مفصل ران

مفصل ران یا مفصل هیپ (به انگلیسی: Hip joint) یک مفصل سینوویال از نوع گوی و کاسه‌ای [1] است که از قرارگرفتن سر استخوان ران در داخل حفره استابولار (حفره حقه‌ای) استخوان هیپ (بی نام) ایجاد می‌گردد. این مفصل بزرگترین مفصل بدن پس از مفصل زانو است و از ویژگی‌های مهم آن، داشتن ثبات و تحرک توأم است.[2] مفصل ران در انتقال وزن بدن از کمربند لگنی به اندام‌های تحتانی نقش دارد.

مفصل ران
Bones of the hip
جزئیات
شناسه‌ها
لاتینcoxa
MeSHD006615
TA98A01.1.00.034
A01.2.08.005
TA2158
FMA24964

ثبات مفصل ران

مفصل ران در مقایسه با مفصل شانه، دارای حرکات کمتر، ولی ثبات و پایداری بیشتری است. ثبات و استحکام مفصل ران جهت تحمل وزن بدن در فعالیت‌های روزمره لازم است. با این حال، مفصل ران که همانند مفصل شانه یک مفصل سینوویال از نوع گوی و کاسه‌ای است نیز دارای سه درجه آزادی حرکتی است که به معنای داشتن حرکات در هر سه صفحه سهمی (ساژیتال)، پیشانی (فرونتال) و عرضی (ترانسورس) است.

مفصل ران از دوقسمت استابولوم (حقه) و سر استخوان ران تشکیل می‌گردد و در میان مفاصل بدن به عنوان یک مفصل پایدار محسوب می‌شود. به طورکلی، عواملی که در ایجاد ثبات و استحکام این مفصل نقش دارند شامل موارد زیر است:

  • عمیق بودن حفره استابولار (حقه‌ای)
  • وجود رباط‌های قوی در اطراف مفصل ران
  • وسعت و استحکام کپسول مفصلی
  • زوایه طبیعی گردن استخوان ران با تنه فمور که در یک فرد بزرگسال حدود 120 الی 130 درجه‌است. این زاویه [3] که باعث مایل قرارگرفتن گردن استخوان ران می‌گردد، یک عامل مهم تطابق با جهت رو به پایین استابولم است.

حرکات مفصل ران

حرکات مفصل ران در سه صفحه آناتومیکی عبارتنداز:

  • خم کردن-راست کردن (فلکسیون-اکستانسیون) در صفحه ساژیتال
  • دور کردن-نزدیک کردن (ابداکسیون-اداکسیون) در صفحه فرونتال (کرونال)
  • چرخش داخلی-چرخش خارجی (اینترنال روتیشن-اکسترنال روتیشن) در صفحه عرضی (افقی)

میزان حداکثر دامنه حرکتی طبیعی مفصل ران در جهات مختلف:

  • خم کردن: 130 درجه
  • راست کردن: 20-15 درجه
  • دور کردن: 45 درجه
  • نزدیک کردن: 30 درجه
  • چرخش به داخل: 40 -35 درجه
  • چرخش به خارج: 45-40 درجه

وضعیت کپسول مفصلی

کپسول مفصلی در مفاصل سینوویال از دو لایه داخلی (بنام غشاء سینوویال) و خارجی (بنام کپسول لیفی) تشکیل می‌گردد.

کپسول لیفی مفصل ران، گسترده و قوی است. ضخامت و استحکام کپسول لیفی ران در جلو (قدام) بیشتر از طرف پشتی (خلفی) است. این کپسول در بالا به حاشیه حفره استابولار (حفره حقه‌ای) اتصال داشته، به طوری که در جلو، گردن استخوان ران (فمور) را احاطه می‌کند و به خط بین تروکانتری (خط اینترتروکانتریک) متصل می‌گردد. کپسول لیفی در عقب و پایین، بالاتر از ستیغ بین تروکانتری (اینترتروکانتریک) به گردن استخوان ران اتصال می‌یابد، بنابراین قسمتی از گردن ران در عقب، فاقد کپسول است.

غشاء سینوویال در سطح داخلی کپسول لیفی قرار دارد. این غشاء در مفصل ران، گردن استخوان ران را تا حدود غضروف مفصلی می‌پوشاند.

