ونایی (بروجرد)

ونایی تا اواخر سال ۱۳۹۷ روستا بود. در اسفندماه همین سال با موافقت هیئت دولت به شهر تبدیل شد. متن مصوبه چنین است: «هیئت وزیران در جلسه ۵ اسفند ۱۳۹۷ به پیشنهاد وزارت کشور (استانداری لرستان) و به استناد ماده (۱۳) قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری - مصوب ۱۳۶۲- با تبدیل روستای ونایی شهرستان بروجرد در استان لرستان، به شهر موافقت کرد». [2]

ونایی در تنگه‌ای بین دو کوه بلند برآفتاب و کوه گرین قرار گرفته‌است و آب و هوایی کوهستانی دارد. زمستانهای آن سرد و پر برف است و تابستانهای آن خنک و معتدل است. جنوب ونایی را دشت کوچکی تشکیل می‌دهد که به دلیل وجود آب فراوان، کشاورزی در آن رونق دارد. چشمه سارهای متعددی مانند سراب سفید و سراب پنبه از دامن کوه‌های این منطقه می‌جوشد که منبع اصلی آب شرب شهر بروجرد است. این روستا با جاده آسفالته به بروجرد و اشترینان و با جاده شنی به الشتر وصل می‌شود.

زبان مردمان ونایی لری که تقریباً لهجه ای شبیه به لری بروجردی است.

به تیره‌هایی مختلف از ایل بزرگ بیرانوند هستند و برخی خانواده‌های سادات نیز در آن‌ها دیده می‌شود. اهالی آن بیشتر کشاورز، باغدار و دامپرور هستند.

این شهربراساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۴٬۶۴۹ نفر (۱٬۲۰۵خانوار) بوده‌است.[3]

جاده بروجرد به ونایی در نزدیکی ونایی

ونایی از مناطق گردشگری طبیعی بروجرد است و پیش از شهر شدن، در فهرست روستاهای گردشگری استان لرستان قرار داشت. این شهر دارای یک قلعه تاریخی به شماره ثبت ملی ۱۱۲۲۴ و یک دهنه غار می‌باشد. ونایی به خاطر سرچشمه‌های گوناگون، بیشه زارها و کوه‌های مرتفع از توان بالایی برای گردشگری برخوردار است.

سوغات عمده ونایی خیارشور است. خیار ونایی و دیگر محصولات جالیزی آن مشهور است. کارگاه‌های تولید خیار شور در این روستا فراوان است که به صورت سنتی اقدام به تولید خیار شور و فروش آن می‌کنند. از مناطق دیدنی این روستا می‌توان به سراب چله، سراب سفید، دربند و غار مردآزما اشاره کرد.

• 
  کوه میش پرور در جنوب ونایی.
• 
  آب جاری از کوه‌های مجاور روستا.
• 
  مسجد روستای ونایی.
• 
  نمایی از دشت سیلاخور شمالی در مسیر بروجرد به ونایی.
• 
  نمای سه کوزان در نزدیکی ونایی.