ملالی میوندی

جنگ میوند در تاریخ ۲۷ ژوئیه سال ۱۸۸۰ در ناحیه‌ای به همین نام به رهبری محمد ایوب خان با لشکر انگلیس به رهبری جنرال باروز شروع شد و با شکست شدید نیروهای انگلیسی و بازپس‌گیری قندهار از دست نیروهای انگلیسی پایان یافت.[2] نیروهای افغان شرکت‌کننده در این جنگ اغلب از قندهار و هرات بودند.[3]

در این جنگ دختری به نام ملالی حضور داشت که نقش آب رسانی به لشکر افغانان را داشت، از آنجایی که نیروهای افغان رو به شکست بودند، وی با سرودن لندی پشتو به سپاهیان افغان نیرو و دلگرمی می‌داد.

ملالی با دیدن پرچم‌دار سپاه افغان که هدف لشکر انگلیس قرار گرفته بود و پرچم بر زمین افتاده بود، کوزهٔ آب را بر زمین گذاشته و پرچم را بلند کرد شعر زیر را خواند:

که په میوند کی شهید نه سوی خدایږو لالیه بی ننگی ته دی ساتینه

ترجمه:اگر در جنگ شهید نشدی خدا تو را از بی ننگی حفظ کند.

سروده‌های ملالی که در خصوص میهن و پاسداری از حریم افغان‌ها با صدای بلند خوانده می‌شد، باعث تقویت سپاهیان افغان و در نتیجه به پیروزی آنان انجامید.[4][5]