دهستان نای‌بند

رضا طاهری. در کتاب از مروارید تا نفت (تاریخ خلیج فارس) می‌نویسد: نابندـ ناوبند= ناو + بند که از بنادر قدیم ایرانی است. ناو به معنای محل عبور آب چون ناودان است. کلمه ناو به معنای کشتی نیز هست. نایبند امروز و نابند و ناوبند قدیم جغرافیایی خلیجی‌شکل دارد و این خلیج که بخش وسیعی از آن کوهستانی نیز هست، لنگرگاه مناسبی برای کشتی‌های بازرگانی قدیم به‌خصوص در ایام توفان فراهم می‌کرده‌است. هم‌چنین نزدیکی ناوبند با آب‌انبارهای چشمه بیدخون برخی از دریانوردان را به برداشت آب از آب‌انبارهای پایین دست چشمه ناگزیر می‌کرده‌است.

نایبند که یاقوت‌حموی نابند یا ناوپد می‌خواندش و مقدسی نابند آورده‌است و به‌معنی پناه‌گاه یا حافظ کشتی هاست. بد، پت یا پات به معنای حفاظت و نگهبانی است. پس نایبند: ناوبند: نابند: نابد: نهبد: نه+ بد: نه‌پد= نه‌پات= مکان محافظت‌کننده نیز معنا می‌دهد.

براساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۱۰٬۴۳۷ نفر (۱٬۶۳۲ خانوار) بوده‌است.[3] در دی ماه ۱۳۹۱ بدنبال ایجاد شهرستان عسلویه، با تغییراتی این محدوده جمعیتی نیز به دو دهستان نای‌بند و دهستان چاه‌مبارک تبدیل گردید.

• از مروارید تا نفت / تاریخ خلیج فارس از بندر کنگان تا عسلویه، رضا طاهری، انتشارات داستاسرا