شهیون

اهالی این منطقه هفت لنگ بختیاری دورکی باب از ایل زراسوند طایفه شـِهی می‌باشند. بختیاری‌ها که در تقسم بندی میان گروه‌های قوم لر به لر بزرگ شناخته می‌شوند در طول تاریخ در گستره سرزمینی که امروزه شامل بخش‌هایی از استان‌های لرستان، خوزستان، اصفهان، مرکزی و چهارمحال و بختیاری است سکنی گزیده‌اند.

طایفه شِـهی یکی از طوایف بختیاری از شاخه هفت لنگ (( ایل زراسوند دورکی )) می‌باشند

تیره های این طایفه عبارتند از:

• نرکی
• تختایی
• شهایی
• چمائی
• کایدگپ
• کایدخورده
• بدوند
• پاپی

جمعیت طایفه شهی زراسوند به بیش از ۱۰هزار نفر میرسند که بیشتر در شهرستان دزفول_منطقه شهیون ساکن هستند عمده و زیباترین محل سکونت شها نام داشت که بعد از ساخت سد دز در زیر آب مدفون شده است.

مردم این منطقه به زبان لری بختیاری سخن می‌گویند.

منطقه شهیون از نظر زمین‌شناسی به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم می‌شود. قسمت جنوبی آن از انتهای گلال حیدری در جنوب بخش ۵ معروف به دره کو گرگ شروع و تا قلعه شاداب (Shadab)و روستای بیشه بزان ادامه دارد. این قسمت از منطقه را کنگلومرای بختیاری که شامل قلوه سنگ‌های ریز و درشت با سیمانتاسیون شن و ماسه پوشیده شده‌است. سازند کنگلومرای بختیاری ویژگی رسوبات آبرفتی – کوهپایه‌ای حاصل از فرسایش ارتفاعات را دارد که بیشتر شامل کنگلومرا و ماسه‌سنگ آهکی است که گاهی به صورت هم‌شیب و گاهی دگرشیب بر روی سازندهای کهن‌تر نهشته شده‌است. از ویژگی‌های مهم این منطقه وجود دره‌های عمیق و دیدنی می‌باشد که مناظری بدیع از خلقت را نمایان می‌سازد.

قسمت شمال منطقه را سازند آغاجاری تشکیل می‌دهد. جنس این سازند به‌طور متناوب شامل مارن‌های سرخ رنگ همراه با لایه‌های سیلتی و ماسه سنگ‌های ریزدانه است. سن این سازند میوسن بالایی تا پلیوسن است. این منطقه ادامه رشته کوه‌های زاگرس بوده که هرچه به مرکز منطقه نزدیک شویم تپه ماهورها، صخره‌ها و تخته سنگ‌های ماسه‌ای را تشکیل می‌دهد. این منطقه به دلیل وجود کوهپایه‌ها، دره‌های آبرفتی و چشمه‌هایی که در اغلب سال پربار اند، سرسبزی و زیبایی خیره‌کننده‌ای را در بیشتر فصول سال دارند.

به علت نزدیکی این منطقه به کوه‌های زاگرس در شمال و جلگه گرم خوزستان در جنوب، گونهٔ آب و هوایی متفاوتی در این منطقه به وجود آمده‌است. بادی که از جنوب شرق می‌وزد تابستان هوا راگرم و زمستان معتدل، و باد شمال غربی تابستان هوا را معتدل و زمستان سرد می‌نماید.

• چوقا لیوسی: نوعی خاص از چوقای بختیاری که در لیوس بافته می‌شد که به چوقای لیوسی معروف است و در گذشته نمونه پنبه‌ای آن را برزگرها و کارگرهای بختیاری بر تن می‌کردند. امروزه نیز این نوع چوقا هنوز دارای شهرت بوده و در مراسم، همایش‌ها و یادبودها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حقیقت خاستگاه چوقای بختیاری از روستای لیوس است.
• کپوبافی: از صنایع دستی رایج منطقه است و برای مردم منطقه نه تنها سرشار از هنر و ذوق است بلکه راهی برای امرار معاش خانواده‌های روستایی نیز هست. محصولات تولیدی کپوی به نقاط مختلف کشور صادر می‌شود. اهالی روستای پامنار از طایفهٔ شهایی در حقیقت اولین بافندگان کپو بوده‌اند.
• قالی بختیاری: گونه‌ای قالی ایرانی است که در همین خطه یافت و تولید می‌شده‌است. در همهٔ شهر و روستاهای سرزمین بختیاری فرش بافی رایج است این کار از دیر باز به صورت سنتی انجام می‌شده و بیشتر توسط زنان و دختران در خانه انجام می‌شود.
• از فرشهای معروف که امروز در اروپا و بخصوص آمریکا خواهان زیاد دارد فرش چالشتر، قهفرخ، شهرکرد، شلمزار و… می‌باشد.

مشاغل عمده این منطقه کپوبافی، کشاورزی، دامداری، باغبانی و صیادی در دریاچه است.[2]

نقاط بسیار زیبای طبیعی شهیون این منطقه را به یکی از مناطق پر جاذبه شهرستان دزفول از نظر گردشگری تبدیل کرده‌است.[3]