زمین‌لرزه ۱۹۸۸ ارمنستان
زمین‌لرزه ۱۹۸۸ ارمنستان که همچنین با عنوان زمین‌لرزه اسپیتاک (Սպիտակի երկրաշարժ Spitaki yerkrašarž) نیز شناخته می‌شود به موقت محلی در ساعت ۱۱:۴۱ دقیقه روز ۷ دسامبر با بزرگای موج سطحی ۶.۸ و بیشنیه شدت X (ویرانگر) در مقیاس مدودف–شپونهویر–کارنیک به وقوع پیوست. مناطق شمالی ارمنستان (آن زمان بخشی از اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی).
  اسپیتاک گیومری کیرُواکان ایروان  | |
| تاریخ | 1988-12-07 07:41:27 |
|---|---|
| دوام | <۲۰ ثانیه |
| بزرگی | 6.8 ṃ |
| ژرفا | 5 کیلومتر |
| گونه | راندگی |
| مناطق آسیب | اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی |
| بیشینهٔ شدت | مقیاس شدت مرکالی–X (Extreme) |
| بیشینه شناب | .6–.7شتاب زمین در اسپیتاک (برارود) |
| پس‌لرزه‌ها | 5.8 ṃ 7 دسامبر در 11:45 AMT |
| تلفات | ۲۵٬۰۰۰–۵۰٬۰۰۰ کشته ۳۱٬۰۰۰–۱۳۰٬۰۰۰ مجروح |
زمین‌لرزه
منشأ این رویداد گسیختگی گسلی در ۴۰ کیلومتری جنوب رشته‌کوه قفقاز بود که این رشته‌کوه بر اثر همگرایی صفحه‌های زمین‌ساختی عربستان و اوراسیا پدید آمده‌است. کوه‌های قفقاز در امتداد یک کمربند لرزه‌ای فعال قرار دارد که از آلپ در جنوب اروپا تا هیمالیا در آسیا کشیده شده‌است. لرزه‌خیزی این کمربند با زمین‌لرزه‌های عمده و مکرر از دریای اژه، ترکیه و ایران تا افغانستان مشخص می‌شود. گرچه رویدادهای لرزه‌ای در ارمنستان نسبت به دیگر مناطق در این زون لرزه‌ای با فرکانس بالا به وقوع نمی‌پیوندد؛ ولی تغییرشکل‌های سریع پوسته‌ای در آن با گسل‌های راندگی فعال و فعالیت‌های آتشفشانی در ارتباط است. کوه آتشفشانی خاموش آرارات در ترکیه با بلندای ۵٬۱۳۷ متر در ۱۰۰ کیلومتری جنوب رومرکز زمین‌لرزه قرار دارد.
زمین‌لرزه در امتداد یک گسل امتدادلغز راندگی روی داد که به موازات کوه‌های قفقاز کشیده شده و شیب آن به سمت شمال و شمال شرقی است. بروس بولت لرزه‌شناس و استاد زمین و علوم سیاره‌ای در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی با پیمایش طول پرتگاه گسلی در سال ۱۹۹۲ دریافت که جابه‌جایی عمودی در طول بخش عمده گسل در حدود ۱ متر و در انتهای شرقی آن به ۱٫۶ متر می‌رسد.
مدل‌سازی شکل موج نشان داد که گسل‌خوردگی از ژرفای ۵ کیلومتری منشأ گرفته و رومرکز آن بر روی گسل راندگی آلاوار در دامنه‌های کوه‌های قفقاز کوچک در شرق آراگاتس قرار دارد. لرزه اصلی باعث ایجاد گسیختگی سطحی شده و دو ثانیه بعد با انتشار به سوی غرب با پس‌لرزه‌ای امتدادلغز همراه شده که به سمت جنوب‌شرقی منتشر شده‌است.
