محمداسماعیل صائنی زنجانی
علامه محمد اسماعیل صائنی (فروردین ۱۳۱۱ - زنجان، ۱۵ تیر ۱۳۷۷ - زنجان) از روحانیون شیعه بود. پدر او شیخ اسحق صائنی از علمای زنجان بود. اجداد پدری او نیز عموماً از سلسله روحانیون بودند و جد مادری او آخوند شیخ محمد کهریزی از علمای معروف آن زمان به شمار می‌رفت.
آیت‌الله محمد اسماعیل صائنی | |
|---|---|
 محمد اسماعیل صائنی زنجانی | |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | فروردین ۱۳۱۱ |
| درگذشته | ۱۵ تیر ۱۳۷۷ |
| محل اقامت | زنجان |
| قومیت | ایرانی |
| مذهب | شیعه دوازده‌امامی |
| تحصیلات | قم |
| اشتغال | تفسیر، فقه، فلسفه و عرفان |
| استادان | آیت‌الله محقق داماد، علامه طباطبایی، ابوالحسن رفیعی قزوینی، آیت‌الله بروجردی |
تحصیلات در زنجان
آیت‌الله صائنی تحصیلات اولیهٔ خود را در شهر زنجان با حضور در مدارس جدید آن زمان آغاز نمود و پس از اتمام دوره ابتدایی وارد دبیرستان گردید و در این زمان به طور همزمان تحصیلات خود را در مدرسه و حوزه ادامه داد. او موفق شد در اندک زمانی با استفاده از پدر خود و سایر اساتید حوزوی زنجان، علومی مانند ادبیات عرب، منطق، فقه، اصول و غیره را فرا گیرد. او فلسفه و فقه عالی را نیز در همان‌جا فرا گرفت.
شروع تحصیلات درقم
آیت‌الله صائنی در سال ۱۳۲۹ به دستور پدرش جهت ادامه تحصیل وارد حوزه علمیه قم شد. مقدمات بیتوته صائنی جوان در مدرسه حجتیه فراهم شد اما جوان بودن او و عدم احراز شرایط اقامت در مدرسه موجب شد تا این اقامت با یک سال تأخیر یعنی از نیمهٔ دوم سال ۱۳۳۰ آغاز گردد. او آن یک سال را در منزل استیجاری واقع در خیابان تهران به سر برد. او پس از ورود به مدرسه حجتیه و اقامت در حجره ۱۱۶ این مدرسه نزدیک به پانزده سال از عمر خود را وقف تحصیل و تدریس و مطالعه در حوزهٔ علمیه نمود.
ادامهٔ تحصیلات در قم
آیت‌الله صائنی سطوح عالی تحصیلات خود را از اساتید معروف حوزهٔ علمیه فرا گرفت. او ابتدا رسائل و مکاسب شیخ انصاری و کفایه الاصول آخوند را نزد آیت‌الله مجاهدی، درس خارج و فقه و اصول را نزد آیت‌الله سلطانی و شیخ عبدالجواد اصفهانی، جلد دوم کفایه درس خارج را نزد آیت‌الله خمینی وعمده درس خارج را از آیت‌الله محقق داماد که از مدرسین معروف حوزهٔ علمیه بود فراگرفت. علاوه بر آن، مدتی در درس خارج آیت‌الله بروجردی نیز شرکت کرد وهیأت و ریاضیات را نزد شیخ محمد علی اردبیلی و سفر نفس اسفار را از سید ابوالحسن رفیعی قزوینی فرا گرفت. او در یک دوره درس خارج عروه که علامه طباطبایی به طور خصوصی با تعداد محدودی از فراگیران در منزل درس می‌داد شرکت نمود و درایه، هیئت، نجوم، عمده علوم عقلی، منظومه الهیات شفاء، یک دوره کامل اسفار، و درعرفان نظری، فصوص الحکم محی الدین عربی و مصباح الانس ابن فناری را در نزد علامه طباطبایی خواند. او درعرفان عملی شاگرد علامه طباطبایی و برادر او سید محمدحسن الهی طباطبایی بود. همچنین جلساتی در منزل علامه طباطبایی تشکیل می‌شد که دربارهٔ مسائل فلسفی و اعتقادی بود و ادارهٔ آنها از نظر تعیین وقت بر عهده آیت‌الله صائنی بود که نتیجه آن جلسات کتابهای اصول فلسفه و روش رئالیسم و کتاب بدایه الحکمه و نهایه الحکمه، اثر علامه طباطبایی گردید. او در قم به کار تدریس نیز مشغول شد و اولین جلسهٔ جامعه مدرسین قم در حجره او تشکیل شد. آیت‌الله صائنی در علوم غریبیه نیز مطالعاتی داشته و از صاحبان فن آنها در زنجان و قم بهره برده است.[1]
بازگشت به زنجان
آیت‌الله صائنی در سال ۱۳۴۴ به درخواست مردم زنجان و فتوای آیت‌الله میلانی مبنی بر ماندن در زنجان بر خلاف میل خود و آیت‌الله خمینی و علامه طباطبایی وآیت‌الله محقق داماد در زنجان اقامت گزید. او در طول این مدت چند دورهٔ کامل تفسیر، فقه، اصول، یک دورهٔ نهج البلاغه و یک دورهٔ توحید صدوق را تدریس نمود. آیت‌الله صائنی در ۱۵ تیر ۱۳۷۷ در شهر زنجان درگذشت.[2]
آثار و تالیفات
آثار و تألیفات آیت‌الله صائنی عموماً سخنرانی‌های ایشان است که به چاپ رسیده و منتشر شده است.
- توحید به ضمیمه محبت الهی. زنجان: انتشارات اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۸۴.
- شرح دعای کمیل. زنجان: انتشارات نیکان کتاب، ۱۳۸۹.
- ولی‌الله الاعظم امام زمان. زنجان: انتشارات نیکان کتاب، ۱۳۹۰.
- توحید به ضمیمه محبت الهی. زنجان: انتشارات نیکان کتاب، ۱۳۹۱.
- تسنیم وصال: تفسیر موضوعی قرآن کریم. زنجان: انتشارات قلم مهر، ۱۳۹۱.
- شرح زیارت جامعه کبیره، زنجان: انتشارات نیکان کتاب، ۱۳۹۲.
- حدیث توحید: شرح توحید صدوق، زنجان: انتشارات نیکان کتاب، ۱۳۹۳.
- معراج پیامبر اسلام، زنجان: ناشر مؤلف، ۱۳۹۲.
- تزکیه نفس، زنجان: ناشر مؤلف، ۱۳۹۳.
- حیات برزخی، زنجان.۱۳۹۵.
پانویس
- «زندگی نامه آیت‌الله صائنی»، فصلنامه فرهنگ زنجان، بهار و تابستان ۱۳۸۳، ص ۱۱.
- «پله پله تا ملاقات خدا»، روزنامه مردم نو، ۱۴ تیر ۱۳۸۵، ص ۴.