پیرمحمد جهانگیر
پیر محمد (زاده ۱۳۷۴ - مرگ ۸۰۹ ق / ۲۲ فوریه ۱۴۰۷) فرزند میرزا جهانگیر و نوه تیمور لنگ از امیران و حکمرانان تیموری بود. وی در پی شورش وزیر خویش پیرعلی تاز کشته شد.
پیرمحمد جهانگیر | |||||
---|---|---|---|---|---|
شاهزادۀ تیموری | |||||
دومین امپراتور تیموری (مورد اختلاف) | |||||
سلطنت | ۱۴ فوریۀ ۱۴۰۵ – ۲۲ فوریۀ ۱۴۰۷ ۲۵ بهمن ۷۸۳ – ۲ اسفند ۷۸۵ ۴ شعبان ۸۰۷ – ۵ رمضان ۸۰۹ | ||||
پیشین | تیمور | ||||
جانشین | خلیل سلطان و شاهرخ | ||||
زاده | ۱۳۷۴ میلادی ۷۵۳ خورشیدی ۷۷۶ قمری | ||||
درگذشته | ۲۲ فوریۀ ۱۴۰۷ (۳۲−۳۳ ساله) ۲ اسفند ۷۸۵ خورشیدی ۵ رمضان ۸۰۹ قمری افغانستان | ||||
آرامگاه | |||||
همسر(ان) | صبور سلطان (نوۀ شاه شجاع) همسران متعدد دیگر | ||||
فرزند(ان) | قایدو بوزانچار جهانگیر سنجر مخدوم سلطان شاه سلطان بیکی فرزندان متعدد دیگر | ||||
| |||||
خاندان | دودمان تیمور | ||||
پدر | غیاثالدین جهانگیر | ||||
مادر | خانزادۀ خوارزم | ||||
دین و مذهب | اسلام |
زندگینامه
تیمور به هنگام مرگ، او را به ولیعهدی خود برگزید چرا که از فرزندان ذکورش، عمرشیخ و جهانگیر در زمان حیاتش درگذشته بودند و میرانشاه و شاهرخ نیز چون مورد توجه او نبودند، به جانشینی انتخاب نشدند[1] و تیمور، پیرمحمد جهانگیر را که در آن زمان والی کابل بود، به جانشینی خود برگزید.[2][3]
بازماندگان تیمور که بیشتر از نوادگانش بودند، پس از مرگش به مخالفت با یکدیگر پرداختند و قلمرو وسیعی را که او با وجود آن همه جنگ و شقاوت به هم پیوند داده بود، تجزیه نمودند.[4]
در آغاز، همراهان تیمور، مرگ او را پنهان داشتند و طرح حمله به چین را بی آن که لغو نمایند، متوقف کردند و چون پیرمحمد در آن هنگام دور از پایتخت و در حدود غزنین بود، موقتاً برای آرام کردن اوضاع دیگری را به نیابت از او جانشین تیمور نمودند. این شخص خلیل سلطان نوهٔ دیگر تیمور و پسر میرانشاه بود و در آن هنگام با لشکر تیمور همراه و حاضر شده بود. البته این اقدام فایدهای نبخشید و به زودی با مخالفت بازماندگان مواجه شد. به تدریج این اختلافات طولانی شد و دامنه پیدا کرد. چنانکه در اندک مدتی، این توطئهها و تحریکات، میراث عظیم تیمور را به حکومتهای مستقل و متخاصم تبدیل کرد.[4]
منازعات پس از مرگ تیمور
در این بین میرزا خلیل سلطان از رها کردن حکومت خودداری کرد و به همین خاطر پیر محمد ناگزیر شد تا برای به دست آوردن جانشینی که حق خود میدانست به زور متوسل شود. از طرفی چون سپاه و توان لازم را برای برخورد با خلیل سلطان نداشت، به همین خاطر حق جانشینی خود را به معینالدین شاهرخ که عم و شوهر مادرش بود واگذاشت. به این ترتیب، شاهرخ نیز، پیر محمد را به حکومت فارس فرستاد و کوشش نمود تا او را راضی و خرسند نگه دارد.[5]
با این حال چون، سازش شاهرخ با خلیل سلطان، بر پیر محمد گران آمد، از این رو به فرارود (ماوراءالنهر) لشکر کشید، اما در این نبرد شکست خورد و به قندهار گریخت. تا این که چندی بعد در بلخ در سال ۸۰۹ قمری (۱۴۰۶ میلادی) به دست وزیر خویش، پیرعلی تاز کشته شد.[5]
جستارهای وابسته
پینوشتها
- معینالدین نطنزی، ص ۴۳۵
- تاج السلمانی، ج ۸، گ ۲۲ پ
- غیاثی، ص ۲۱۲
- دانشنامه رشد، جانشینان تیمور
- دانشنامه رشد، نوادگان تیمور
منابع
- دانشنامه رشد، نوادگان تیمور
- دانشنامه رشد، جانشینان تیمور
- تاج السلمانی، شمس الحسن، ج ۸، چاپ عکسی از نسخهٔ خطی کتابخانه لالااسماعیل افندی، ش ۳۰۴، با ترجمهٔ آلمانی از هانس روبرت رومر، ویسبادن ۱۹۵۵
- معین الدین نطنزی، منتخب التواریخ معینی، چاپ ژان اوبن، تهران ۱۳۳۶ ش
- عبداللّه بن فتح اللّه غیاثی، التاریخ الغیاثی: الفصل الخامس من سنه ۶۵۶–۸۹۱ هـ / ۱۲۵۸–۱۴۸۶ م، چاپ طارق نافع حمدانی، بغداد ۱۹۷۵