آویشن شیرازی
آویشن شیرازی[1] (نام علمی: Zataria multiflora)، ازکند، تنها گونهٔ[2] سرده Zataria در خانواده نعناعیان است که در جنوب ایران، افغانستان و پاکستان می‌روید و خواص دارویی و خوراکی دارد. آویشن (نام علمی: Thymes) سرده دیگری از نعناعیان است.
| آویشن شیرازی | |
|---|---|
| آرایه‌شناسی | |
| فرمانرو: | گیاه |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | گیاهان گلدار |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | دولپه‌ای‌های نو |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | آستریدها |
| راسته: | نعناسانان |
| تیره: | نعنائیان |
| سرده: | Zataria Boiss. |
| گونه: | Z. multiflora |
| نام علمی | |
| Zataria multiflora Boiss. | |
| مترادف | |
| |
ویژگی
آویشن شیرازی سرده‌ای است از نعنائیان شامل گیاهانی بوته‌ای با ساقه‌های منشعب و شاخه‌های متعدد نازک و برگ‌های کوچک تقریباً دایره‌ای و با حاشیهٔ صاف و بی‌دُم‌برگ و پوشیده از شمار فراوانی غدهٔ ترشحی و گل‌آذین متشکل از چرخه‌های متعدد بیضوی یا کروی گل‌های کوچک و سفید و چهار عدد پرچم و فندقچهٔ تخم‌مرغی با سطح صاف.
آویشن‌های شیرازی شاخه‌های کوچک پوست سفید دارند و کرک‌دار هستند. برگ‌های کوچک دایره‌ای یا بیضوی با قاعده گرد و به‌ندرت قلبی‌شکل و تقریباً نوک‌دار، برگ‌های جوان کُرک‌های کوتاه سفید و برگ‌های مسن‌تر بدون کرک هستند. چرخه‌های گل دسته‌ای و گروهی انبوه یا سنبله‌ای شکل دارند. گل‌های آن بسیار کوچک، به طول دو میلی‌متر، تخم‌مرغی درازچین و کرک‌دار هستند.[3]
رویشگاه
این درختچه تنها گونه آویشن بومی ایران است و در اصفهان (ده کیلومتری شمال نجف‌آباد، ۲۷ کیلومتری جنوب اصفهان، کلاه‌قاضی جنوب اصفهان، شاه‌کوه)، لرستان (شهبازان، چم سنگر: مرگ سر)، خوزستان (۶۰ کیلومتری شمال شرق دزفول، بهبهان: بابا احمدی)، فارس (فیروزآباد، کوه سیوند، ارتفاعات مشرف به دریاچه مهارلو، بخش خبریز ارسنجان و کوههای مشرف به دریاچه بختگان،میان جنگل، بین جهرم و منصورآباد، نزدیک طارم داراب)، بوشهر (خورموج نزدیک بوشهر، اهرم)، کرمان (بین کرمان و زرند، علی‌آباد به طرف اسفندقه)، هرمزگان (۲۰–۳۰ کیلومتری شرق حاجی‌آباد، گهره، کوههای گنو، کوه هماگ از فارغان و تیدر، آبگرم گنو)، بلوچستان (ده کیلومتری خاش به طرف ایرانشهر، شمال بزمان، شمال ایرانشهر، تنگ سرحه، دره رودخانه کاجو شمال قصر قند، اطراف نیک‌شهر)، خراسان (گردو ۷۰ کیلومتری جنوب ازبگو، ازبگو) و یزد (۱۵ کیلومتری غرب چاه‌ملک به طرف چوپانان، مهریز: خورمیز، بین جندق و یزد، بافق: قطروم، بین اشنیز و ندوشن) می‌روید.[3]
خواص
استفاده دمنوش آویشن شیرازی باعث رقیق شدن خون می شود و تمامی عفونت های ریه را از بین می برد.دمکرده آویشن همچنین ضد درد مفاصل ، ضد سکسکه و ضد نفخ شکم است. تنفس بخور آویشن شیرازی به مدت ۵ دقیقه باعث تقویت بینایی می شود و برای سینوزیت مفید می باشد.[4]
پانویس
- «آویشن شیرازی» [گیاهان دارویی] هم‌ارزِ «Zataria»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر سیزدهم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی (ذیل سرواژهٔ آویشن شیرازی)
- ویکی انگلیسی
- ولی‌الله مظفریان، درختان و درختچه‌های ایران، صفحهٔ ۳۲۸.
- دانشنامه گیاهان دارویی و میوه ها. تالیف مهندس رضا محمدی جاویدی
منابع
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ آویشن شیرازی موجود است. |
- مظفریان، ولی‌الله (چاپ سوم ۱۳۸۹). درختان و درختچه‌های ایران. تهران: فرهنگ معاصر. شابک ۹۶۴-۸۶۳۷-۰۳-۲. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک)