عنخ‌اسن‌آمون
عنخ‌اِسن‌آمون (انگلیسی: Ankhesenamun؛ تلفظ مصری: ˁnḫ-s-n-imn؛ ترجمهٔ تحت‌اللفظی: «زندگی او وقفِ آمون است»؛ حوالی ۱۳۴۸ – حوالی ۱۳۲۲ پیش از میلاد مسیح) ملکهٔ مشهور دودمان هجدهم مصر بود.
| عنخ‌اِسـِن‌آمون | |
|---|---|
 | |
| ملکهٔ همسر در مصر باستان | |
| تصدی | حوالی ۱۳۳۲–۱۳۲۳ پیش از میلاد |
| زاده | عنخ‌اِسن‌پاتن حوالی ۱۳۴۸ پیش از میلاد تبای (تِـبـِس) |
| درگذشته | حوالی ۱۳۲۲ پیش از میلاد (حدود ۲۶ سال) منف |
| آرامگاه | احتمالاً مقبرهٔ شمارهٔ «KV21» |
| همسر(ان) | آخناتون (پدر/پدرشوهر/عمو) توت‌عنخ‌آمون (برادر ناتنی/پسرعمه/همسر) آیی (پدربزرگ مادری/دایی‌بزرگ) |
| فرزند(ان) | ۲ نوزاد دختر مُرده |
| پدر | آخناتون |
| مادر | نفرتیتی |
| دین و مذهب | دین مصر باستان |
| عنخ‌اِسـِن‌آمون به هیروگلیف مصری | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
عنخ‌اِسن‌پاتن (anḫ s n pa itn) ترجمه: زنده برای آتن | ||||||||
عنخ‌اِسـِن‌آمون (anḫ s n imn) ترجمه: زنده برای آمون | ||||||||
او سومین دختر از ۶ دخترِ شناخته‌شدهٔ فرعون مصر «آخناتون» و همسرش «نفرتیتی» بود که به احتمال زیاد در سالِ چهارم فرمانروایی پدرش به‌دنیا آمد و بعدها همسر و ملکهٔ برادرِ ناتنی‌اش توت‌عنخ‌آمون شد.[1] احتمال دارد که او مدت کوتاهی هم همسرِ آیی بوده باشد که پدربزرگ مادری‌اش است.[2] همچنین فرضیات مستدلی وجود دارد که نشان می‌دهد او پس از مرگ مادرش، احتمالاً مدتی نیز، ملکه و همسرِ پدرش بوده است و پس از مرگ پدر، فرمانروایی مصر را به طور مشترک با جانشین او «اسمنخ‌کارع» به‌عهده داشته است.
نام اصلیِ او هنگام تولد «عنخ‌اِسن‌پاتن» بوده است و تغییر نام او، نشانگر تغییر در دین مصر باستان پس از مرگ پدرش است. جزئیات زندگی او در سنین جوانی به‌خوبی در سنگ‌نوشته‌ها و لوحهای قدیمی مصری ثبت شده است.
پدرِ او و همسرش توت‌عنخ‌آمون، مشترک بوده است (آخناتون) اما مادرشان متفاوت بوده، به نحوی که برخی بررسی‌های ژنتیکی نشان داده است که مادرِ توت‌عنخ‌آمون، یکی از خواهرانِ آخناتون و دخترِ آمنهوتپ سوم بوده است که البته تا کنون نامش مشخص نشده است.
بررسی‌های ژنتیکی نشان می‌دهد یکی از دو ملکهٔ مومیایی‌شدهٔ مدفون در مقبرهٔ شمارهٔ «KV21»، احتمالاً عنخ‌اسن‌آمون است.[3]
در سال ۱۹۳۱ حلقه شیشه‌ای آبی رنگی که منشأ آن ناشناخته است، بدست آمد که نام شاهی آیی و عنخ‌اسن‌آمون بر روی آن حک شده بود و در درون لوحهای قرار گرفته بود.[4] این نشان دهنده ازدواج وی با آیی است، کمی پیش از آنکه نامش به‌کلی از تاریخ محو گردد؛ با آنکه هیچگونه یادمانی باقی نیست که او را به‌عنوان ملکه سلطنتی نشان دهد.[5] بر روی دیوارهای مقبرهٔ آیی، تصویر تیی به‌عنوان همسر ارشد آیی به‌نمایش درآمده نه عنخ‌اسن‌آمون. وی در حین یا کمی پس از پایان حکمرانی آیی درگذشت و محل دفن قطعی او کشف نشده‌است.
تبار و خانواده
| آمنهوتپ دوم | تی‌عا | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| توتمس چهارم | موت‌ام‌ویا | یویا | تیویو | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| آمنهوتپ سوم | ملکه تیه | آیی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| بانوی کوچکتر | آخناتون | نفرتیتی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| توت‌عنخ‌آمون | اسمنخ‌کارع | مریت‌آتون | مکت‌آتون | عنخ‌اِسن‌آمون | نفرنفروآتون تاشریت | نفرنفرور | سته‌پنره | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ۲ جنین دختر مُرده | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
منابع
- Dodson, Aidan; Dyan Hilton (2004). The Complete Royal Families of Ancient Egypt. Thames & Hudson. p. 148.
- Grajetzki, Wolfram (2000). Ancient Egyptian Queens; a hieroglyphic dictionary. London: Golden House. p. 64.
- Lorenzi, Rosella. "King Tut Felled by Malaria, Bone Disease." Discovery News, February 16, 2010. Retrieved from http://news.discovery.com/archaeology/king-tut-dna-lineage.html.
- Newberry, Percy E. (May 1932). "King Ay, the Successor of Tut'ankhamun". The Journal of Egyptian Archaeology. 18 (1/2): 50–51. doi:10.2307/3854904.
- Dodson, Aidan; Dyan Hilton (2004). The Complete Royal Families of Ancient Egypt. Thames & Hudson. p. 153.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Ankhesenamun». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۷ ژوئیه ۲۰۱۷.
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ عنخ‌اسن‌آمون موجود است. |