ابراهیم بن مالک اشتر

ابراهیم بن مالک اشتر بن حریثه النخعی (درگذشته‌ی اکتبر ۶۹۱ میلادی) فرمانده‌ای عرب بود که در رکاب خلیفه وقت، علی (درقدرت ۶۵۶–۶۶۱) و بعدها در جرگه حامیان خاندان علی به رهبری مختار ثقفی خدمت می‌کرد. او در نبرد خازر (۶۸۶م) که پیروزی قاطعی کسب کرد فرماندهی نیروهای مختار را علیه امویان برعهده داشت. او در این نبرد شخصا عبیدالله بن زیاد را کشت. وی بعدها و پس از کشته شدن مختار در سال ۶۸۷ به زبیریان گروید. چهار سال بعد و هنگامی که برای زبیریان می‌جنگید در نبرد دیرالجثالیق، بدست سپاهیان اموی کشته شد و آنان بدنش را سوزاندند.

ابراهیم بن مالک اشتر
درگذشتهاکتبر ۶۹۱ میلادی
وفاداریخلافت راشدین (۶۵۶–۶۶۱)
مختار ثقفی (۶۸۵–۶۸۷)
خلافت زبیری (۶۸۷ تا هنگام مرگ)A
جنگ‌ها و عملیات‌هانبرد صفین (۶۵۷)
نبرد خازر (۶۸۶)
نبرد دیرالجثالیق (۶۹۱)
خویشاوندانمالک اشتر (پدر)
کارهای دیگرفرماندار موصل (۶۸۷–۶۹۱)

خانواده و اوایل زندگی

ابراهیم فرزند مالک اشتر بود. مالک یکی از فرماندهان نظامی در خلافت راشدین و از جنگجویان وفادار به علی محسوب می‌گردید.[1] پیشینه خانواده‌ او به قبیله بنی نخع باز می‌گردد که به سبب همین ریشه، لقب نخعی، در کنار نام او و پدرش است.[2] بنی نخع جزو قبیله‌ی بزرگتری به نام مذحج بود.[2] او برادری داشت که از مادر با او یکی بود به نام عبدالرحمن بن عبدالله نخعی که او نیز به عنوان یک جنگجو شناخته‌شده‌است.[2] گفته‌شده ابراهیم نیز همراه با پدرش در سپاه علی و در نبرد صفین دربرابر سپاه بنی امیه در سال ۶۵۷م شرکت کرده‌است.

عملکرد

نقش ابن‌اشتر هنگامی برجسته گردید که او به خدمت حامیان خاندان علی تحت رهبری مختار ثقفی علیه بنی‌امیه وارد گردید.[1] پس از گرفتن کنترل کوفه در ۶۸۵/۸۶، سپاه بنی‌امیه به فرماندهی عبیدالله بن زیاد به‌سوی کوفه به‌راه افتاد. مختار، ابن‌اشتر را همراه با سربازانش که بیشتر آنان را ایرانیان موالی شکل میدادند برای مقابله با این سپاه که در خاک عراق پیش می‌آمد اعزام نمود.[1] ابن‌اشتر همراه با نیروهایش به سوی شمال رفته و در نبرد خازر واقع در شرق موصل با سپاه اموی درگیر گردید.[1] او شکست سختی به آنان وارد کرد و شخصا عبیدالله را کشت گرچه فرماندهان بزرگ دیگری همانند حصین بن نمیر نیز در این نبرد کشته‌شدند.[1] ابراهیم سرهای از بدن جدا شده‌ی کشته‌شدگان را برای مختار فرستاد و پیکرهای آنان را سوزاند.[3] مختار نیز آنان را برای خلیفه‌ی ضد اموی مدینه و عراق یعنی عبدالله بن زبیر ارسال کرد.[1]

در سال ۶۸۷، مختار او را به فرمانداری موصل منصوب نمود. موصل درپی نبرد خازر به کنترل مختار درآمده‌بود.[1] در همان سال مختار و نیروهایش در کوفه بوسیله‌ی مصعب بن زبیر به محاصره درآمدند، و مختار سرانجام در درگیری با آنان کشته‌شد.[1] در نتیجه ابن‌اشتر به زبیریان روی آورد گرچه عبدالملک مروان خلیفه اموی نیز تلاش زیادی نمود تا او را جذب نیروهای خودش نماید.[1] سرانجام ‌ابن‌اشتر همراه با مصعب در نبرد دیرالجثالیق در اکتبر ۶۹۱م کشته شدند، و این شکست زبیریان از امویان باعث گردید تا سراسر عراق به کنترل بنی‌امیه بازگردد.[1] سپاهیان بنی‌امیه پس از پایان یافتن نبرد جسد او را یافته و سوزاندند.[1]

دیدگاه‌ها

تاریخ‌نگار هیو کندی ابن‌اشتر را اینگونه توصیف کرده‌است:"با استعدادترین فرماندهی که در دوران مروانیان از کوفه برخاسته‌است" (۶۸۴–۷۵۰م).[4]

پانویس
  1. The Encyclopaedia of Islam, 1971 p. 987.
  2. Al-Tabari, ed. Hawting, p. 197.
  3. سجادی، «ابن اشتر»، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، 450–452.
  4. Kennedy 2001, p. 23.

کتابشناسی
  • Hawting, G.R., ed. (1989). [[[:الگو:Google Books]] The History of al-Ṭabarī, Volume XX: The Collapse of Sufyānid Authority and the Coming of the Marwānids: The Caliphates of Muʿāwiyah II and Marwān I and the Beginning of the Caliphate of ʿAbd al-Malik, A.D. 683–685/A.H. 64–66] Check |url= value (help). SUNY Series in Near Eastern Studies. Albany, New York: State University of New York Press. ISBN 978-0-88706-855-3.
  • Kennedy, Hugh (2001). The Armies of the Caliphs: Military and Society in the Early Islamic State. Routledge. ISBN 0-415-25092-7.
  • Lewis, B.; Ménage, V. L.; Pellat, Ch.; Schacht, J., eds. (1971). "Ibrāhīm b. al-Ashtar". The Encyclopedia of Islam, New Edition, Volume III: H–Iram. Leiden: E. J. Brill. p. 987. ISBN 90-04-08118-6.
  • سجادی، صادق (۱۳۷۴). «ابن اشتر، ابراهیم». دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. ۲. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.