آسیب(ها)
تعدادی از شدیدترین لرزه ها در محدوده های صنعتی حاوی .. اتفاق افتاد. نیروگاه هسته‌ای متسامور مرکز زمین‌لرزه اما در نهایت به مدت شش بسته شد
Liquefaction آبگون سازی (آبگونش)
ساختمان و سازه ها در جریان زمین‌لرزه به شدت آسیب دیده بودند. اما جاده ها و
پسایند
پیر شفر موسیقیدان پیشرو (هنر) تیم نجات ۴۹۸ نفری فرانسوی را رهبری نمود
زمانی که یک فروند ایلیوشین ایل-۷۶ شوروی سقوط کرد
نگارخانه
به یادبود زمین‌لرزه اسپیتاک در نصب شده در جمهوری آرتساخ
جستارهای وابسته
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ زمین‌لرزه ۱۹۸۸ ارمنستان موجود است. |
درگاه Armenia- زمین‌لرزه (فیلم ۲۰۱۶)
- FEMA Urban Search and Rescue Task Force
- جغرافیای ارمنستان
- فهرست زمین‌لرزه‌های ارمنستان
- Lord Byron School (Gyumri)
- Ministry of Emergency Situations (Russia)
- Out of the Ruins
- Urban Search and Rescue Virginia Task Force 1
- فهرست زلزله‌های سده بیستم
منابع
- Bolt, Bruce (August 2005), Earthquakes: 2006 Centennial Update – The 1906 Big One (Fifth ed.), W. H. Freeman and Company, pp. 65–67, ISBN 978-0-7167-7548-5
- Yeats, Robert (2012), Active Faults of the World, Cambridge University Press, p. 310, ISBN 978-0-521-19085-5
- Daly, John (September 23, 2013). "Armenia's Metsamor NPP, Built Near Fault Line, Gets 10 Year Life Extension". OilPrice.
- Hiatt, Fred (May 28, 1995). "Armenia's Nuclear Risk; Antiquated Power Station to Be Reopened Despite Wide Concerns About Safety". The Washington Post. Archived from the original on 10 June 2014. Retrieved August 13, 2012.
- "USGS Earthquake Hazards Program: Earthquake Facts and Statistics Graphs". September 25, 2006. Retrieved May 29, 2018.
- "Earthquake Hazards Program: Largest and Deadliest Earthquakes by Year". September 25, 2006. Retrieved May 29, 2018.
- Stoddard, Katy (January 13, 2010). "All the deadliest and strongest earthquakes since 1900, including coordinates". the Guardian. Retrieved May 29, 2018.
- Monastersky, Richard (January 21, 1989). "Lessons and questions emerge from Armenian quake". Science News. Archived from the original on 12 June 2018. Retrieved September 2, 2012.
- Whitney, Craig R. (January 13, 1989). "6 Found Alive in Armenia 35 Days After Quake". The New York Times. Retrieved September 9, 2012.
- Keller, Bill (December 16, 1988). "As Hope Dies, Quake Rescuers Pull Out". The New York Times. Retrieved August 10, 2012.
- RFE/RL (November 12, 2010). "Russia 'Concerned' About Armenian Protests Of Foreign-Language Schools". Radio Free Europe/Radio Liberty. Retrieved August 18, 2012.
- Taubman, Philip (December 12, 1988). "Soviet Relief Plane Crashes, Killing 78". The New York Times. Retrieved August 10, 2012.
- AP (December 24, 1988). "Yugoslav Pilots Blamed in Crash of Quake Relief Plane". Los Angeles Times. Associated Press. Retrieved August 9, 2012.
- Eckian, Jean (January 12, 2012). "Story of Charles Aznavour's "For you Armenia"". Armenie Magazine. Archived from the original on 13 February 2013. Retrieved August 18, 2012.
- Brand, David; Blackman, Ann (December 19, 1988). "Soviet Union: When the Earth Shook – A killer quake devastates Armenia, and the West responds with unprecedented aid". Time. Retrieved August 10, 2012.
- Malnic, Eric (December 11, 1988). "Hammer Flies Supplies to Quake Area". Los Angeles Times. Retrieved August 19, 2012.
