عبدالله صیرفی

مولانا عبدالله صیرفی فرزند محمود تبریزی[1] از خوشنویسان صاحب‌نام قرن هشنم هجری بوده که دست‌کم تا ۷۴۷ ه.ق می‌زیسته‌است.[2] برخی سال درگذشت او را ۷۴۲ ه‍.ق و محل دفن او را مقبره ٔ چرنداب تبریز نوشته‌اند.[3] او در خطوط ششگانه شاگرد یاقوت مستعصمی بوده و از جمله استادان سبعه یا هفتگانه به‌حساب می‌آید. همچنین او را از شاگردان سید حیدر گُنده‌نویس دانسته‌اند.[4]

شیوه عبداللّه صیرفی را شاگردش خیرالدین مرعشی (متوفی ۸۷۶) به قلمرو عثمانی بُرد و شاگرد برجسته ای چون حمداللّه آماسی (متوفی ۹۲۶) را پرورش داد.[5] که سرسلسله خوشنویسان عثمانی محسوب می‌شود. به این ترتیب عبداللّه صیرفی که به واسطه استادش یاقوت به مکتب بغداد متصل است در انتقال مرکز ثقل هنر خوشنویسی اسلامی به داخل ایران و سپس ارسال بخشی از آن به عثمانی از حلقه‌های کلیدی به‌شمار می‌رود.

یکی از آثار او کتیبه‌های مسجد استاد و شاگرد در خیابان فردوسی تبریز است که بنای اولیه آن در سال ۷۴۲ هجری قمری ساخته شده‌است. کتیبه‌های داخل و مندرجات دیوارهای خارج مسجد به خط او و یکی از شاگردان وی نوشته شده از همین رو به مسجد استاد و شاگرد شهرت یافته‌است.