مدار رأس‌السرطان

مدار رأس‌السرطان یا به فارسی سره، پرگارهٔ خرچنگ (به انگلیسی: Tropic of cancer)، یکی از پنج (مدار) مهم جغرافیایی است که در نقشه‌های زمین مشخص می‌شود و شمالی‌ترین عرض جغرافیایی زمین به حساب می آید. هر ساله یک روز خورشید در این مدار به صورت عمود می تابد که به آن انقلاب تابستانی می گویند.

مختصات: ۲۳°۲۶′۱۳″ شمالی ۰°۰′۰″ غربی
نقشه جهان که در آن راس‌السرطان مشخص شده‌است.
کوه‌های هوگار در جنوب الجزایر و بر روی مدار رأس‌السرطان واقع شده‌اند.

این مدار که معنی نام آن «سر خرچنگ» است مدار عرض جغرافیایی ۲۳ درجه و حدود ۲۷ دقیقه شمالی کره زمین است. آفتاب در روز اول تابستان (روز اول تیر ماه) در نیم کرهٔ شمالی به نقاط واقع در روی این مدار، عمودی می‌تابد. در انقلاب تابستانی (در ۳۱ خرداد یا اول تیر ماه هرسال) در مناطقی که در این ناحیه از زمین قرار دارند هنگام ظهر خورشید در سرسو یعنی دقیقاً در بالای سر قرار می‌گیرد. در مناطق بالاتر از این مدار خورشید همیشه در جنوب نقطه سرسو قرار دارد. سرطان (خرچنگ) نام صورت فلکی شمالی‌ای است که خورشید در حدود ۲۰۰۰ سال پیش در آن قرار می‌گرفته است. امروزه به دلیل حرکت تقدیمی زمین صورت فلکی گاو در این مکان قرار دارد.

این مدار، در سال ۲۰۰۰ موازی با عرض جغرافیایی "۲۱،۵ '۲۶ °۲۳ شمال استوا بوده و طی نوساناتی تا سال ۲۰۱۰ به فاصلهٔ "۱۶٬۸ '۲۶ °۲۳ و تا سال ۲۰۲۰ به عرض مداری "۱۲٬۱ '۲۶ °۲۳ رانده می‌شود.[1] در دهه‌های اخیر این مدار سالانه "۰٬۴۷ (۰٬۴۷ ثانیه قوسی) یعنی حدود ۱۵ متر به استوا عقب می‌کشد.[2] برای اطلاعات بیشتر از نوسانات مداری آن مدار جغرافیایی را بنگرید.

محدوده جنوب آن تا خط استوا منطقه گرمسیری شمالی، و محدوده شمال آن تا مدار قطب شمال، منطقه معتدل شمالی نامیده می‌شود.

جغرافی

سرزمین‌های مهمی که راس‌السرطان از آن می‌گذرد:

سرزمین یادداشت
 الجزایر
 نیجر
 لیبی The Tropic touches on the northernmost point of  چاد
 مصر
دریای سرخ
 عربستان سعودی ۱۴۰ کیلومتری جنوب ریاض – ۲۲۳٫۲ کیلومتری شمال مکه (کعبه) مابین دو شهر نزدیک به هم السدر و الفقیره - ۱۱۳ کیلومتری جنوب مدینه
 امارات متحده عربی فقط ابوظبی - ۵۷ کیلومتری جنوب خلیج فارس در شرق امارت ابوظبی هم‌مرز عربستان سعودی.
 عمان ۱۹ کیلومتری جنوب مسقط
اقیانوس هند دریای عرب
 هند States of گجرات، راجستان، مادایا پرادش. چتیسگر، جارکند، بنگال غربی
 بنگلادش استان کولنا، استان داکا، استان چیتاگونگ
 هند State of تریپورا
 بنگلادش استان چیتاگونگ
 هند State of میزورام
 میانمار (Burma)
 چین
تنگه تایوان
 جمهوری چین تایوان
اقیانوس آرام
 ایالات متحده آمریکا هاوائی — sea area only, misses every island, passing between Nihoa and Necker Island
 مکزیک شبه‌جزیره باخا کالیفرنیا
خلیج کالیفرنیا
 مکزیک States of سینالوآ، دورانگو، ساکاتکاس، سن لوئیس پوتوسی، نوئوو لئون and تامائولیپاس
خلیج مکزیک
تنگه فلوریدا
 باهاما جورج تاون، باهاما Islands and Long Island
اقیانوس اطلس
صحرای غربی مدعی توسط  مراکش
 موریتانی
 مالی
 الجزایر

پیوند به بیرون

جستارهای وابسته

منابع
  1. «Obliquity of the Ecliptic and Nutation in Obliquity». PHP Science Labs. دریافت‌شده در ۶ اوت ۲۰۱۸.
  2. مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Tropic of Capricorn». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۳۰ آذر ۱۳۹۲.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.