- Katell, Andrew (February 12, 1989). "Life amid the ruins: Armenians rebuild". Chicago Sun-Times. Archived from the original on 15 April 2016. Retrieved September 9, 2012.
- Parks, Michael (July 23, 1989). "Faucets, Not Hospitals: Armenia Aid Gets Back to the Basics". Los Angeles Times. Retrieved September 9, 2012.
- Forgey, Benjamin (July 1, 1989). "In Armenia, Revival the American Way; U.S. Architects Plan an Earthquake-Resistant Spitak". The Washington Post. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved September 16, 2012.
- Whiteson, Leon (April 21, 1989). "Out of Earthquake's Rubble Rises Soviet-U.S. Teamwork". Los Angeles Times. Retrieved September 23, 2012.
منابع
Sources
- Cisternas, A.; Philip, H.; Bousquet, J. C.; Cara, M.; Deschamps, A.; Dorbath, L.; Dorbath, C.; Haessler, H.; Jimenez, E.; Nercessian, A.; Rivera, L.; Romanowicz, B.; Gvishiani, A.; Shebalin, N. V.; Aptekman, I.; Arefiev, S.; Borisov, B. A.; Gorshkov, A.; Graizer, V.; Lander, A.; Pletnev, K.; Rogozhin, A. I.; Tatevossian, R. (1989), "The Spitak (Armenia) earthquake of 7 December 1988: field observations, seismology and tectonics" (PDF), Nature, 339 (6227): 675–679, Bibcode:1989Natur.339..675C, doi:10.1038/339675a0
- Dorbath, L.; Dorbath, C.; Rivera, L.; Fuenzalida, A.; Cisternas, A.; Tatevossian, R.; Aptekman, J.; Arefiev, S. (January 1992), "Geometry, segmentation and stress regime of the Spitak (Armenia) earthquake from the analysis of the aftershock sequence" (PDF), Geophysical Journal International, 108 (1): 309–328, Bibcode:1992GeoJI.108..309D, doi:10.1111/j.1365-246x.1992.tb00860.x, archived from the original (PDF) on 10 August 2017, retrieved 8 December 2018
- Verluise, Pierre (April 1995), Armenia in Crisis: The 1988 Earthquake, Wayne State University Press, ISBN 978-0-8143-2527-8
- Wood, P.R.; Berrill, J.B.; Gillon, N.R.; North, P.J. (September 1993), "Earthquake of 7 December 1988, Spitak, Armenia report of the NZNSEE team visit of 1989" (PDF), Bulletin of the New Zealand National Society for Earthquake Engineering, 26 (3): 253–283
- Yegian, M.; Ghahraman, V.; Harutiunyan, R (March 1994), "Liquefaction and Embankment Failure Case Histories, 1988 Armenia Earthquake", Journal of Geotechnical Engineering, 120 (3): 581–596, doi:10.1061/(ASCE)0733-9410(1994)120:3(581)
برای مطالعهٔ بیشتر
- Allen TI, Marano KD, Earle PS, Wald DJ (2009). PAGER-CAT Earthquake Catalog "PAGER-CAT: A composite earthquake catalog for calibrating global fatality models" Check
|url=value (help). Seism. Res. Lett. 80 (1): 57-62. - Najarian, L. M.; Goenjian, A. K.; Pelcovitz, D.; et al. (1996), "Relocation after a disaster: Posttraumatic stress disorder in Armenia after the earthquake", Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 35 (3): 374–383, doi:10.1097/00004583-199603000-00020
- Pesola, G.; Bayshtok, V. & Kvetan, V. (1989), "American critical care team at foreign disaster: The Armenian experience", Critical Care Medicine, 17 (6): 582–585, doi:10.1097/00003246-198906000-00021
- Grigorova, L. F.; Gasparian, A. A. & Manukian, L. H. (1990), Armenia, December, 88, Yerevan (به روسی), Armenia: Hayastan
- Goenjian, A. (1993), "A mental health relief programme in Armenia after the 1988 earthquake. Implementation and clinical observations", British Journal of Psychiatry, 163 (2): 230–239, doi:10.1192/bjp.163.2.230
