مذحج

مذحجیان، عرب جنوبی و باشنده عربستان خوشبخت یا یمن بودند و فرزندان مذحج اند که نسب شناسان عرب، نسب او را مذحج بن أُدد بن زید بن یشجب بن عریب بن زید بن کهلان بن سبأ بن یشجب بن یعرب بن قحطان آورده‌اند. از این رو مذحجیان از قحطانیان اند و افزون بر آن از پشت سبأ بن یشجب و میراث‌دار تمدن سبا.[1] مسعودی آورده که از محمد پیامبر اسلام روایت کرده‌اند که از او معنی سبأ را پرسیدند. گفت مردی بود که ده فرزند آورد و چهار نفر ایشان به سوی شام رفتند و شش نفر راه یمن گرفتند … آن‌ها که راه یمن گرفتند حمیر و ازد و مذحج و کنانه و اشعریان و انمار بودند.[1]

قوم مذحج تا ظهور اسلام در یمن باشنده بودند. ابن سعد آورده که رسول خدا در سال دهم، سریه‌ای را به فرماندهی علی پسر ابی‌طالب به یمن فرستاد. علی در برخورد با مذحج آنان را به اسلام فراخواند. مذحجیان پس از اینکه رفتار پسندیده و با منطق والای علی را دیدند به اسلام گرویدند. نشانه‌هایی هست که آشنایی و گرایش بسیاری از مذحجیان به علی از همین سفرها بوده‌است.[2]

بنی مراد، بنی نخع، بنی جعفه، سعد العشیره (زبید) نیسی

بیش‌تر مذحجیان در خوزستان از بنی نخع و از فرزندان نیس پسر ابراهیم پسر مالک پسر حارث نخعی اند و از همین رو خاندان نیس خوانده می‌شوند. مسکن این قبیله در شهرهای شمالی کرمان از جمله زرند و راور و همه شهرهای خوزستان از جمله هویزه بستان سوسنگرد اهواز بهبهان روستاهای دودانگه کوچک وبزرگ ،شوش شوشتر شادگان و آبادان است. از دیگر عشایر مذحج آلبوعطوی، حمودی، هویشم، بنی سکین، زبید، جبور، عیدان، بتران، قنواتیهای بهبهان ، قنواتیهای بنی مالک و البوصالح و.... در سایر شهرهای ایران هم مردم قبیله مذحج به صورت بومی صدها سال است که زندگی می‌کنند. زبانشان در مناطق غیر خوزستان به جز بخش عربخانه شهر شوسف نهبندان در استان خراسان جنوبی فارسی است. از جمله این شهرها اصفهان کرمان قم تهران بیرجند و حتی بندر عباس و زاهدان و مشهد را می‌توان نام برد. تیره بنی مراد نیز در خوزستان و خراسان جنوبی از صدر اسلام سكنی گزیدند. بنی مراد متعلق به بخش عربخانه شهر شوسف نهبندان، ابتدا در روستای گندرگو، زینیه(زین آباد) و در ادامه در روستاهای خسروی، سایه سنگان، رمنجان(رامنگان)، مرزه و... گسترش یافتند. از نشانه‌های رفتاری بنی مراد خوی اشرافی، پاك دستی، تفكر، هنر و خلاقیت بوده‌است.