پهله

پهله یا پهلو نام سرزمینی وسیع در باختر ایران بوده ‌است که بیشتر شهرها و نواحی زاگرس فعلی را فرا می‌گرفته‌ است.[1] ایالت پهله در زمان ساسانیان به این نام نهاده شده و پهلوی، به مردم، زبان و خط مربوط به پهله اشاره می‌کند.[2] نام پهله پس از حمله تازیان به ایران به «جبال» و بعدها «کوهستان» تغییر یافته‌است. پهله خود از مناطق کوچک‌تری به نام «مهر» یا «مهرگان» تشکیل می‌شده‌است؛ مانند «مهرگان‌کَذَک» که منظور بخشی از استان ایلام کنونی بوده‌است. اکنون نیز یکی از شهرهای تابع شهرستان دهلران، پهله نام دارد، که مرکز بخش زرین‌آباد است.

برای دیگر کاربردها، پهله (ابهام‌زدایی) را ببینید.
موقعیت جبال در نقشه ایران در عصر خلفای عباسی برگرفته از کتاب جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی
ناحیه جبال یا عراق عجم (نارنجی)

مناطق و نواحی

ماه نهاوند بخشی از سرزمین بزرگ پهله در باختر و مرکز ایران بوده‌است که بعدها به ماه بصره نیز شهرت یافته‌است. ابن الندیم از قول عبداﷲ بن المقفع آورده است که ماه نهاوند یکی از پنج ناحیه پهله (فهله) است (یادداشت‌های دهخدا [3]). بروجرد و نهاوند دو قصبه یا نقطه شهری ماه نهاوند بوده‌اند.[4] [5]

جستارهای وابسته

پانویس
  1. «جبال (۱) (جمع جَبَل ) یا کورة جَبَل یا قُهِستان یا قوهستان (معرّب کوهستان ) یا بلاد جبال». دانشنامه جهان اسلام. دریافت‌شده در ۱ ژوئن ۲۰۱۱.
  2. «پَهلَوی». دانشنامه جهان اسلام. دریافت‌شده در ۱ ژوئن ۲۰۱۱.
  3. علی‌اکبر دهخدا و دیگران، سرواژهٔ «ماه نهاوند»، لغت‌نامهٔ دهخدا (بازیابی در ۱۵ شهريور ۱۳۹۱.).
  4. حزین بروجردی، حسین (۱۳۸۰). ذکره حزین: دورنمایی از شهرستان بروجرد. مجمع متوسلین به آل محمد (ص).
  5. «بروجرد». دانشنامه جهان اسلام (نقل قول از ابن مقفع). تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک); پارامتر |پیوند= ناموجود یا خالی (کمک); پارامتر |تاریخ بازیابی= نیاز به وارد کردن |پیوند= دارد (کمک)
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.