۹۵.
- «ادامهٔ واکنش به انتشار شعرهای اکسیر بهنام پناهی». خبرگزاری ایسنا. ۲۸ فروردین ۱۳۹۰. دریافتشده در ۲۲ خرداد ۱۳۹۵.
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به اکبر اکسیر در ویکیگفتاورد موجود است. |
پیوند به بیرون
- شیما مولاییفرد (۱ دی ۱۳۸۸). «آستارا بام شعر ایران». آفتاب آنلاین. دریافتشده در ۴ فروردین ۱۳۹۶.
- افسانه سراجی (اردیبهشت ۱۳۹۵). «گلستان سعدی بستری برای تولد سبک فرانویی». پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی. دریافتشده در ۴ فروردین ۱۳۹۶.
- داوود ملکزاده (پاییز ۱۳۸۲)، «فرانو؟! خیر است انشاالله»، مجلهٔ گیلهوا (ویژهٔ هنر و اندیشه)
- رضا رفیع. «اکسیر هم در کوزه افتاد!». روزنامه اطلاعات. دریافتشده در ۴ فروردین ۱۳۹۶.
- کاظم هاشمی (۱۱ شهریور ۱۳۹۵). «شهر مرزی، صوت داوودی، «اکسیر» فرانو». روزنامه ایران. دریافتشده در ۴ فروردین ۱۳۹۶.
- اکبر اکسیر در کسوت یک نمایشنامه نویس استاد اکبر اکسیر از نگاهی دیگر