کاریان (لارستان)

این روستا در دهستان هرم قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۲٬۹۱۹ نفر (۷۴۹ خانوار) بوده‌است.[1]

گذران زندگی مردم از طریق کشاورزی، دامداری و کار در کشورهای عربی حوزه خلیج فارس تأمین می‌شود. محصولات کشاورزی عمدتاً شامل مرکبات، تمرات نخل، گندم، جو، کنجد، ذرت و پنبه می‌باشد. باغهای مرکبات کاریان نظیر لیمو ترش، لیمو شیرین و پرتقال در سطح شهرستان لار معروف است.

آبیاری باغات و مزارع در قدیم توسط چاه‌های دورشته قنات وبرکه بندهای اطراف روستامانند برکه بند و رشته قنات جلال‌آباد معروف به شیخی، برکه بند و رشته قنات فاریاب معروف به خانی، رشته قنوات میری، کریم آباد، گُرونی، نجم الدینی، دِل تاوه، هرمز جان پایین، این رشته قنات آسیاب آبی را واقع در محل سنگ‌شکن فعلی می‌چرخانده‌است، هرمزجان بالا و پِدِگویه انجام می‌گرفته‌است، که در حال حاضر بعلت خشک شدن رشته قنوات، آبیاری به صورت برداشت آب از چاه به روش‌های صنعتی می‌باشد.

مهندسی ومعماری این قناتها واقعاً شگفت‌آور است به‌عنوان مثال در طول رودخانة گَپ (بزرگ) ۷۲ قنات سرپوشیده قرار داردو طراحی این قنوات به‌گونه ایست که آبهای زیرزمینیِ منطقه‌ای به وسعت تقریبی دوازده میلیون متر مربع از لابلای شبکه‌های دقیق زیرزمینی در نهایت به برکه بند خانی می‌رسیده و جهت آبیاری استفاده می‌شده‌است. دامداری در این دیار به صورت سنتی است ودشتهای حومة کاریان نظیر دشت گبر، دشت هَشُم، دشت لاغر، کفة (صحرای وسیع) هرم - کاریان و دامنة شمالی گردنة میرشکاری جایگاه این دامهاست.

آثار باستانی در کاریان با توجه به توضیحات بالا به وفور یافت می‌شود که ازبین آن‌ها می‌توان به امامزاده شاه حاجت، آرامگاه میر ابوشهداء، مقبره چهل دختر، قلعه گلی، قلعه شاه نشین، دره کافران، عمارت سردرب، دهلوهای سنگی دوره گبر و سرانجام ویرانه‌های آتشکده آذرفرنبغ (آتشکده روحانیان)[2][3] اشاره کرد.

• صدیقی، خالد، (هرم و کاریان در گذرکاه تاریخ) ، “، جلد اول، چاپ اول، سال انتشار ۲۰۰۳ میلادی.
• تقوی، کرامت الله، (جغرافیایی تاریخی کاریان) ، چاپ زیتون سال ۱۳۸۷ خورشیدی، ناشر همسایه.
• تفضلی، احمد، آتشکده، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، جلد ۱، نسخه آنلاین. مقاله ۵۵
• کریستنسن، آرتور. ایران در زمان ساسانیان (ترجمه رشید یاسمی)، تهران: مؤسسه انتشارات نگاه، ۱۳۸۷