رباط‌های مفصل ران

رباط‌ها عناصری هستند که باعث ارتباط دو یا چند استخوان می‌گردند و در ایجاد ثبات مفاصل نقش دارند. این عناصر همچنین باعث تقویت کپسول مفصلی می‌گردند.

رباط‌های مفصل ران عبارتنداز:

بورس‌ها

بورس یک کیسه لیفی (فیبروز) حاوی مایع بوده که بین تاندون و استخوان یا پوست و استخوان یا میان دو ماهیچه قرارمی گیرد.[5] مهم‌ترین نقش بورس‌ها کاهش میزان اصطکاک بین دو یا چند بافتی است که روی یکدیگر واقع می‌شوند. بنابراین، بورس‌ها در تسهیل حرکات نقش دادند.

بورس‌هایی که در اطراف مفصل ران قراردارند عبارتنداز:

  • بورس تروکانتری [6] (بورس تروکانتریک)
  • بورس ورکی [7] (بورس ایسکیال)
  • بورس خاصره‌ای شانه‌ای [8] (بورس ایلیوپکتینئال)

بورس‌ها ممکن است به دلیل ضربات وارده به آن‌ها یا تحت فشارهای طولانی مدت (استفاده بیش از انداره) ملتهب گردند که به این حالت بورسیت گفته می‌شود. بورسیت می‌تواند یک عامل درد ناحیه درگیر باشد.

ماهیچه‌های مفصل ران

ماهیچه‌هایی که روی مفصل ران اثر می‌گذارند را می‌توان به گره‌های زیر تقسیم‌بندی کرد:

  • گروه خم‌کننده (فلکسور)
  • گروه راست‌کننده (اکستانسور)
  • گروه دورکننده (ابداکتور)
  • گروه نزدیک‌کننده (اداکتور)
  • گروه به خارج چرخاننده (اکسترنال روتاتور)
  • گروه به داخل چرخاننده (اینترنال روتاتور)

ماهیجه‌های خم‌کننده ران

ماهیچه تهیگاهی‌مازویی، خم‌کننده اصلی مفصل ران است.

ماهیچه‌های راست کننده ران

ماهیچه سرینی بزرگ، راست‌کننده اصلی مفصل ران است.

ماهیچه‌های دور کننده ران

دورکننده اصلی مفصل ران، ماهیچه سرینی میانی است.

ماهیچه‌های نزدیک کننده ران

نزدیک‌کننده اصلی مفصل ران، ماهیچه اداکتور لونگوس است.

ماهیچه‌های چرخاننده خارجی مفصل ران

ماهیچه‌های چرخاننده داخلی مفصل ران

پانویس
  1. Ball & Socket
  2. اعلمی هرندی، بهادر. ص 203
  3. Neck shaft angle
  4. Ligament of head of femur
  5. هوشمند ویژه، محمد. ص 179
  6. Throchanteric bursa
  7. Ischial bursa
  8. iliopectineal bursa

جستارهای وابسته

منابع
  • هوشمند ویژه، محمد. فرهنگ پزشکی انگلیسی-فارسی (دوجلدی). واژه نامه مصور دورلند. جلد اول. انتشارات کلمه.
  • سرمدی، علیرضا، حاج قنبری، بهاره.بررسی و ارزیابی عملکرد عضلات.پوسچر و درد.چاپ اول.بهار 1382.انتشارات سرمدی.شابک:2-38-5707-964
  • یاسین، مرضیه. احمدی، امیر. فیزیوتراپی در ضایعات شایع عضلانی اسکلتی. جلد اول. چاپ کوثر. نشر ادیبان. بهار 88.
  • اعلمی هرندی، بهادر، اصول ارتوپدی و شکسته بندی. چاپ ششم، نشر فروغ اندیشه.
  • نوربخش، سید تقی.شایسته آذر، مسعود.ترجمه:معاینه فیزیکی ستون فقرات و اندام‌ها.چاپ اول.انتشارات جهاد دانشگاهی
  • Williams & Warwick. Gray's Anatomy. Thirty-seventh edition. Churchill Livingstone. ISBN 0-443-04177-6
  • Darlene Hertling and Randolph M.Kessler. Management of Common Musculoskeletal Disorders. Third Edition. ISBN 0-397-55150-9
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.