- Giel, R. (1991), "The psychosocial aftermath of two major disasters in the Soviet Union", Journal of Traumatic Stress, 4 (3): 381–392, doi:10.1002/jts.2490040306
- Azarian, A. G.; Skriptchenko-Gregorian, V. G.; Miller, T. W. & Kraus, R. F. (1994), "Childhood trauma in victims of the Armenian earthquake", Journal of Contemporary Psychotherapy, 24 (2): 77–85, doi:10.1007/BF02310246
- Allan, R. (1989), "The Armenian earthquake – The UK response", Disaster Management, 1 (4): 10–17
- Abrams, J. I. (1989), "Detection and extrication in the Armenian earthquake", International workshop on earthquake injury epidemiology for mitigation and response, Baltimore, MD, pp. 435–449
- Pynoos, R. S.; Goenjian, A.; Tashjian, M.; et al. (1993), "Post-traumatic stress reactions in children after the 1988 Armenian earthquake", British Journal of Psychiatry, 163 (2): 239–247, doi:10.1192/bjp.163.2.239
- Adalian, Rouben Paul (2002). Historical Dictionary Of Armenia. Lanham, Maryland: Scarecrow Press, Inc. p. 355-56. ISBN 978-0-8108-4337-0.
پیوند به بیرون
- M 6.8 - Armenia from the سازمان زمین‌شناسی آمریکا
- Earthquake Damage, the Armenian SSR, December 7, 1988 – National Geophysical Data Center
- On this day – 1988: Death toll rises in Armenian earthquake – بی‌بی‌سی
- Rescue efforts underway after earthquake strikes the Soviet republic of Armenia – ای‌بی‌سی نیوز
- Armenian Earthquake Memorial at the Red Cross Bldg in Washington, D.C. – dcmemorials.com
- Spitak 1988 Earthquake بایگانی‌شده در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine – Armenian National Survey for Seismic Protection
- In pictures: 25th anniversary of Armenian earthquake – BBC
- The International Seismological Centre has a bibliography and/or authoritative data for this event.
پیوند به بیرون ثانویه
- https://web.archive.org/web/20190329224850/https://www.aparat.com/v/GPlpm/%D8%B3%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%88%D8%B2_%D9%88%D9%82%D9%88%D8%B9_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86_%D9%84%D8%B1%D8%B2%D9%87_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF_%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D8%AA%D8%A7%DA%A9_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86
- http://www.gooshe.net/tag/زلزله-ارمنستان/
- https://www.radiofarda.com/a/armenia-gyumri-anniverstary/25193152.html
- http://baztab.ir/147057/این-زلزله‌ها-بیشترین-خسارت-را-به-بار-آ/
منابع ثانویه
- http://www.arianica.com/رویداد/زمين-لرزه-دسامبر-1988-ارمنستان-که-ضعف-هارا-آشگار-ساخت-و-به-فروپاشي-شوروي-کمک-کرد{{پیوند%5Bپیوند+مرده%5D+مرده%7Cdate=نوامبر+۲۰۱۹+%7Cbot=InternetArchiveBot+}}
- http://ensani.ir/file/download/article/20101004121836-كودكان%20در%20بلاياي%20طبيعي%20تجربه%20هاي%20زمين%20لرزه%201988%20ارمنستان.pdf
- http://www.iiees.ac.ir/fa/زلزله-16-آذر-1367-7-دسامبر-1988-اسپیتاک-ارمنستان/
- http://pdfarchive.ir/pack-01/Do_62113821101.bak.pdf
- http://www.iribnews.ir/fa/news/2001758/مستند-درس-هاي-زلزله-ي-مهيب-ارمنستان
- https://www.eghtesadonline.com/بخش-جهان-29/236151-بازمانده-گان-فراموش-شده-زلزله-گیومری-ارمنستان-تصاویر
- http://www.bbc.com/persian/world/2008/12/081207_an_armenia_quake_anniversary
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.